ئۆخ/ox: ند:[ کباك][ دەنگ]

1 – بۆ ده‌ربڕینی بێزاری و ناڕه‌زاێتی، به‌هه‌نا‌سه‌یه‌که‌وه‌ که‌ نیمچه‌ ده‌نگێکی( هـ) له‌ نێوان( هه‌مزه‌) و ( ئۆ) یه‌که‌دا ده‌بیسترێت، به‌کاردێت.

: ئۆخه‌ی ده‌وازی لێ بێنه‌ با بڕوات.

2 – بۆ پیشاندانی سه‌رسووڕمان.

:: ئۆ ئۆ ئۆخ !

::  له‌و هێ عاجباتێ، وه‌ره‌ عیسان بچێته‌ سه‌ر مانگێ.

.

ئۆخه‌ی/oxey: ئسب:( ده‌نگی خۆشی) بۆ ده‌ربڕینی خۆشه‌ویستی به‌رامبه‌ر که‌سێک به‌کارده‌هێندرێت، هاندانی تێدایه‌ بۆ کردنی یا نه‌کردنی کارێک.

:: ئای چ خۆشه‌؟، ئۆخه‌ی چاوم پێکه‌وت.

:: ئۆخه‌ی ! وه‌ره‌ لای مامه‌ت دانیشه‌.

.

ئۆخه‌ش/oxeš: نتـ:[ ئۆخه‌( ی: سوواوه‌)ش] ئۆخه‌یش.

ئۆخه‌وش/oxewš::[ ئۆخه‌( و:ی)ش] ئۆخه‌یش.

ئۆخه‌یچ/oxeyîč: نتـ:[ ئۆخه‌ی+ چ( بچووککردنه‌وه‌)] ئۆخه‌ی.

{ تێبـ: بۆ بچووک کردنه‌وه‌یه‌کی ئامێته‌ی خۆشه‌ویستییه‌ بۆ ئه‌و که‌سه‌ی قسه‌ی ده‌گه‌ڵ ده‌کرێت و ده‌نگیشی له‌ نێوان( چ) و( ش)دایه‌}.

.

ئۆخه‌یش/oxeyiš: ئاک: ئۆخه‌یچ، ئۆخه‌ی.

:: ئۆخه‌یش کچی من ئاقڵه‌! هه‌ر ئێستا هه‌ڵده‌ستێت ده‌مو چاوی ده‌شووات.

.

.

_______________________________________________________________

ئۆخ/ox: ن: ئۆقره‌.

ئۆخاندن/oxandin: کتپ: ئۆقره‌گرتن.

ئۆخه‌/oxe: نتـ:[ ئۆخ+ ئـه‌][ رۆژک، مکـ] ئۆخژن، ئۆقره‌، ئارام.

{ تێبـ: چه‌ند ووشه‌یه‌کی تریش هه‌ن له‌ زمانی کوردییدا که‌ له ‌ده‌وره‌ی زمانی په‌هله‌ویییه‌وه‌ ماونه‌ته‌وه }.‌

: ئۆخه‌ – ئۆخژن

: بۆه‌ – بۆڵژن

: زیڕه‌- زیڕژن

: شه‌قه‌ – شه‌ققژن.

.

ئۆخژن/oxjin: نچ:[ پهـ: ئۆخیشن][ رۆژک، مکـ]

1- ئاسووده‌یی، سه‌کناییی، حه‌سانه‌وه‌، ڕه‌حه‌تی، ئۆخه‌، ئۆقره‌، ئارام.

:: به‌دیتنت ئۆخژنم هات.

2- ره‌زامه‌ندی، دڵنیایی.

: هه‌تا هه‌رچی ده‌گیرفانی دایه‌ نه‌ی دۆڕێنێت ئۆخژنی ناکه‌وێت.

{{ تێبـ:

1- ده‌بوایه‌ ئێستاکێ ئه‌م ووشه‌ یه‌ شێوه‌ی( ئۆخشت) یان( ئۆخست)ی وه‌ربگرتایه‌.

2- ده‌نگی( ش) له‌م ووشه‌یه‌ له‌به‌ر نیزیک له‌گه‌ڵ ده‌نگی( ژ) وه‌ ڕووده‌دات له‌ نێو زمانی کوردیدا.

{

وه‌ره‌ ئۆخژنی سینه‌ی پڕگری من! 

وه‌ره‌ پیرۆزه‌که‌ی به‌رزه‌ به‌فری من ! }{هێمن}.

.

ئۆخین/oxîn: ئان: په‌رۆش خوواردن، خه‌مخۆری.

.

.

.

.