ئێر/êr: ن:[ هـ] ئاگر، ئاوور _ ئاویر، ئایر، ئاییر 

ئێر ئارڎەی/ěr arđey: کتپ:[هـ] ئاگر هێنان، ئاگر لێ بوونەوە.

ئێرئاورڎەی/ěr awirđey: کتپ:[هـ] ئاگرهێنان، چەخماخەدان.

ئێرئەوەکەر/ěr ewe ker: کتن:[هـ] ئێرۆکەر _ : ئاگرکەرەوە.

ئێرئەوەکەرڎەی/ěr ewe kerđey: کتن:[هـ] ئێرکەرڎەیۆ _ ئێرۆکەرڎەی : ئاگرکەوتنەوە.

ئێرئەوەکۆتەی/ěr ewe kotey: کتن:[هـ] ئێرکۆتەیۆ : ئاگرکەوتنەوە.

ئێرئەوەکوشن/ěr ewe kušin: کتپ:[ هـ] ئاگرکوژێنەرەوە.

ئێرئەوەکوشنای/ěr ewe kušinay: کتپ:[ هـ] ئێرکوشنایۆ _ ئێرۆکوشنای : ئاگرکوژاندنەوە.

ئێرئەوەکوشیای/ěr ewe kušiyay: کتپ:[ هـ] ئاگرکوژانەوە.

ئێرئەوەگەژیۆنای/ěr ewe gejyonay: کتن:[هـ]  ئێرگەژیۆنایۆ : ئاگر گەشاندنەوە.

ئێرئەوەگەش بی یەی/ěr ewe gešiker: کتن:[هـ] ئاگرگەش بوونەوە.

ئێرئەوەگەشکەر/ěr ewe gešiker: کتن:[هـ] ئاگرگەشاندنەوە.

ئێرئەوەگەشکەرڎەی/ěr ewe gešikerđey: کتن:[هـ] ئاگرگەشکردنەوە.

ئێرئەوەگەشنای/ěr ewe gešinay: کتن:[هـ] ئێرگەشنایۆ _ ئێرۆگەشنای : ئاگرگەشاندنەوە.

ئێرئەوەنیای/ěr ewe niyay: کتن:[هـ] ئاگرنانەوە.

ئێرئەوەوزتەی/ěr ewe wiztey: کتن:[ هـ][ ئێر+ ئەوە+ وزتەی] ئاگرخستنەوە.

ئێرئەوەوستەی/ěr ewe wistey: کتن:[هـ] ئاگرخستنەوە.

ئێرباز/ěr baz: نتـ:[هـ] ئاگرباز.

ئێربازی/ěr baz: نتـ:[هـ] ئاگربازی.

ئێربەر/ěr ber: نفا:[هـ] ئاگر بەر : ئەو چشتەی ئاگر دەبات.

ئێربەرڎەی/ěr berđey: نتـ:[هـ] ئاگربردن، ئاگر تێبەرنوون.

ئێربڕ/ěrbiř: نفا:[هـ] ئاگر دابڕان.

ئێربڕدەر/ěrbiř: نفا:[هـ] ئاگربڕ دەرە.

ئێرپرس/ěrpiris: نفا:[هـ][ ئێر+ پرس( پرسای)] ئاگر پەرست.

ئێرپرسای/ěrpirisay: کتپ:[هـ][ ئێر+ پرسای] ئاگر پەرستن.

ئێرپرسی/ěrpirisî: کتپ:[هـ][ ئێر+ پرس( پرسای)+ ی] ئاگر پەرستن.

ئێرپۆنیای/ěrponiyay: کتپ:[هـ][ ئێر+ پۆ+ نیای] ئاگر پێوە نان.

ئێرپۆوەنیای/ěrpoweniyay: کتپ:[هـ][ ئێر+ پۆ+ وە+ نیای] ئاگر پێوە نان.

ئێرخانە/ěrxane: کتپ:[هـ][ ئێر+ خانە] ئاگرخانە، کوورەی ئاسنگەر.

ئێردای/ěrday: کتپ:[هـ][ ئێر+ دای] ئاگردان، ئاگر پێوەنان.

ئێردریا/ěrdirya: کتپ:[هـ][ ئێر+ دریا( دریای)] ئێردریێ : ئاگرتێبەرداو.

ئێردریای/ěrdiryay: کتپ:[هـ][ ئێر+ دریای] ئاگرتێبەردان.

ئێردەر/ěrdirya: کتپ:[هـ][ ئێر+ دەر] ئێرتێبەردەر.

ئێرشی یەنە/ěr: کتپ:[هـ][ ئێر+ شی یەنە] ئاگرتێبەربوون.

ئێرکۆتەیۆ/ěr: کتپ:[هـ][ ئێر+ کۆتەی+ ۆ] ئاگرکەوتنەوە.

ئێرکۆتەی ونە/ěr: کتپ:[هـ][ ئێر+ کۆتەی+ ونە] ئاگرتێبەربوون.

ئێرکوشنایۆ/ěr: کتپ:[هـ][ ئێر+ کوشنای+ ۆ] ئاگرکوژاندنەوە.

ئێرکەرڎەی/ěr: کتپ:[هـ][ ئێر+ کەرڎەی] ئاگرکردن.

ئێرکەرڎەیۆ/ěr: کتپ:[هـ][ ئێر+ کەرڎەی+ ۆ] ئاگرکردنەوە.

ئێرگەش ئەوەبی یەی/ěr ewe gešiker: کتن:[هـ] ئێرئەوە گەش بی یەی : ئاگرگەش بوونەوە.

ئێرگرتە/ěr girte: کتپ:[هـ][ ئێر+ گرتە( گرتەی)] ئاگرگرتوو.

ئێرگرتەی/ěr girtey: کتپ:[هـ][ ئێر+ گرتەی] ئاگرگرتن.

ئێرگەژیۆنایۆ/ěr gejyonay: کتن:[هـ] ئێرئەوەگەژیۆنای : ئاگر گەشاندنەوە.

ئێرگەژیۆیایۆ/ěr gejyonay: کتن:[هـ] ئاگرگەشکردنەوە، ئاگرگەش بوونەوە.

ئێرگەش ئەوە بی یەی/ěr ewe gešiker: کتن:[هـ] ئاگرگەش بوونەوە.

ئێرگەش ئەوەکەر/ěr ewe gešiker: کتن:[هـ] ئاگرگەشاندنەوە.

ئێرگەش ئەوەکەرڎەی/ěr ewe gešikerđey: کتن:[هـ] ئاگرگەشکردنەوە.

ئێرگەش بی یەیۆ/ěr ewe gešiker: کتن:[هـ] ئاگرگەش بوونەوە.

ئێرگەشنایۆ/ěr ewe gešinay: کتن:[هـ] ئاگرگەشکردنەوە.

ئێرگەشیایۆ/ěr ewe gešinay: کتن:[هـ][ ئێر+ گەشیای+ ۆ] ئاگرگەشکردنەوە.

ئێرنیایۆ/ěr ewe niyay: کتن:[هـ][ ئێر+ نیای+ ۆ] ئێرئەوەنیای :  ئاگرنانەوە.

ئێرۆکەر/ěr: نفا:[هـ][ ئێر+ ۆ+ کەر( کەرڎەی)] ئاگرکەرەوە.

ئێرۆکەرڎەی/ěr: کتپ:[هـ][ ئێر+ۆ+ کەرڎەی] ئێرکەرڎەیۆ : ئاگرکردنەوە.

ئێرۆکۆتەی/ěr: کتن:[هـ][ ئێر+ ۆ+ کۆتەی] ئێرکۆتەیۆ : ئاگرکوتنەوە.

ئێرۆکوشن/ěr: کتن:[هـ][ ئێر+ ۆ+ کوشن] ئاگرگوژێنەرەوە.

ئێرۆکوشنای/ěr: کتن:[هـ][ ئێر+ ۆ+ کوشنای] ئاگرگوژاندنەوە.

ئێرۆکوشیای/ěr: کتن:[هـ][ ئێر+ ۆ+ کوشیای] ئاگرگوانەوە.

ئێرۆگەشنای/ěr ewe gešinay: کتن:[هـ] ئێرگەشنایۆ _ ئێر ئەوەگەشنای : ئاگرگەشاندنەوە.

ئێرۆگەشیای/ěr ewe gešinay: کتن:[هـ] ئێرئەوەگەشیای _ ئێرگەشیایۆ : ئاگرگەشانەوە.

ئێرۆنیای/ěr: کتن:[هـ][ ئێر+ ۆ+ نیای] ئاگرنانەوە.

ئێرۆنیایەنە/ěr: ئاکتـ:[هـ][ ئێر+ ۆ+ نیای+ ئەنە] لە ئاگرنانەوە دا.

ئێرواران/ěr ewe niyay: کتن:[هـ][ ئێر+ واران] ئاگرباران.

ئێروەربی یەیەنە/ěr: کتن:[هـ][ ئێر+ وەر+ بی یەی+ ئەنە] لەئاگرتێ بەربووندا.

ئێروەردایەنە/ěr : کتن:[هـ][ ئێر+ وەر+ دای+ ئەنە] لە ئاگر تێبەرداندا.

ئێروەرداینە/ěr : کتن:[هـ][ ئێر+ وەر+ دای+ نە] ئاگر تێ بەردان.

ئێروەردایۆ/ěr : کتن:[هـ][ ئێر+ وەر+ دای+ ۆ] ئاگر بەردانەوە.

ئێروەش بی یەی/ěr weš bîyey: کتن:[هـ][ ئێر+ وەش+ بی یەی]

1 – ئاگرخۆش بوون.

2 – مەبەست لە دەست پێ کردنی وزەی سەرمایە.

ئێروەش کەر/ěr weš : کتن:[هـ][ ئێر+ وەش+کەر] ئاویروەشکەر : ئاگرخۆشکەر.

ئێروەش کەرڎەیr weš kerđey: کتن:[هـ][ ئێر+ وەش+ کەرڎەی] ئاویر وەشکەرڎەی : ئاگرخۆشکردن.

ئێروەش کەرڎەیەنەr weš kerđey: کتن:[هـ][ ئێر+ وەش+ کەرڎەی+ ئەنە] ئاویر وەشکەرڎەیەنە : لە ئاگرخۆشکردندا.

ئێروزتەیۆ/ěr ewe wistey: کتن:[هـ][ ئێر+ وزتەی+ ۆ] ئێرئەوەوزتەی : ئاگرخستنەوە.

ئێروستەیۆ/ěr ewe wistey: کتن:[هـ][ ئێر+ وستەی+ ۆ]  ئێرئەوەوستەی : ئاگرخستنەوە.

ئێرونەکۆتە/ěr: نفا:[هـ][ ئێر+ ونە (وەنە : تێ)+ کۆتە( کۆتەی)] ئاگرتێ بەربوو.

ئێرونەکۆتەی/ěr: کتن:[هـ][ ئێر+ ونە (وەنە : تێ)+ کۆتەی] ئاویرونەکۆتەی : ئاگرتێ بەربوون.

ئێرونەوزتەی/ěr ewe wistey: کتن:[هـ][ ئێر+ ونە (وەنە : تێ)+وزتەی] ئاویرونەوزتەی : ئاگرتێبەردان.

ئێرونەوستەی/ěr ewe wistey: کتن:[هـ][ ئێر+ ونە (وەنە : تێ)+وستەی] ئاویرونەوستەی : ئاگرتێبەردان.

ئێرهورگڕن/ěr ewe wistey: نفا:[هـ][ ئێر+ هور( هەڵ)+ گڕن] ئاگرهەڵگیرسێن.

ئێرهورگڕنای/ěr ewe wistey: کتن:[هـ][ ئێر+ هور( هەڵ)+ گڕنای] ئاگرهەڵگیرساندن.

ئێرهورگیسن/ěr ewe wistey: نفا:[هـ][ ئێر+ هور( هەڵ)+ گیسن] ئاگرهەڵگیرسێن.

ئێرهورگیسنای/ěr ewe wistey: کتپ:[هـ][ ئێر+ هور( هەڵ)+ گیسنای] ئاگرهەڵگیرساندن.

ئێرهورگیسیای/ěr ewe wistey: کتن:[هـ][ ئێر+ هور( هەڵ)+ گیسیای] ئاگرهەڵگیرسان.

ئێر و ئافات/ěr û afat: ئانتـ:[هـ][ ئێر+ و+ ئافات] ئاگر و ئافات، زۆر هار وهاج.

ئێر و چیر و پوشی/ěr û afat: ئانتـ:[هـ][ ئێر+ و+ ] ئاگری بن کا، شەرخێز.

ئێر و چیر و سمەرا/ěr û : ئانتـ:[هـ][ ئێر+ و+ ] ئاگری بن کا، ئاژاوەچی.

ئێر و دوو/ěr û : ئانتـ:[هـ][ ئێر+ و+ دوو] ئاگر و دوو : ئاگر و دووکەڵ.

ئێر و قورەتی/ěr û : ئانتـ:[هـ][ ئێر+ و+ قورەتی] ئاگری قۆرەت، ئاگری خوایی.

ئێر و نەورزی/ěr û : ئانتـ:[هـ][ ئێر+ و+ نەورزی] ئاگری نەورۆز.

ئێرین/ěr: ئانتـ:[هـ][ ئێر+ ین] ئاویرین : ئاگراوی.

.

.

____________________________

ئێر/ěr: ئاکتـ: ئێرا، ئێرانه‌، ئێره‌، ئێره‌کانه‌، ئێره‌کانێ، ئه‌گره‌، ڤر، ڤرا، هره‌.

ئێرا/ěra: ئاکتـ:[ئێر+ ئا] ئه‌م جێیه‌، به‌رامبه‌ری ئه‌وێ، ێر، ئه‌م شوێنه‌.

ئێرانه‌/ěrane: نتـ، ئاکتـ:[ ئێر+ ئانه‌] کۆی ئێره‌یه‌، ئه‌م جێگایانه‌ی نێزدیک و ده‌وروبه‌ر، ئه‌م شوێنانه ‌(مبهم و نکره‌).

{ تێبـ: له ‌ئه‌م وشه‌یه‌دا پاش ئه‌وه‌ی ئامرازی کۆی ده‌ڵکێت به‌ وشه‌ی(ئێره‌) وه‌ و(ه‌ – ئه‌/1) یشی به‌ دوادا دێت ده‌بێته‌( ئێره‌ئانه‌) ئه‌وجار ده‌نگ بزوێنی دوایی( ئێره‌) و( هه‌مزه‌)که‌ی ئامرازی کۆی یه‌ک تر ده‌خۆن، له‌ هه‌موو بارێکی ئاوه‌هادا هه‌روه‌ها ده‌بێت}.

ئێره‌/ěre:  ئاکتـ:[ ئا‌ڤێستـ: ئیتهره‌. پهـ: ئێته‌ر ] ئیزا( شه‌به‌)، ئێرهه‌(كباک)، ‌ڤر، ‌ڤێرێ، هر، لها، جا، پێن، ئه‌گره‌، چونده‌( هـ)، ئه‌یره‌، ئێروانه‌، ئیمکه‌، ئێرانه‌، ئه‌یروانه‌.

ئێره‌کانه‌/ěrekane: نتـ، ئاکتـ:[ ئێره‌+که‌ (ئـمـ: پێناسه‌)+2ئان/1 +5- ئه‌/1] ئه‌م جێگایانه‌، ئه‌م شوێنانه.‌

(( .. ئه‌مه‌ کاکه‌ مه‌م مان نه‌کَه‌یانده‌وه‌ ئێره‌کانه‌ ؟))(تحفه‌)* ئێره‌کانێ.

ئێره‌کانێ/ěrekaně: نتـ، ئاکتـ:[ ئێره‌+که‌( ئـمـ: پێناسه‌)+2-ئان/1+4- ئێ] تـمـ: ئێره‌کانه‌.

{ تێبـ: ئه‌گه‌رچی ئه‌م وشه‌یه‌ هه‌رواتای (ئێره‌کانه‌) ده‌دات به‌ڵام جیاوازێکی هه‌یه‌، هه‌رچی( ئێره‌کانه‌) یه‌ هه‌ر جێگاکان دیارده‌کات، به‌ڵام ئه‌مه‌یان به ‌هۆی پاشبه‌ندی.(4 – ئێ) گیر و ده‌ستنیشانی تێدا ده‌خوێندرێته‌وه}‌.

ئێره‌که‌/ěreke: نتـ، ئاکتـ:[ ئێره‌+ كه‌] ئێره‌.

ئێره‌وئه‌وێ/ ěre ǔ ewě: نتـ، ئاکتـ:[ ئێره‌+ و+ ئه‌وێ][ئد] جێگا و شوێنی نادیار

::  ره‌حه‌ت دانیشه‌ هێنده‌ ئێره‌ و ئه‌وێ مه‌چۆ.

::  به‌س ئێره‌ و ئه‌وێ بکه‌.

::  ئێره‌ وئه‌وێ و فوپم پێ خۆش بێت له‌ ئه‌وێ ده‌بم.

ئێره‌یی/ěreyî: ئانتـ:[ ئێره‌ +3-ئی] خه‌ڵکی شار یان ئاوایی یان هه‌ر شوێنێکی دیکه‌ که‌ مرۆ‌ڤ له‌ کاتی گفتوگۆ کردندا له‌ ئه‌وێ بێت، دانیشتووانی ئێره‌ .

:: له‌ ئه‌وه‌ ناچێت ئه‌و کوڕه‌ ئێره‌یی بێت، بزانه‌ خه‌ڵکی کوێیه‌.

.

.

______________________________________

– ئێر/ěr : پاشگر: ئـمـ: تـمـ:[ 2 . ئه‌ر]

::  پشکنێر

::  سنێر.

.

.

.