خوژە/xuje: ن:[ ڕوو] ئەسترێلک، ئەسرێلک :esrêlik، جریش _ جریش، زرێچ، سترک، سرێش _ سرێشمه _ شريس، شرێز _ شريژ، شیڕێز، کولک:kûlik، گوولک:gûlik، هوژە:huje : گیایەکی کوێستانیی یە و سەرەتای بەهار سەوزدەبێت و چەند مانگان دەوام دێنێت، گەڵای باریک و سێ کوزە و و درێژیان لە 30 تا 40 و پانیەکەشیان لە یەک تاکوو 2 و نیو سانیتمیتر دەبێت و نێوقڕۆڵە.
خوژە یەکێک لە گیا خۆڕستەکانی چیاکانی کوردستان و سەر بە له تیره‌ی “سوێسنیه‌کان ” Liliaceae ە. . گوڵەکانیشی زەرد و هێشوویین و لە 10 تاکوو 30 سانیتمیتر هێشووەکانیان درێژە. جۆرێكە لە لالە.[ لا : eremurus persicus]
{
خوژە تۆ بۆ گەل و هۆز پرشنگی هاتیی
خوژە وابزانم گوڵی ئاواتـــــــــــــــــــی
دم بەیان شنەی شەماڵـــــــــــــــــــی
پڕ لە تین و ساغی و خەیاڵــــــــــــــی
رفێنەری خوژوزامی دەروونـــــــــــــی
رووناک دەری لەش و دڵیی لە زەبوونی
}{ شێخ ڕەزا}
خوژاو/xuje: نتـ:[ خوار][ خۆژ( خۆژە)+ ئاو] خەڵک چێشتێکی خۆش و بەتامی بەتاوی ” چێشتی خوژە” یان “خوژاو”ی لێ دروست دەکەن.
چێشتی خوژە/xuje: نتـ: [ خوار] خۆژاو.
چەسپی خوژە/xuje: نتـ:[ چەسپ+ خۆژە] ریشووەکەی دوای ووشكکردن و هاڕیین دەبێتە گەردێک کە لە کاتی پێویستدا بە ئاو دەیگرنەوە و هەویرێکی شلی قاوەیی لێ دروست دەکەن کە چەسپێکی زۆر بەهێزی بە ناوی “سەرێش” لێ دروست دەکەن کە بۆ پینە کردنی کاغەز بەتایبەتی زۆر باشە.
| تێبینی |
| لە کوردەواری دا کە لاقی مەڕو ماڵات دەشکێت بەم چەسپە و چەپکە کسکێک دیگرنەوە تاکوو دەگرسێتەوە.
لە کودەواری خۆماندا بەم گیایە دەڵێن خوژە یان خوژێ کە لە سەرەتادا وشەیەکی رەسەنی ئەشکانیە و بە مانای دامرکێنەری وەرەم کردووی نێو لەش دێ. |
دەرمانی خوژە/xuje: نتـ:[ چەسپ+ خۆژە] خوژە دەرمانی باشە بۆ کرمی نێو زگ و هورگیش بەهێز دەکات.
.
.
.
.
{
سەرچاوە : گوڵنامەی کوردی
}