شەل ¹ /şel: ئان: پێ گێڕ، پێلەنگ، لەنگ _ لەنگەر( کباک) _ لەنگر: پا سەقەت.[ ئینگـ : cripple]{ خاڵ، ل، }{ هەژار، ل، 488}{ مەردۆخ ب 2، ل، 142}{ فەرهەنگا کانی، ل، } 

:: حكومەتی ھەرێم شەل نییە، پای شكاوە !.

شەلان/şelan: کتن:

1 – [ ئەردە] لنگان _ لەنگان

2 – چەقین

3 – [ مۆسیقا] جۆرێ هەڵپەڕکێ، بە پێ دەشەلێت.

شەلانە/şelane: کتن: وەک شەلان. 

شەلاندن/şelandin: کتپ:

1 – [ مکـ] لەنگاندن. { گیوی، ل، 632}.

2 – چەقاندن.

شەلان شەلان/şelan şelan: ئانتـ: لارەلار، شەلەشەل، لاروالاروا.{ مەردۆخ ب 2، ل، 142}

شەلای/şelayî: کتن:[ هـ] شەلین.{ گیوی، ل، 632}. 

شەلە/şele: ن: شەل : پا سەقەت.

شەلەپاتە/şele: ن: شەلومار. 

شەلەشەل/şeleşel: ئانتـ: گێڕەگێر: ڕۆیشتن بە پای سەقەت. 

شەلوپەت/şelûpet: ئانتـ: لەتوپەت، تەواو دڕیاو، کوتولەت، لاچۆپاچۆ. 

شەلوشێت/şelûşêt: ئان: گێژوحۆل، پەتیارە : مەردوومی شێتۆکەی شلەپەتە{ خاڵ، ل، }

شەلوکوت/şelûpet: ئانتـ: کەشەنگ، ماندوو. 

:: بەشەلوکوت ڕۆیشتن : بەماندووێتی و شەکەتی ڕۆیشتن.

شەلوکوێر/şelûkwêr: ئان: هەژار و کڵۆڵ. 

::[ ئید] شەلم کوێرم : دەست نەپاراستن : وەشاندن بە بێ گوێ دانە ئەوەی بەر چ کەسێک دەکەوێت.

شەلی/şelî: نچ: 

1 – [مجـ] سپیندار، شۆخ.

2 – گێڕی.

شەلیای/şeliyay: کتن:[ هـ] پا سەقەتی.{ هەژار، ل، 489}

شەلین/şelîn: کتپ:[ شەل+ ئین( ین)] لەنگین : شەل ڕۆیشتن، نەجمین، بەلەنگی ڕۆیشتن. لەنگین، کوولین.{ هەژار، ل، 490}{ مەردۆخ ب 2، ل، 142}{ گیوی، ل، 632}. 

پێیەوە شەلوکوت بوون/şelûpet: کتپ:[ ] پێیەوە زۆر ماندوو و شەکەت بوون.

هەنگڵەشەلە/hengiľeşele: نتـ:[ هەنگڵ+ ئە+ شەل+ ئەچۆلانێ، لنگەشەلە : ڕۆیشتن لە سەر لاقێک و لاقێک هەڵگرتن.{ هەژار، ل، }

هەنگڵەشەلێ/hengiľeşelê: نتـ:[ هەنگڵ+ ئە+ شەل+ ئێ] پاڵپاڵە، هەنگەشەلە. { خاڵ، ب، ل، } 

.

.

_____________________

شەل ² /şel: ئان:[ کباک] ڕووت : بێ بەرگ و جل.

شەلان/şelan: کتن:[ کباک] ڕووت بوونەوە، جل لەبەر خۆ داکەندن.

شەلاندن/şelandin: کتپ:[ کباک] ڕووت کردن، ڕووت کردنەوە.

شەلی/şelî: نچ: 

1 –  ڕووتکراوە، جلک لەبەرد داماڵدراو.

2 – تاڵان کراو.

شەلیان/şelîn: کتن:[ کباک] ڕووتبوون. 

شەلیاندن/şelîn: کتپ:[ کباک] ڕووت کردن. 

شەلیای/şeliyay: کتن:[ هـ] 

1 – ڕووتکراوە بە دەستی چەتە

2 – جل لەبەرخۆداکەندوو.

شەلین/şelîn: کتپ:[ شەل+ ئین( ین)] ڕووت بوونەوە لە جلک و شمەک.

.

.

______________________

شەل ³ /şel: ن:[ پۆشاک][ کباک، باد] 

1 – ڕانک، شەلوار. 

2 – قەد، لەت، پاژ.

3 – بەڕە و مافووری خوار و خێچ.

4 – جوورە دوڕمانێکە. کوولەک، قلۆپ، شل( ڕۆژ). 

شەل کردن/şel: کتن: قەد کردن. 

شەلوشەپک/şelûşepik: نتـ:[ کباک، باد] ڕانک و چۆغە { شەل و شەپک}

:: شەل و شەپک؛ ئەو جلە كوردییەی سەدان ساڵە لە لایەن مەسیحییەكانی زاخۆوە دروست دەكرێت.

:: هەر ئێڤار ب ڕەخت و شەل و شەپکێن مەرەزى، ل کولانێن گوندى دهاتن و دچوون !.{ کوچەرێ دەشتێ}

شەلایی/şelayî: ن:[ پۆشاک] دەسرەی سرکەیی : جۆرە مشکی یەکە ژنان دەیپێچن بە سەریاندا؛ وەک هەوری وایە.  

خەرار/xerar: ن: تاخەرار، خەشە، خرار( کباک)، جەواڵی موو : جوورە تەلیسێکە لەبەن دروست دەکرێت یان تەنراوێکی شاشی زبری موویینە زۆرترین تووتنی ڕەشۆکی وردەی تێدەکرێت، پتر لە مووی بزن دروستدەکرێت.  

.

.

__________________

شەل 4 /şel: ن: پارچە زەوییەکە لەپاڵ جۆگە ئاوێکیدا، کە هەمیشە بەهۆی ئاو دەڵاندنەوە سەوز بێت و نم دار بێت.

شەلە/şele: ن:

1 – شوێنی هەڵبڕینی جۆگەی ئاو.

2 – [ فەل] ئاوەشکێنە : یەکێ لە ئەستێرەکانی حەوت برالەیە، ڕاستر حەوتەمین ئەستێرەی حەوتەوانانەی گەورەیە، کە دەکەوێتە لای خواروووەوە. 

چێنکە/çênke: ن:[ کشت] پەڵە سەوزایی لەناو پووش و پاری ووشکدا.   

.

.

.

.