کەم ¹ /kem: ئان: پێچەوانەی فرە یان زۆرە.
| بەراووردی باڵا | بەراوردی باڵاترین | |
| شێوەزاری كرمانجی باكوور | تر | ترین |
| شێوەزاری كرمانجی ناوەند | تر | ترین |
| شێوەزاری هەورامی | تەر | تەرین |
1 – ئاڵت( کهـ)، ئنج، بڕ_ بڕەش، بيچ، پاژ، پەست، پچ_ پيچ، تۆز، تۆزاڵ، تۆزقاڵ، تۆزڵانه، تۆزلقان، تۆسقاڵ، تۆسقاڵە، تيسکاڵ، جک، جگله، چک، ڕشک، زامەت، ژەنديک، سۆک، سووکەڵە، قيچ _ قينچكە، کەرگاکۆرە، کەمووسكە، کێم، گەرد، ناتوورە، نەخت، نچە، نزم، نوسک، هەوا، هند، هندک _ هنک، هۆندک، هێند.
2 – ده‌ر له، نیاشانه‌ی نێگه‌تیڤ (-)[ ئینگـ : Minus].
3 – ئاستەم
کەم ئاو/kem aw: ئانتـ:[ کەم+ ئاو]
کەم ئاویی/kem awyî: نچ:[ کەم+ ئاویی] ساڵێک ئاوی کەم بێت، بێ بارانی، وشکەساڵ.
کەماسایی/kemasayî: نتـ:[ کەم+ ئاسای] پێدوایستی، دەستکورتی، ئاوسەرکەمی، کەمایەسی.[ ئینگـ : Lack]
کەماسی/kemasî: نتـ:[ کەم+ ئاسی( ئاسای)] دەستکورتی، کەماسایی، کەمایەسی، کەموکووڕی، کێماسی، ناتەواوی : وشه بۆ ده‌ربڕینی هه‌ستی ناخ. ئالێكسیتیمیا [ ئینگـ : Alexithymia]
کەماهی/kemahî: ئان:[ کباک] کەمی.
کەمایەتی/kemayetî: نتـ:[ کەم+ ئایەتی] دەستکورتی، کەماسی، کەمایەسی، کەموکووڕی، کەمێتی، کێمایەتی، کێماسی، کێماهی، ناتەواوی : چشتێکی کەم لەناو چشتێکی زۆردا.
کەمایەسی/kemayesî: نتـ:[ کەم+ ئایەسی( ئاسایی)] کەمبوونەوەی چشت و نزیک بوونەوەی لە بڕانەوەی.
کەمایی/kemayî: نتـ:[ کەم+ ئایی] کەمایەسی.
کەم ئەرک/kem erk: ئانتـ:[ کەم+ ئەرک ] بارسووک، کەم مەینەت.{ وشەنامە، ل, 782}.
کەم ئەرکی/kem erikî: نچ:[ کەم ئەرک + ی] بارسووكی، کەم مەینەتی.
کەم ئەزموون/kem ezmûn: ئانتـ:[ کەم + ئەزموون] چاوبەستراو، چاڤگرتی، دنيانەديتوو، گێتی کەم ديتوو، نابەڵەد.
کەم ئەوە بییەی/kem ewe bîyey: کتن:[ هـ][ کەم+ ئەوە+ بیییەی] کەمبوونەوە.
کەم ئەوە کریای/kem ewe kiryay: کتن:[ هـ][ کەم+ ئەوە+ کریای] کەمکرانەوە.
کەم ئەوە کەرڎەی/kem ewe Kerđey: کتن:[ هـ][ کەم+ ئەوە+ کەرڎەی] کەمکردنەوە.
کەمەک/kemek: ئان: تۆزەڵانە ، تۆزێک، کەمێک، نەختک.
کەمەوکردن/kemewkirdin: کتپ:[ کەم+ ئەو+ کردن] کەمکردنەوە.
کەمبار/kembar: ئان: کەمبارە.
کەمبارە/kembare: ئان: کەم بەهرە، کەم سوود.{ گیوی، ل، 755}.
کەمبەرهەم/kem berhem: نچ:[ هـ][ کەم+ بەرهەم] کەم بەرهەم.
کەمبەرهەمی/kem berhemî: نچ:[ هـ][ کەم+ بەرهەمی] کەم بەرهەمی.
کەمبوو/kembû: ئانفا:
کەمبوون/kembûn: کتن:[ کەم+ بوون]
1 – نزمبوون، هاتنەخوارەوە، هندک بوون، نزیكبوونی چشت لەبەسەرچوونی و بڕانی.
2 – پەچکان.
کەمبوونەوە/kembûnewe: کتن:[ کەم+ بوون+ ئەوە] کێم بوونەوە، کەموكووڕی لێپەیدابوونی چشت.
كەمبوونەوەی ئەرزشی پارە/kembûnewey erzišî pare: نتـ: [ ئاب] كەمبوونەوەی بەهای دراو، دابەزینی بایەخی پارە.
کەمبوونی موو/kembûnî mû: نتـ:[ گیان][ نخ][ کەمبوون+ ی+ موو] ڕووتبوونەوەی موو.[ ئینگـ : Alopecia].
کەمبووی ئۆکسجین/kembûy okisjîn: نتـ:[ ئینگـ : Anoxia].
کەمبووی بوودجە/kembûy bûdice: نتـ:[ ئینگـ : Deficit].
کەم بییەی/kem bîyey: کتن:[ هـ][ کەم+ بیییەی] کەمبوون.
کەم بییەیۆ/kem bîyeyo: کتن:[ هـ][ کەم+ بیییەی+ ۆ] کەمبوونەوە، کەم ئەوە بییەی.
كەم پەیدا/kem peyda: ئانتـ:[ کەم+ پەیدا]
1 – بەدەگمەن دەست بکەوێت.
2 – ديارنەبوو، کەم پەيا، کەم ديار، کەم وەدەرکەوتوو.
کەمپێگەیشتوو/kem pêgeyištû: نفا:[] نا پیشكەوتوو.
کەم تابێژ/kem tabêj: ئانتـ:[ کەم+ تا+ بیژ]
1 – کەمێک لە چشتێک، کەمێک لە کاتێک.
2 – کەمڕاوێژ.
:: کەمتابێژێک ڕۆنیشت یان خواردی یان دەخوات.
کەمتافرە/kem ta fire: ئانتـ:[ کەم+ تا+ فرە] کەم تا زۆر.
کەمتەر/kemter: ئانتـ:[ هـ] کەمتر.
کەمتەرخەم/kemterixem: ئانتـ:[ کەم+ تەرخەم] بێسەروبەر، بێ موبالات، چنال( باد)، خەمسارد، خۆلەكاربوێر، شلیخە، كارپشت، گووێخەر، ووڵحێ : کەسێكە چشتی زۆر مەبەست نەبێت.
کەمتەرخەم بییەی/kemterixem bîyey: کتن:[ هـ][ كەمتەرخەم+ بیییەی] کەمتەرخەمبوون.
کەمتەرخەمی/kemterixemî: نچ: ئيهمالکردن، بێسەروبەری، خەمساردی، گوێ پێنەدان، پشت گوێخستن.
کەمتەرخەمی کەرڎەی/kemterixemî Kerđey: کتن:[ هـ][ كەمتەرخەمی+ کەرڎەی] کەمتەرخەمی کردن.
كەمتر/kemtir: ئانتـ:[ ] کەمتەر، کێمتر، کەمینی.
كەمترین/kemtirîn: ئانتـ:[ ] کێمترین، مینیمم.[ ئینگـ : Minimum]
كەمترین خاڵ/kemtirîn xaľ: ئانتـ:[ ] مینیمم.[ ئینگـ : Minimum point]
كەم توانا/kem tiwana: ئانتـ:[ کەم+ توانا] بێهێز، بێتاقەت، کەم تابشت.
كەمتین/kemtîn: ئانتـ:[ کەم+ تین] بێتین، بێ هێز، لاواز.
كەمتینی/kemtînî: نچ:[ کەمتین+ ی] بێتینی، بێهێزی، لاوازی.
كەم چیکڵدانە/kem çîkildane: ئانتـ:[ کەم+ چیکڵدانە] توورە، قەڵس، بێ حەوسەڵە.
کەمخەو/kemxew: ئانتـ:[ کەم+ خەو] بێخەو.
کەمخەوی/kemxewî: نچ:[ کەمخەو+ ی] بێخەوی.
کەمخۆر/kemxor: ئانتـ:[ کەم+ خۆر] دژخۆر : کەموەر( هـ) : کەسێکە خواردنی کەم بێت.
کەمخۆری/kemxorî: نچ:[ کەمخۆر+ ی] دژخۆری : کەموەری( هـ).
کەم خۆراکی/kemxorakî: نتـ:[ کەم+ ی][ ئینگـ : Undernourishment، Malnutrition].
كەم خوێنی/kem xiwênî: نتـ : [ ئینگـ : ( Anaemia، (anemia US]
کەم خێر/kem xêr: ئانتـ:[ کەم+ خێر] بێسوود، بێبارە.
کەم خێری/kem xêrî: نچ:[ کەمخێر+ ی] بێسوودی، بێبارەیی.
کەمدانی/kemdanî: ئانتـ:[ هـ][ کەم+ دانی] کەمی دانی گەنم و جۆ … هتد.
کەمدەس/kemdes: ئانتـ:[ هـ][ کەم+ دەس] کەمدەست.
:: کەمدەسیەنە : لەکاتی دەستنگیدا.
کەمدەست/kemdest: ئانتـ:[ کەم+ دەست] ئاوسەرکەم، دەستکورت، هەژار.
کەمدەستی/kemdestî: نچ:[ کەمدەست+ ی] ئاوسەرکەمی، دەستکورتی، هەژاری.
کەمدەوام/kemdewam: ئانتـ:[ کەم+ دەوام ( ع : داوم )] کەم خایەن.
:: گلۆپی کەم دەوام.
کەمدڵ/kemdiľ: ئانتـ:[ کەم+ دڵ] بێدڵ، بێجگەر، ترسەنۆك.
کەمدڵی/kemdiľî: نچ:[ کەمدڵ+ ی] بێدڵی، بێجگەری، ترسەنۆكی.
کەمدوو/kemdû: ئانتـ:[ هـ] شەرمێوون، دژدوو : کەسێکە کەم بدوێت.
کەمدووێن/kemduwên: ئانتـ: دژدووێن.
کەمدوویی/kemdûyî: نچ:
1 – [ هـ] شەرمێوونی، دژدوویی.
2 – بێ توانایی لە دوواندن.[ لا : oligolalia].
كەمڕان/kemřan: نتـ: [ : Coalmine].
کەمڕاوێژ/kemřawêj: ئانتـ:[ کەم+ ڕاوێژ] کەمتاوێژ.
كەمڕوو/kemřû: ئانتـ: شەرمێوون، بەشەرم، شەرمن.
كەمڕوویی/kemřû: نچ:[ كەم+ڕوو+ ئیی] شەرمنی، شەرمێوونی. [: forwardness]
کەمسۆزی/kemsozî: نتـ: [: athymia]
کەم شۆتە/kem šote: نتـ:[ هـ][ کەم+ شۆتە] کەم شیر.
کەمشیر/kem šîr: ئانتـ:[ کەم+ شیر] ئەبرەش _ عەبڕەش : گیانلەبەری کەمشیر.
کەم عەمر/kem ãemir: ئانتـ:[ کەم+ عەمر ( ع : عمر)] کەم تەمەن.
کەمفرۆش/kem firoş: ئانتـ:[ کەم+ فرۆش] کەسێکە چشتی کەم بفرۆشێت یان بە کەمی بفرۆشیت.
کەمقنیات/kem qinyat: ئانتـ:[ کەم+ قنیات] کەمخۆر.
کەم کەرڎەی/kem Kerđey: کتن:[ هـ][ کەم+ کەرڎەی] کەمکردن.
کەم کەرڎەیۆ/kem Kerđeyo: کتن:[ هـ][ کەم+ کەرڎەی+ ۆ] کەم ئەوەکەرڎەی، کەمکردنەوە.
کەم کەرڎەیەنە/kem Kerđeyene: شڕ:[ هـ][ کەم+ کەرڎەی+ ئەنە] لەکەم کردندا.
کەمکەم/kemkem: ئانتـ: بڕبڕ، تۆزە تۆزە، نەختەنەختە.
کەمکەمە/kemkeme: نتـ:[ کەمکەم + ئە] بەرەبەرە، پچک پچک _ پیچ پیچە، تۆزەتۆزە، لەسەرەخۆ، نەختەنەختە.
کەم لوتف/kemlutif: کتن:[ هـ][ کەم+ لوتف( ع : لطف)] کەم مەرحەمەت.
کەم مەیل/kem meyil: ئانتـ:[ هـ][ کەم+ مەیل( ع : میل)] بەهێندنەگر، بێلوتف، بێمەيل، ساردوسڕ، لالووت، لووتەلا، لێنەبان، نامێهرەبان، نەبان.
کەم مەیلی/kem meyil: نچ:[ هـ][ کەم+ مەیل+ ی] بەهێندنەگرتن، بێلوتفی، بێمەيلی، دەگەڵدا ڕووخۆش نەبوون، ڕوو پێنەدان، ڕووساردی، ساردی، ساردوسڕی، کەملوتفی، کەممەيلی، گوێپێنەدان، لالووتی، لووتەلايی، نامێهرەبانی، نەبانی.
کەم مەینەت/kem meyinet: کتن:[ هـ][ کەم+ مەینەت]
كەمۆکە/kemoke: ئانتـ:[ کەم+ ئۆکە] برووكە : بەشێكی زۆر كەم.
كەمووسکە/kemûsike: ئانتـ:[ کەم+ ئووسکە] زۆرکەم لە چشتێک.
کەموونی/kemûnî: نتـ:[ هـ] کەمخووێنی.
كەمواردەی/kemwaridey: کتن، چ:[ هـ][ کەم+ واردەی] کەمخواردن، لەخواردن دابڕان.
كەموەر/kemwer: ئانفا:[ هـ][ کەم+ وەر] کەمخۆر.
کەموكووڕ/kemûkǔř: نتـ:[ کەم+ و+ کووڕ] چشتی کەمی نیوەچڵ.
کەموكووڕی/kemûkǔř: نچ: کەم و کورتی، بریتییە لە هەژاری، نەداری.
کەموكوڕتی/kemûkurtî: نچ: کەموکوڕی، پێداویستی.
کەموینی/kemwînî: ئانتـ:[ هـ][ کەم+وینی] کەم دیتن.
کەمونات/kemunat: ئانتـ:[ شەدەڵە][ کەم+ و+ نات( نەهات)] کەموکووڕی.
كەم وێنە/kem wêne: ئانتـ:[ هـ][ کەم+ وێنە]
كەم وێنەیی/kem wêneyî: نچ:[ هـ][ کەم+ وێنەیی]
كەم ویر/kem wîr: ئانتـ:[ هـ][ کەم+ ویر] کەمبیر.
كەم ویری/kem wîrî: نچ:[ هـ][ کەم+ ویری] کەم بیری.
كەم هاتن/kem hatin: کتن:[ کەم+ هاتن]
1 – بەش نەکردن، پێڕانەگەيشتن، تەواونەبوون، کەم هاتنەوە
2 – بەئەندازەی چاوەڕوانکراو نەبوون.
:: پووڵەکانم ژمارد 100 تمەنی کەم بوو.
كەم هاز/kem haz: ئانتـ:[ هـ][ کەم+ هاز] کەم هێز، کەم توانا.
كەم هاوردن/kem hawirdin: کتن:[ کەم+ هاوردن] بڕنەکردن، بەش نەكردن، پێڕانەگەيشتن، تەواونەبوون، کەم هێنان، کەم هێنانەوە.
كەم هۆش/kem hoš: ئانتـ: كەم زەین.
کەمێ/kemê: نتـ:[ کەم+ ئێ] بڕێک، پیچێک، تۆزێ، چەپێ، چکێ، خەمێ، قیچەکۆك، کەمێک، نەختێ، هێندێک.
کەمێک/kemê: نتـ:[ کەم+ ئێ] پارچۆڵکە.
کەمێتی/kemêtî: نتـ:[ کەم+ ئێتی] ئه‌نگاست( کباک)، کەمایەتی، کەمی، كێمانی، كێماسی، کێمایەتی، كێمی.
کەمی/kemî: نتـ:[ کەم+ ی]
1 – لاوازی ئاوەزی.[ ئینگـ : oligergasia].
2 – خۆبەكەم زانین.
کەم یاڎ/kemyađ: ئانتـ:[ کەم+ یاڎ] کەمیاد، کەم هۆش.
کەم یاڎی/kemyađî: نچ:[ کەم+ یاڎ+ ی] کەمیادی، کەم هۆشی.
کەمینە/kemîne: نتـ:[ کەم+ ئینە] کەمایەتی.
کەم یەهەر/kem yeher: ئانتـ:[ هـ][ کەم+ یەهەر] ترسەنۆک.
کەم یەهەری/kem yeherî: نچ:[ هـ][ کەم+ یەهەر+ ی] ترسەنۆكی، بێ جورئەتی.
لانی کەم/lanî kem: نتـ:[ لانی( لایەنی)+ کەم] هیچن هبێ، هیچن هۆێ.
لەوەی کەمتر نایەتەوە/lewey kemtir nayetewe: نتـ:[ لەوە+ ی+ کەمتر+ نایەتەوە ] دانامێنێت.{ کاوە، ل، 1346}
لێ کەمتر/lê kemtir: نتـ:[ لێ+ کەمتر] کەمترلە. .
.
____________________
كەم/kem: ن:[ ڕوو][ کباک] شەخەڵ _ شۆخەڵ( ڕەوا)، شەغەڵ( هـ) کارتە، کەد، شێخەل، چووزە. : چووزەلەی بچكۆڵەی داروگیایە، كە تازە دەریانكردبێت.
.
.
.
.