لووت ¹ /lût: ن:[ توێ]

  لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە
 گۆکردنی بە کوردی زمانی ئاڤێستایی   واتای بە ئینگلیزی
ڤەشنا AnSaW Nose

بەڤیل، بیفل _ بیڤل بیهڤل، پت، پرنکە : Pirnike( کباک، زا)، پۆز، پێڤل، دفن( کباک )، کەپ _ کەپۆ، کەپوو، لوویت: ئەندامێکی دەرپەڕێوە لەڕووی مرۆڤدا کە دەکەێتە نێوان چاوەکان و دەمدا. له‌کۆمه‌ڵیک ئێسک و کرۆژنه‌ پێکهاتووه‌. دووکونە چاڵه‌کانی ناوبۆشایی لووت به‌ ناوپۆش و ورده‌ڕه‌گ داپۆشراوه‌ و ده‌بێته‌ هۆی گه‌رم وشێداربوونی هه‌وا پێش له‌وه‌ی بگاته‌ سییه‌کان. موو و مژۆڵه‌کانی ناولووت ته‌پوتۆزی هه‌واده‌گرن تا هه‌وایه‌کی پاکژ بۆسییه‌کان به‌ڕێ بکرێت، بەم شێوەیە کۆئەندامی هەناسەدان وهەناسەهەڵکێشان بۆنکردنە جێبەجێ دەکرێت.[ ئینگـ : Nose , nasus]

:: مرۆڤ بە لووت هەناسەدەدات. 

لووتە/lûte: نتـ:

1 – مەردوومی لووت کورتی پچکۆلە. 

:: نەوە لووتە. 

2 – لوتکە. 

لووتبڕان/lûtbiřan: کتپ: کەپووبڕان. 

لووتبڕاو/lûtbiřaw: ئانفا: کەپووبڕاو.

لووتبۆگەن/lûtbogen: نتـ:[ نخ] .[ ئینگـ : ozena , ozeana]{ پەزیشکی، ل، 243}

لووتبین/lûtbîn: نفا:[ ئامێر][ لووت+ بین( بینین)] دووربینی ناولووت. [ ئینگـ: nasoscope]

لووتپژان/lûtpijan: کتن: کەپووداڕسان، بەربوونی خوێن رستن، لووت هاتنەخوار.[ ئینگـ : nosebleed][ لا : Epistaxis]

:: چاربەجار تووشی لووت پژان دەبم. 

لووتخوار/lûtxwar: ن: لووت گێڕ. 

لووتشکان/lûtşikan: کتپ: دفن شکان

لووت شکاندن/lûtşikandin: کتپ: دفن شکاندن.

:: لووتیان شکاندووە، بۆیە ناتوانێت چیتر ئەو کارە دووبارەبکاتەوە.

لووت لێخشاندن/lûtlêxişandin: کتپ: لووت لێ هەلسوون.

لووتی/lûtî: نچ: ئەوەی پەیوەندی بە لووتەوە هەبێت.[ ئینگـ : nasal]

لووتی تەوێڵی/lûtî tewêľî: نتـ: وەک گۆشەی نێوان ناوچاون و کەپوو. [ ئینگـ : nasofrontal]

لووتی لێوی/lûtî lêwî: نتـ: لووتی لچی : چاککردنی پێست نێوان لووت و لێودا.[ ئینگـ : nasolabial]

لووتی فرمێسکی/lûtî firmêskî: نتـ: توورەکەی لووتی فرمێسکی.[ ئینگـ : nasolacrimal]

لووتی دەمی/lûtî demî: نتـ: سۆندەی لووت و دەم.[ ئینگـ : naso – oral]

لووتی مەڵاشوویی/lûtî meľaşûyî: نتـ:[ ئینگـ : naso palatine]

لووتی گەورەیی/lûtî gewreyî: نتـ:[ ئینگـ : naso pharyngeal]

   پێکهاتەی بەشەکانی لووت              

ئێسکی لووت/êskî lût: نتـ:[ توێ][ ئێسک+ ی+ لووت] بریتین لە دوو ئێسکی ڕاسی و چەپ لەسەر ئێسکی گاسنی جێگیرن، لە ژێر ئێسکی نێوچاوان.[ ئینگـ: nasal bone]

ئێسکی گاسنی/êskî gasinî: نتـ:[ توێ][ ئێسک+ ی+ گاسن+ ی] گاسنەئێسک : ئێسکێکە لە ناو کەللەسەر کە جووت ئێسکە نیە، وە دەکەوێتە ناوەندی پێشەوەی کەللەسەر. ئێسكی پشتەوەی تیغەی لووت.[ ئینگـ : Vomer]

بۆشاییەکانی دەوروبەری ڕێڕەوی لووت/boşayiyekanî dewrunerî řêřewî lût: نتـ:

شانە ڕیشاڵە چەوری ئالار/şane řîşe çewrî: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: alar fibrofatty tissue]

کڕکڕاگەی ناوەندی لووت/kiřkiřagey nawendî lût: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: dorsal septum]

کڕکڕاگەکانی تەنیشتی لووت/kiřkiřagekanî tenîştşî lût: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: lateral process of septal nasal cartilage]

کڕکڕاگەکانی ئالاری گەورە/kiřkiřagekanî alarî gewre: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: major alar cartilage]

کڕکڕاگەکانی ئالاری بجووک/kiřkiřagekanî alarî biçûk: نتـ:[ توێ][ ئینگـ: minor alar cartilage]

کۆڵەکەی لووت/koľekey lût: نتـ: شتەلووت، تیغەی لووت، ڕەقێنەی کەپوو، کاریتەی کەپوو.[ nasal septum]

کوونەلووت/kûnelût: نتـ:[ توێ][ کوون+ ئە+ لووت] پۆشایی کەپوو، خمخم، خمخمک.[ ئینگـ: Nostril , naris , nares]

ئاولووت/awlût: ن:[ توێ][ ئاو+ لووت] ئاوی که‌پو: ئه‌و شیلاوه‌ی له‌کاتی کارکردن بە لووتدا دێته‌خواره‌وه‌.

خوێن لووت/xwên lût: نتـ: ڕسکاندن.[ ئینگـ: Nose bleed]. 

کونی لووت/kunî lût: نتـ:[ توێ] [ ئینگـ: Nostril]

هەوکردنی کۆڵەکەی لووت/hewkirdinî koľekey lût: نتـ: سووتانەوەی کۆڵەکەی کەپوو.[ ئینگـ: nasoseptitis]

هەوکردنی لووت و ئێسکەپووچەک/hewkirdinî lût û êskepuçek: نتـ: سووتانەوەی کەپوو و ئێسکی گونە.[ ئینگـ: nasosinusitis]

خوێنبەربوون لە لووت/xwênberbûn le lût: نتـ:

هەوکردنی لووت/hewkirdinî lût: نتـ:[ ئینگـ: nasitis]

هەوکردنی بۆشاییەکانی دەوروبەری ڕێڕەوی لووت/hewkirdinî boşayiyekanî dewrunerî řêřewî lût: نتـ:

.

.

__________________

لووت ² /lût: ن:

1 – [ توێ] پۆز، لمۆز _ لمووز.

2 – [ کەرەستە] نووکی تیژی فڕۆکە : بەشێکی دەرپۆقیو کە لە لووت بچێت، وەک لە لەشی مەسینە و قۆری یان لووتی فرۆکە و بەلەم و کەشتی.

لووتەوانە/lûtewane: ن:

1 – [ هـ][ جوانکاری][ کەرەستە][ لووت+ ئەوانە] خەزێمە _ غەزێمە، لوویتەوانە( داودی) : ئەڵقیەکە لە زێر یان زیو، ژنان دەیکەنە لووتیان.

2 – زبانەیەکی دارینە لەسەرباری درێژی دەدرێت لە دوو دەری و پەنجەرە، بۆ ئەوەی نەکرێتەوە.{ خاڵ، ل، 428}.  

لووتپۆش/lûtpoş: نفا: دفن پوش( باد) : ئەو بەشەی کڵاوزری کە لووت دەپارێزێت.[ ئینگـ: Nosepiece]

ئەڵقەی لووت/eľiqey lût: نفا: ئەڵقەی لووتی گیانلەبەر و ووڵاخ بۆ ڕاکێشانی پەت یان بە زنجیر.[ ئینگـ: Nosedive]

بەشی سەر لووتی لغاو و ڕەشمە/beşî ser lûtî liaw û řeşime: نتـ:[ ئینگـ: noseband]

بەلووت کەوتنەخوارەوی فڕۆکە/be lût kewtinexwarewey fiřoke: کتن:.[ ئینگـ: Nosedive]

.

.

__________________

لووت ³ /lût: نتـ:[ زمان]

لووتاوێژ/lûtawêj: نفا:[ ئید][ لووت+ ئاوێژ( هاوێژ)] لووت هەوڵکردن لەشتێک لەبەرحەزنەکردنی.{ خاڵ، ل، 428}.   

لووتەلا/lûtela: نتـ: لالووت، عاجزوسل : مەردوومێک کە لووتی لێت خوار بێت. 

لووتەلایی/lûtelayî: نچ: ڕوونەدانە یەکێک، لالووتی. 

لووت بەبەرخۆداهاتنەوە/lûtbeberxodahatinewe: کتن:[ ئید] بریتییە لەعارنان و پەشیمان بوونەوە لەشتک.  

لووت بەخۆداهاتنەوە/lûtbexodahatinewe: کتن:[ ئید] لووت شکان. 

لووتبەرز/lûtberiz: ئانتـ: بادیهەوا، بایی، باغر _ بوغرا، تڕزل، غەڕا _ غەڕاە : کەسێ لە خۆبایی بووبێت.

لووت بەرنەپێشەوە/lût bernepêşewe: ئان:

لووتبەرز/lûtberz: ئانتـ:[ لووت+ بەرزبادی هەوا، بایی هەوا، بەفیز، خۆپەسەند، دفن بلند، لەخۆبایی.

:: لەئاستی خەڵکیدا، هەرگیز لووتبەرز مەبە.

لووتچووزانەوە/lûtçûzanewe: کتن:[ ئید] لووتسۆلانەوە : بریتییە لەزۆرپێناخۆش بوونی قسەیەک. 

لووتخوار/lûtxwar: ن:[ ئید] لالووت : بریتییە لە دڵگیری و ناڕەزایی لەشتێک.

:: فڵان کەس لووتی لێم خوارە. 

لووتداژدندن/lûtdajendin: ن:[ ئید] بریتییە لە ماتی و زیوری. 

لووتشکان/lûtşikan: کتپ، نتـ: دفن شکان. 

لووت شکاندن/lûtşikandin: کتپ:[ مجـ] تەمێکردن، دفن شکاندن.

:: لووتیان شکاندووە، بۆیە ناتوانێت چیتر ئەو کارە دووبارەبکاتەوە.

لووت لێخوران/lûtlêxuran: نتـ: بریتییە لە ئارەزوو کردنی شتێک. 

لووت لێخوریان/lût lêxuriyan: نتـ: لووت لێخوران. 

لووتوبزووت/lûtûbizût: نتـ:[ لووت+ و+ بزووت] وتەیەکە لەهێندێ شوێندا بەکاردەهێندرێت لە جیاتی گووتەی( کوتوپڕ)

:: دوێنی لووتوبزووت تووشی فیسارکەس بووم.  

لووتوپووت/lûtûpût: نتـ:[ لووت+ و+ پووت] بریتییە لە پرتۆبۆڵ. 

لووت هاتنەخوارەوە/lût hatinexwar: کتن: لووت شکان. 

لووت هەڵکردن/lût heľkirdin: کتن: بریتییە لە زویر و دڵگیری یەکێک.  

.

.

.

.