تل ¹ /til: ن:
1 – پاڵ لەسەرلێژایی.
2 – تللۆر، تلۆر، خلۆر.
تلان/tilan: كتن:[ ئەردە][ تل+ ئان] خلان، خلێران، گلان، گلێران: سووڕان و تلخورادن لەسەرلا.
تلاندن/tilandin: كتپ:[ تلان+ دن] گلاندن، پلاندن، تلێرەوكردن، خلێرەوكردن.
تلاندنەوە/tilandinewe: كتپ:[ تلاندن+ ئەوە] گەوزاندنەوە، گلاندنەوە، بزواندن و تلپێدان لەسەرلا.
تلاوتل/tilawtil: ئاكتـ:[ تل+ ئاو+ تل] گەوزین و تلۆر بە لاتەنیشتدا، گلورگل، خلەخل.
تلاوتلكردن/tilawtilkirdin: كتپ:[ تلاوتل+ كردن] خلۆركردنەوە، تلپركردنەوە.
تلانەوە/tilanewe: كتپ:[ تلان+ ئەوە] گلان : گەوزین و بزووتن لەسەرلا تەنیشت.
تلە/tile: نتـ:[ تل+ ئە][ ئەردە]
1 – دون، لەسەر تەپۆڵكەوەستاو، و‌ێستانی بەرد لە هەوراز و لێژڕێكیدا بەچەشنێكی وا، كەمێک تەكانی پێبدتێت، خلۆر دەبێتەوە.
2 – بنتل : ئامرازێكە لە ژێر گاشەبەردان دادەنرێت تا خلۆریكاتەوە.
تلەوبوون/tilewbûn: كتن:[ تل+ ئەو+ بوون] بەربوونەوە، خلۆربوونەوە.
تلەوبوونەوە/tilewbûnewe: كتن:[ تل+ ئەو+ بوون+ ئەوە] گلاربوونەوە، جاڵەبوون.
تلەوكردن/tilewkirdin: كتن:[ تل+ ئەو+ كردن] بەردانەوە، خلۆركردنەوە.
تلبوونەوە/tilbûnewe:كتن:[ تل+ بوون + ئەوە] خلۆربوونەوە: كەوتن و سووڕانی لە لێژایەوە بەرەوخوار.
تلپێدان/tilpêdan: كتپ:[ تل+ پێ+ دان] پاڵپێونان و خلۆركردنەوەی كەسێک یان شتێک لە سەر لێژایی.
تلخواردن/tilxwardin: كتن:[ تل+ خواردن] تلبوونەوە و خۆخلۆر كردنی مرۆڤ یان گیانلەبەر.
تلدان/tildan: كتپ:[ تل+ دان] پاڵپێوەنان، بەكەسێک یان تشتێک لەسەر لێژایی.
تلكردن/til kirdin: كتپ:[ تل+ كردن] پاڵپێوەنان و بزواندن كەسێک یان تشتێک لەسەرلێژایی.
تلكردنەوە/tilkirdinewe: كتپ:[ تل+ كردن+ ئەوە] جاڵەكردنەوە، خلۆركردنەوە.
تللۆر/tililor: نتـ:[ تل+ لۆر] بڕ: تلۆر.
تلنایۆ/tilnayo: چ:[ هـ ] تلاندنەوە.
تلۆر/tilor: نتـ:[ تل+ ئۆر( لور)]
1 – چلۆنایەتی داکەوتن و سووڕانەوەی تشتێک لە لێژایەوە بەرەو خوار، خلۆر، گلۆر، تللۆر، تلێر، جاڵە.
2 – درێژ ڕاكشاو لەسەر تەنیشت یان لەسەر زگ.
تلۆربوونەوە/tilorbûnewe: کتن:[ تلۆر+ بوون+ ئەوە]
1 – ڕاکشان لەسەر تەنیشت یان لەسەر زگ.
2 – داکەوتنی تشتێک لە لێژاییەوە، گلۆربوونەوەی شتێک لە هەورازەوە.
تلۆرکردنەوە/tilorkirdinewe: کتپ:[ تلۆرکردن+ ئەوە] جاڵەکردنەوە، تڵپێدان، خلۆرکردنەوە.
تلێر/tilêr: نتـ:[ تل+ ئێر] تلۆر، گلێر، حلێر.
تلێران/tilêran: كتن: تلان، تلۆربوونەوە.
تلێرەوبوون/tilêrewbûn: كتن: خلۆربوونەوە، خلێرەوبوون، گلەوبوون، گلۆربوونەوەتلێربوونەوە.
تلێن/tilên: كتن:[ تل+ئین] .
بانتلێن/bantlên: کتن:[ هـ][ بان+ تلێن( تلان)] باگردان، بانگردێن، بانگە، باگوردان.
.
.
______________________
تل ² /til: ن:[ توێ][ کباک] پەنجە.
تلهی/tilhî: ن:[ کباک] تلی.
تلی/tilî: ن:[ کباک] قامک، پەنجە
{
ئەو تلی یێن رەقیق، پور دامە فینجانا عەقیق
ئەو بادە یا توورین رەحیق، میننەت ب من وەهاب دا
}{جزیری}.
{ تلی لە قلی qilî یەوە هاتووە، بەو مانایەی كە وەك قل وایە. لە فارسی دا بووە بە سیلی silî كە مانای ڕەپكردنی پەنجەكانی دەستە. ( سیلی زدن) لە فارسیدا، مانای زللەلێدان بەبەری دەست و پەنجەكان بەكوردی كرماشانی شەقەسیلە sheqesîle ی پێدەڵێن}{ ج. نەبەز}.
تلیا بەرانكێ/tilya berankê: نتـ:[ شكا] تلیابەرانێ.
تلیا بەرانێ/tilya beranê: نتـ:[ کباک] پەنجەكەڵە، پەنجە گەورە، تلیاگردی، تلیاگزری.
تلیا بەركلیچک/tilya berkilîçk: نتـ:[ کباک] تلیابابلیچک، براتووتەڵەیە.
تلیا دالاستۆكی/tilya dalastokî: نتـ:[ کباک] تلیاهلاڤێژک، دۆشاومژە، قامكی شادەیە.
تلیا قلیچک/tilya qlîçik: نتـ:[ کباک] تلیاگچكە، تلیاقەرقووچک، تلیابا، قامكەتووتەڵەیە.
تلیا گچكە/tilya giçike: نتـ:[ کباک] بابلیچک، پەنجە تووتە – پەنجە بچكۆلە، قامكەچكۆلە، قەرەقۆچ، قلیچ، بابەلیچ.
تلیا گردی/tilya girdî: نتـ: پەنجە گەورە، بەرانک، ئەسپێ كوژە، پەنجەكەڵە، كەڵەموست، قامكامەزن.
تلیا ناڤین/tilya navîn: نتـ:[ کباک] تلیاناڤچار، ئەرنەمووتە، پەنجەی نێوەڕاستە.
تلیک/tilîk: ئمـ:[ کباک، یەز] تلی، قامک.
.
.
_____________________________
تل³/til: ن: تۆڵ.
تلدار/tildar: ن: ئاووس، زگپڕ، تۆنپڕ، تۆڵدار.
تلداری/tildarî: نچ: ئاووسی، زگپڕی، تۆنپڕی، تۆڵداری.
.
.
.
.