گوێ/gwê: ن:[ توێ] گوهـ( کباک)، گۆش( زا) : بە ئەندامێکی هەستی ئاڵۆز دادەندرێت.[ ئینگـ: Ear , auris]
| دوو جۆر ئەرکی وەرگرتنی تێداتە |
| یەكێكیان تایبەتە بۆ دەنگ وەرگرتن و |
| دوومیان دیاریکردنی باری لەش وهاوسەنگ کردنی. |
:: گوێ له ده‌نگه جوانه‌كانی ناو ناخت بگره.
{
گوێ ڕاستت سووک بێ بۆ چاكە بیستن
گوێ چەپت كەڕبێ لە فیت هەڵبەستن
}{ پیرەمێرد}
| پێکهاتەی بەشەکانی گوێ |
گوێی مرۆڤ بەسەر سێ بەشی سەرەکی دابەش دەکرێت : گوێی دەرەکی( پەڕەکەی گوێ)، گوێی ناوەند، گوێی ناوەکی.
| گوێی دەرەکی/gwêy derekî |
گوێی دەرەکی/gwêy derekî: نتـ:[ توێ] [ ئینگـ: external ear ,auris externa]
پەڕەكەی گوێ/peřekey gwê: نتـ:[ توێ][ پەڕەکەی+ گوێ] بەشی دەرەوەی گوێ، کە بەشێکی لە کڕکڕاگە پێکدێت و پێی دەڵێن كڕكڕاگەی گوێ یان گوێچکە. ئەرکی گوێی دەرەوە شەپۆڵەکانی دەنگ کۆدەکاتەوە و دەینێرێت بۆ گویێ ناوەڕاست. لەڕووی توێژکارییەوە پەڕەکەی گوێ بەم ناوانەی خوارەوە پۆلێن کراون.[ لا: Auricle]
خولێنک/xulênik: ن:[ توێ][ باد] بادوکە، کڕکڕاگەی دەرەوەی گوێ : لوول پێچی دەوری گوێ.[ ئینگـ: helix]{ سەلاحەدین، ل، 386}.
دژەخولێنک/dijexulênik: نتـ:[ توێ] کڕكراگەی ناوەوەی پەلەگوێ.[ ئینگـ: antihelix].
لنگی دژەخولێنک/lingî dijexulênik: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: legs of antihelix].
سەری دژەخوڵینک/serî dijexulênik: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: top of antihelix].
لوولاقی خوڵینک/lûlaqî xulênik: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: crus of helix].
خێوەتی گوێ/xêwetî gwê: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: tragus ].{ پەزیشکی، ل، 382}.
گوێچکەماسی/gwêčike masî: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: concha ]{ پەزیشکی، ل، 91}.
کەلێنی ناڤبەر کوڤانی/kelênî navber kuvanî: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: intertragical notch].
دژەخێوەتی گوێ/dijexêwetî gwê: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: antitragus].
نەرمەگوێ/nermegwê: نتـ:[ توێ] پەڕەی گوێ، چیلکەی گوێ، نەرمەی گوێ.[ ئینگـ: lobe, lo]{ پەزیشکی، ل، 194}.
سکافە/sikafe: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: scapha].
چاڵێکی سێگوشەیی/çaľêkî sêgoşeyî: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: triangular fossa].
جۆگەی بیستنی دەرەکی/cogey bîstinî derekî: نتـ:[ توێ][ جۆگەی+ بیستنی+ دەرەکی] بیستەجۆگە : ئەو جۆگەیەیە کە لە ڕێگەیەوە ھەوا بۆ ناو گوێ تێدەپەڕێت.[ ئینگـ: external ear canal ].
| گوێی ناوەند/gwê nawend |
گوێی ناوەند/gwê nawend: نتـ:[ توێ] بۆشایییەکی ناڕێکە کە بە ناو بۆشایییەکانی لاجانگدا دەڕوات. ئەم بۆشایییە لەلای گوێی دەرەوە بە تەپڵی گوێ( پەردەی گوێ) داپۆشراوە و لە بەرانبەرەکەی بەستراوە بە گوێی ناوەوە بە هۆی دووکونەوە كە هەر یەكەیان پەرەدەیەكی تایبەتی دایپۆشیوە و بەو کونانە دەڵێن کونی بازنەیی و کونی هێلکەیی، هەروەک ئەم بۆشایییە بەهۆی کۆنی ئۆستاکییەوە لە خوارەوەی گەروودا دەكرێتەوە. فرمانی کۆنی ئۆستاكی یەکسانکردنی پەستانی هەردوو دیوی پەردەی گوێ یە و لەگوێی ناوەڕاستدا سێ ئێسک هەیە کە دەنگ دەگوێزنەوە بۆ گوێ.[ ئینگـ : Middle ear , auris media]
بۆشایی پەردە/boşayî perde: نتـ:[ توێ] بۆشایی تەپڵ.[ ئینگـ: tympanic cavity]
کونی هێلکەیی/kunî hêlkeyî: نتـ:[ توێ] پەنجەرەی هێلکەیی.[ ئینگـ: oval window]
کونی بازنەیی/kunî bazneyî: نتـ:[ توێ] پەنجەرەی بازنەیی[ ئینگـ: Round window]
بەستەری کڕکردن/besterî kiřkirdin: نتـ:[ توێ] جۆرە شانەیەکە دوو ئەندام پێکەوە دەبەستێت.[ ئینگـ: stabilizing ligaments]
ئێسکەچەکوش/êskeçekuş: نتـ:[ توێ][ ئێسکە+ چەکوش].[ ئینگـ: malleus]
ئێسکی دەزگا/êskî dezga: نتـ:[ توێ] دەزگا.[ ئینگـ: incus]
ئاوزەنگی/giwê: نتـ:[ توێ] ئێسکی سێیەمی ناوگوێ. [ ئینگـ : stapes]
پەردەی گوێ/perdey gwê: ن:[ توێ][ ئینگـ : ear drum]
جۆگەی گوێ لە ناوەوە پێستێک دایپۆشیووە، ئەم پێستەش کە ماددەیەکی مێوی پارێزەر دەردەداتە گوێی ناوەڕاستەوە و کۆنە گوێی دەرەوەش هەندێک موو دەیپاڕێزێت..
پەردەی گوێ/giwê: نتـ:[ توێ][ پەردە+ ی+ گوێ] تەپڵەی گوێ : پەڕەی گوێ لەرینەوە دەنگییەکان ئاڕاستەی ناو گوێ دەکات و لە ڕێگەی بیستە جۆگەوە بە تەپڵە پەردە دەگات.[ ئینگـ : eardrum]
auditory ossicles
autidory tube
tympanic membrane
كڕكڕاگەی گوێ/gwê: نتـ:[ توێ] کۆنێکی ناوەندی هەیە کە بریتی یە لە جۆگەی گۆێ کە لە ناوەوە بە گۆێ ناوەڕاست کۆتایی دێت و کۆنی ناوەوەی جۆگەی گوێ بە پەردەیەكی لەراوە داپۆشراوە و پێی دەڵێن پەردەی گوێ.[ ئینگـ : ]
کونی ئۆستاکی/kunî ostakî: نتـ:[ توێ][ ئینگـ : ]
کونی گوێ/kunî gwê: نتـ:[ توێ] کونی گوێچکە، کونەگوێ. [ ئینگـ : ]
گوێی ناوەوە/gwê: ن:[ توێ]
تەپڵە پەردە/gwê: ن:[ توێ] [ ئینگـ : Tympamic membrane]
| گوێی ناوەکی/gwêyî nawekî |
گوێی ناوەکی/gwê: ن:[ توێ][ ئینگـ : Inner ear , auris interna]
کپبوونی گوێ/gwê: کتن:[ توێ] زۆر جار لەکاتی سەرکەوتن بە شاخا یان سواربوونی تەیارە گوێکانمان کپ دەبێت کە ئەمەش لە ئەنجامی کەم بوونەوەی پەستانی هەوایە لەچاو پەستانی هەوای گوێی ناوەوە کە دەبێتە هۆی داخستنی پەردەی tympanic membrane کە نیشانەی سووری بۆ کراوە ، وە بە دابەزین لەو شوێنە بەرزە گوێ کپ بوونەکە نامێنێ ..[ ئینگـ : ]
و چارەسەری barotroumatic otitis media
چیلکەی گوێ/gwê: ن:[ توێ][ ئینگـ : ]
گرێ لەسەر نێرڤی گوێ/gwê: ن:[ توێ] [ نخ] [ ئینگـ : Acusticusneurinom]
بناگوێ/binagwê: نتـ: [ توێ] [ بن \ 1+ ئا( ئان)+ گوێ] بەرگێ، بناگوش، بنگەه، بنگووێ، بنگووێچکە، پشتی گوێ، ژێرگوێ، پەنای گوێچکە
:: نێوان لالەی گوێچکە وکاپۆلـی سەربەلای پشتەوەدا.[ ئینگـ : ]
{
ڕیشێکی پان و تووکی بناگوێ درێژ و لوول
سۆفی لە دینی لادە بەدیمەن لە جوو دەکا
}{ مەحوی}.
بنانگووێچکە/binagwêçike: نتـ:[ توێ][ بن\1+ ئان+ گوێ+ چکە] بنانگوێ.
بنانگوێ/binagwê: نتـ:[ توێ][ بن\1+ ئان + گوێ] بناگوێ.
بناگێ/binagê: نتـ:[ توێ][ بن\1+ ئان+ گێ(گوێ)] بناگوێ.
بنەگوهـ/binagwê: نتـ:[ توێ][ کباک] ملەخڕە، گوێ ڕەڵە.[ ئینگـ : Mumps].
بەلبەلەگۆش/belebehoŝ: ئان:[ رۆژک] مرۆڤی گوێ لەمست، بەگوێ، گوێڕادرێر.
تیژە هەوکردنی گوێی ناوەڕاست/gwê: نتـ:[ توێ][ ئینگـ : acute ear]
هەوکردنی گوێی دەرەوە/gwê: نتـ:[ توێ] کونی گوێ[ ئینگـ : beach ear]
گوێی ڕەپ/gwê: نتـ:[ توێ] گوێی شۆڕ[ ئینگـ : aztecs ear]
گوێی بێ نەرمە/gwê: نتـ:[ توێ] گوێی بێ پەڕە.[ ئینگـ : Cagot’s ear]
گوێی لوول خواردوو/gwê: نتـ:[ توێ] پشیلەگوێ، گوێی پشیلەیی.[ ئینگـ : cat’s ear]
گوێ ئێشە/giwê: نتـ:[ توێ] ژانەگوێ.[ ئینگـ : earache]
ئێسکی گوێ/gwê: ن:[ توێ][ ئینگـ : ear bone]
چڵکی گوێ/çiľkî gwê: نتـ:[ نخ][ چڵک+ ی+ گوێ] گیێ گۆش.{ هەمبانە بۆرینە، ل، 746}.
دڵۆپی گوێ/gwê: نتـ:[ توێ] تنۆکی گوێ.[ ئینگـ : ear drops]
مێوی گوێ/gwê: ن:[ توێ] چڵکی گوێ[ ئینگـ : ear Wax]
گوێ گرتن/gwê: کتن:[ توێ] ژنەفتن.[ ئینگـ : audition , auscultation]
گوێ بین/gwê: نتـ:[ توێ] دووربینی گوێ. [ ئینگـ : auriscope]
بیستنپێو/gwê: ن:[ توێ] ژنەفتن پێو. [ ئینگـ : aurometer]
هەوکردنی پەردەی گوێ/gwê: نتـ:[ توێ] . [ ئینگـ : tympanitis]
پەردەیی/gwê: نتـ:[ توێ] پەردەی گوێ [ ئینگـ : tympanal ]
پەردەی گوێ بڕین/gwê: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: tympanectomy]
پەردەی گوێی ئوستاکی/perdey gwê ustakî: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: tympano – eustachian]
ڕەقبوونی پەردەی گوێ/řeqbûnî perdey gwê: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: tympano sclerosis]
پەردەی گوێ هەڵدڕین/perdey gwê heľdiřîn: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: tympanotomy]
پەردەی گوێ/perdey gwê: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: tympanum]
ئازاری گوێ/azarî gwê: نتـ:
گوێ لێگرتن/gwê lêgirtin: کتپ:
گوێ لێگیران/gwê lêgîran: کتپ:
گوێ بچووک/gwê biçûk: ئانتـ:[ توێ]
گوێ زل/gwê zil: ئانتـ:[ توێ]
گوێهـ دان/gwêh dan: کتپ:[ ئینگـ: to listen, to pay attention to]
گوێهـ لێبوون/gwêh lêbûn: کتپ:[ ئینگـ: to listen]
گوێهـ لێدێرانgwêh lêdêran: کتپ:[ ئینگـ: to pay attention to]
گوێهـ لێکرن/gwêh lêkirin: کتپ: گوێ لێ گرتن.[ ئینگـ: to listen]
.
_____________
گوێچکەڵە/gwê: نتـ:
1 – [ توێ]
1 -1 گوێچکەڵەی ڕاست و گوێچکەڵەی چەپ لە ناو دڵدا.
2 – 1 گوێچکەڵەی ناو سی ییەکان. [ ئینگـ: atrium]
2- [ ئەند] لە هونەری تەڵارسازییدا بەکاردەهێندرێت و چەند شێوەیەکی وەرگرتووە لە مێژووی تەلارسازییدا.[ ئینگـ: atrium]
گوێچکەڵە لە سکۆلە زمانە/gwêçkr: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: atrioventriculare valve]
.
.
___________________
گوێدرێژ/gwêdirêj: نتـ، ئانتـ:
.
.
____________________
گوێی دەریا/gwêy derya: نتـ:[ جێۆ][ گوێ+ ی+ دەریا] کەناری دەریا.[ ئینگـ: Beach]
.
.
.
.