توان ¹ /twan: کتن، ن:[ پەهلەوی: توان][ ڕەگی توان] توان.

: داپۆشین، وەستان، بڕین، پلە، تا ، تا ، توانا، تینوێتی، دەرەوە، پەتوو، وزە، هێز(هێز و ڕیخۆڵە). >< ناتوانن.

{

لاوازی و توانا و ئەژنۆ

هەر مام مام بوو لەگەڵ داد و ڕۆرۆ

}{ هەژار}.

توانا/twana: ن، نەفا:[توان+ ئا]

1 . بەهێز، وزەبەخش، بەپەلە.

2 . لێهاتوو، لێهاتوو.

:: زانا دانایە، دانا توانایە.{ عەلادین سوجادی}

3 . دەسەڵاتدار، شەڕانگێز.

4 . [ ناڤ] ناوێکی نێرانەیە بۆ ناوی کوردی بەکاردێت.

:: توانی و نیشان بدات.

توانا دەروونییەکان: توانای فێربوون و ڕاگرتنی زانیارییەکانی ناو یاساکان، توانای تێگەیشتن لە پەیوەندییەکانی جیهانی ڕاستەقینە و کاریگەریکردن لەسەر ڕەفتار.

توانابەخش/twanabexiş: نفا:[ توانا+ بەخش( بەخشین)] چالاککەر، وزەبەخش _ وزەبەخش، بەرزکەرەوە، بەرزکەرەوە.

توانابەخشین/twanabexişin: کتن:[ توانا+ بەخشین] وزە، یارمەتی.

توانابوون/twanabûn: کتن:[ توانا+ بوون][ توانا، توانا].

1 .  بۆ ئەوەی سەبرت هەبێت، بۆ بەهێزبوون.

2 . لێزانین، کارزانین.

3 . ژمارەکان.

توانادران/twandiran: کتپ:[ کارابزر] توانای بوون، ئازاردان.

تواناسازی/twanasazî: نچ:[ توانا+ سازی] توانابنیاتنانەوە

:: بەرنامەی پەرەپێدانی سەرچاوە مرۆییەکان لە خوێندنی باڵا لە هەرێمی کوردستان.

توانامەندی ڕەها/twanamenî řeha.[ ئینگـ: allmighty]

توانای/twanay: نتـ:[ توانا+ ی] هێز.

  چەند نموونەیەک لە توانای ئاوێتە  

توانای ئەسپ/twanay esipî: نتـ:[ توانای+ ئەسپ] هێزی ئەسپ.

توانای بەرهەمهێنان/twanay berhenhênan: نتـ:

توانای بەجێگەیاندن/twanay be cêgayandin : نتـ:[ ئاب][ توانا+ ی] توانای خۆڕێکخستن.[ ئینگـ: executive ability, executive force].  

توانای بەدەست هێنانی داهات/twanay bedest hênanî dahat: نتـ:[ ئاب][ توانا+ ی].[ ئینگـ: earning power]

توانای بەسەرڕاکێشان/twanay beser řakêşan: کتپ:[ توانا+ ی] تەواوکردن.

توانای بڕیاردان/twanay biřyardan : نتـ:[ ئاب][ توانای+ بڕیاردان] توانای دیاری کردن.[ ئینگـ: discrepancy]

توانای بزوتنەوە/twanay bizutinewe: نتـ:[ توانای+ بزوتنەوە] 

توانای بیریەکان/twanay bîryekan: نتـ:[ توانای+ بیریەکان]  توانا هزرییەکان.[ ئینگـ: mental ability].

توانای پارەدان/twanay paredan: نتـ:[ ئاب][ توانای+ پارەدان] دارایی هەبوون.

توانای پراکتیزەکردنی ڕێککەوتن/twanay piraktîzekirdinî řêkkewtin: نتـ:[ ئاب] شیاوی بەجێهێنان بوونی گرێبەست.[ ئینگـ: enforceability of agreement ]

توانای پێچ خواردن/twanay pêç xiwardin: نتـ: 

توانای پیاگوزەرکردن/twanay piyaguzerkirdin: نتـ:[ توانای+ پیاگوزەرکردن][ ئینگـ: permeability]

توانای تواندنەوە/twanay tiwandinewe: نتـ: [ کیمـ] [ توانای+ تواندنەوە] وەکوو توانای ماددەیەک بۆ تواندنەوەی لە مادەیەکی تردا.[ ئینگـ: solubility]

توانای تێگەیشتن /twanay têgeyiştin: نتـ:[ ئاب][ توانای+ تێگەیشتن][ ئینگـ: comprehensibility]

توانای چارەسەری کێشە ئاڵۆزەکان/twanay çareserî kêşe aľozekan: نتـ:[ ئاب] بنەمای تاوانی گەڕاندنەوە [ ئینگـ: ability to solve complex problems]

توانای خۆگونجاندن/twanay xoguncandin: نتـ:[ ئاب] توانای خۆڕێکخستن.[ ئینگـ: adaptability]

توانای خۆگونجاندنی فەرمانبەرەکان/twanay xoguncandinî fermanberekan: نتـ:[ ئاب][ ئینگـ: adaptability of employees]

توانای داهێنان/twanay dahênan: نتـ:[ توانای+ دا‌هێنان]

توانای دابەشکردن/twanay dabeşkirdin: نتـ:[ توانای+ دابەشکردن] 

توانای داڕشتنی چارەسەرەکان/twanay dařiştinî çareserekan: نتـ:[ ئاب][ ئینگـ: ability of design solutions]

توانای دڵخواز/twanay diľziwaz: نتـ:[ ئاب][ توانای+ دڵخواز] بارتەقای دڵخواز.[ ئینگـ: optimum capacity]

توانای کڕین/twanay kiřîn : نتـ:[ ئاب][ توانای+ کڕین] هێزی کڕین.[ ئینگـ: purchasing power]

توانای کشان/twanay kişan: نتـ:

توانای گەرمایی/twanay germayî: نتـ: 

توانای گۆڕان/twanay gořan: نتـ:[ ئاب][ ئینگـ: convertibility] 

توانای گوزەراندن/twanay guzerandin: نتـ: ماوەدانی هەندێک تەن بۆ گوزەرکردنی شلە و گاز و نە ناوی دا.  

توانای مانەوە/twanay manewe: نتـ:[ ئاب][ توانای+ کڕین] توانای خۆڕاگری : توانای پێدانی نرخی کاڵای هاوردە.[ ئینگـ: viability ]

توانای یەکەکان/twanay yekekan: نتـ:[ ئاب][ ئینگـ: ability of units]

توانای دانەوەی وام/twanay danewey wam: نتـ:[ ئاب] توانای دانەوەی قەرز، توانای گەڕاندنەوەی قەرز.[ ئینگـ: solvency]

توانایەتی/tiwanayetî: نچ:[ توان+ ئایەتی] توانایی. 

توانایی/twanayî: نچ:[ توانا+ یی][ تووانایی، تەوانایی][ ئینگـ: ability]

1 . بو`ە(کهـ)، ئیمکانات، لوان. 

2 . هێز وتاقەت، هەڕەنگ، دەست ودوو. خور(باد)، توانی.

3 . تایبەتمەندی، سەراوکەوتن.[ ئینگـ: Buoyancy

توانایی پێدان/twanayî pêdan: کتپ:[ توانایی+ پێدان] هێز و تاقەت و ورەدان بەکەسێک.

توانایی جەستەیی/twanay cesteyî: نتـ:[ ئاب][ ئینگـ: physical ability]

توانایی قەرزدانەوە/twanayî qerizdanewe: نتـ:[ ئاب] 

توانایی قەرزدانەوە لە کورتخایەندا/twanayî qerizdanewe le kurtixayenda: نتـ:[ ئاب] ئاوباری( بە پارەکردن).[ ئینگـ: Liquidity]

توانایی قەرزدانەوە لە له درێژخایه‌ندا/tiwanayî qerizdanewe le dirêjixayenda: نتـ:[ ئاب].[ ئینگـ: Equity ratio]

توانایی هەبوون/tiwanayî hebûn: نتـ:[ توانایی+ هەبوون]

1 . هێز و تاقەت هەبوون. 

2 . هەبوونی ئیمکانات.

توانین/twanîn: کتن:[ هیک: تو ][ پەهلەوی : تووانێنییتەن][ فار: توانستن][ گیل: توونەسەن، تانەستەنن]  

1 . لە دەست هاتنی ئەنجام دانی کارێک، لەوزەهەبوون، توانایی هەبوون، کارین ( کباک)، بۆكران، پێكران، توانستن. 

2 . بۆلووان. 

3 . بۆهەبوون، ئیزن هەبوون.

توانین لە ڕێگا کردندا/twanîn le řêga kirdinda: کتپ: بڕکردن، هەتەرکردن، گەیشتن.

    گوڵبژێک لە واتای ناسادەدا

ئەزموونی توانای ژمارەیی/twanay jimareyî: نتـ:[ ئاب] ئەزموونی توانایی ژمارەیی لە لایەن خاوەنکارەوە بەکاردەهێندرێت لە بۆ لێهاتوی کاربەر لە ئەنجامدانی کارەکەی، بەدواداهاتنی ژمارەی دەگرێتەبەر، پرسیارەکان کۆ کراونەتەوە لە پرسیارنامەی ساکاری وەک کۆکردنەوە و لێدەرکردن تا پرسیارنامەی گەلێک ئاڵۆز لە پێداوێستی بە ڕوونکردنەوەی زانیاری ژمارەیەی هەبێت لە شێوەی خشتەک و دیاگرام و گرافدا.[ ئینگـ: Numerical Ability tests ].

بەتوانا/be twana: ئانتـ:[ بە+ توانا] ئاوزیاگ، بزاخ، بۆک _ بۆکە، بۆنگ، بەئیختیدار( رۆژک)، ب هبر، ب هتابشت، بەتاقەت، بەدەست _ بەدەستەڵات، بەقودرەت، بەقووەت، بەکار _ کارا، بەگوڕ، بەهاز، بەهێز  _ ب هێز( کباک)، بیدۆر، پڕزوور، چێر، خورت، خوەڕوو، دووتا، دووتس( ئاژەڵ)، دەستدار، دەستڕۆیشتوو، دەستڕۆییگ، دەستەڵاتدار، دینەوەر، زۆخ، زووخ، زۆردار، زەبربەدەست _ زەبردار، شەنگە، شێنا، ڤەژەنی، قادر( ع)، قەوەتدار، قەوی _ قەوین، گازۆر، گوندار، گیڕ، مزور، مونزر، وزەدار، وەگوڕ، هازدان، هێزان _ هێزدار _ هێزڕا، یەمان.  

بنەمای توانای دانەوە/bnemay twanay danewe: نتـ:[ ئاب] بنەمای تاوانی گەڕاندنەوە.[ ئینگـ: ability to pay basis]

بێ توانایی/bê twanayî: نتـ:[ ئاب][ بێ+ توانایی] [ ئینگـ: disability]

بێ توانایی لە بەجێ گەیاندنی بەڵێن/bê twanayî le becê geyandinî be ľên: نتـ:[ ئاب][ ئینگـ: disability to perform obligations]

تیۆری توانای دانەوە/tyorî tiwanay danewe: نتـ:[ ئاب] تیۆری تاوانی گەڕاندنەوە، [ ئینگـ: ability to pay theory]

لەتوانادا هەبوون/letiwanada hebûn: کتن، شڕ : تووانران، تووانست: لووانی ئیمکانات، قەوە بە مەسەلەیەکی ماددی یان مەعنەوی شکان و توانای یارمەتی دان هەبوون، توانایی هەبوون.

:: لە توانام دا نیە هەر ئێستاکە ماڵێکی گەورە بکڕم.

لەتواناییدا هەبوون/letiwanayîda hebûn: کتن:[ توانایی] لوان، بۆ مومکین بوون، پێکران.  

.

.

______________

توان ² /tiwan: ن:[ ڕەگی چاوگی توانەوە]

توانەوە/twanewe: کتن:[ ئێک: تا، تابا. ][ پەهلەوی : تاپییتەن]

  لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە. ل. 
 گۆکردنی بە کوردی زمانی ئاڤێستایی   واتای بە ئینگلیزی
itSIwriIW
atsiriarepcatIW

[ تافانەوە، تاوانەوە، تاویانەوە تاویان، تاوین، تووانەوە، توولانەوە، تێوانەوە( زەن)] هوومێن( کباک)، خێورانەوە، بڤەشین.

1 . بوون بە ئاوی سەهۆڵ، بەفر و ئاوەکی بەستراو.  

2 . خاوبوونەوەی شتی بەستراو.  

3 . بەهیتن، توانەوە، چۆقان : تێکەڵاوبوونی شتی ڕەق دە نێو ئاوەکی دا. 

:: توانەوەی شەکر لە ئاو دا، 

:: شەکر دە نێو ئاوی گەرم دا زووتر دەتوێتەوە هەتا دە ئاوی سارد دا.  

4 . فەوتان، مەحوبوون بە تەوڕووو.

:: زوو دە ماڵخکی توه‌ک لە سار دا هەبوون کە ئێستا دە نێو کوردان دا توانەوە.  

5 . بوون بە ئاوەکی شتی ڕەق لەبەر تینی گەرما.

:: قورقوشمی تواوەیان دەگەروو کرد و کوشتیان. 

6 . [ ئد] زۆرشەرمەزاربوون، خەجاڵەتی كێشان. 

 تێبینی
وشەی  توانە وە لە( توان+ ئەوە) پێکهاتووە کە چاووگی توان بەتەنیا نەماوە و بەڵام بەشێوەی تاویان و تاوین ماوە، هەروەها چاووگی (tina) لە زمانی سویدیی دا،(thaw) لە زمانی ئینگلیسی دا،( tayat ) لە زمانی رووسی دا بەمانای توانەوە هاتوون ، کە هەر لەم ڕیشەیەن}{ نانەوازادە}.

تواوە/twawe: ف:

  لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە. ل. 
 گۆکردنی بە کوردی زمانی ئاڤێستایی   واتای بە ئینگلیزی
AtsiC dissolved، salute

توانای توانەوە/ twanay twanewe: نتـ:[ کیمیـ] توانای ماددەیەک بۆ توانەوە لە ماددەیەکی تردا.[ ئینگـ: solubility]. 

تواندن/twandin: کتپ:[ تاواندنەوە، توواندنەوە، تافاندنەوە، تاویاندنەوە، تۆلاندنەوە، تێواندنەوە]

1 . بڤاشاندن : کردن بەئاوی بەفر و سەهۆڵ و شتی لەو بابەتە. 

2 . شل و ڕەوان کردنی شتی سەخت بە گەرما.

:: ئاسن تواندنەوە.  

3 . شتی ڕەق دە نێو ئاو کە و بیتوێنەوە دەبێتە خوێواوک !.  

4 . [ مجـ] مەحوکردنی کەمایەتییەک دەنێو زۆربەیەک دا، قەوتانی بەرەەرە.

:: سیاسەتی دەوڵەتە زۆردارەکان تواندنەوەی نەتەوە چووکەکانە.  

تواندنەوە/tiwandinewe: کتپ: [ تواندن+ ەوە] تاواندنەوە، حەلاندن، خیوراندن، بەهتین.

تواننەوە/twaninewe: کتپ: [ تواننەوە ] تواندنەوە.

.

.

______________

توان ³ /tiwan: ن:[ بیر]

نیشانەیەکە بۆ هێز یان ڕەگی ژمارەیەک.

جا : هێزی بڕێکی جەبری.   

: ئیندێكس.[ ئینگـ: Index]

: نوێن.[ ئینگـ: Exponent]

توان دوو/tiwan dû: نتـ:[ بیر] چوارینە : چوارگۆشەیی ( م).[ ئینگـ : Square].

توان سێ/tiwan sê: نتـ:[ بیر] شەش پالۆ ( م).  

توان یەکی/tiwan yekî: نتـ:[ بیر] توان تاکی.  

.

.

.

.

فەرهەنگی شەهاب

فەرهەنگی کاوە

}.