سۆدە sode سۆدیۆم sodiyom

 

سۆدە/sode: ن:[ کیمیـ][ خوار] ئاڤاقلێ( کباک)، زاج، زاخ _ زاخی ڕەش، قلیاو : سۆدا : تراوێکی گازداری بێ ڕەنگە، تێکەڵی خواردنەوە دەکرێت : ئاوێتەکانی سۆدیۆم دەگوترێت. بە تایبەتی ئاوە کاربۆناتی سۆدیۆم. [ ئینگـ : soda].

.

تایبەتمەندییە گشتییەکان
ناو ، ژمارە ، هیما
پۆلێنکردنی توخم
کۆمەڵە، خول ، خشتۆک
گەردیلە بارستە
شێوگی ئەلیکترۆنی
ڕیزبوونی ئەلیکترۆنەکان بۆ ھەر بەرگێک ڕیزبوونی ئەلیکترۆنەکان بۆ ھەر بەرگێک
سیفاتە فیزیاییەکان
دۆخ
چڕی
چڕی شل لە قۆناغی کوڵان
قۆناغی توانەوە
قۆناغی کوڵان
خاڵی لارسەنگ( ناهەموار)
پلەی گەرمای توانەوە
گەرمی بوون بە هەڵم
فراوانیی گەرمایی
پەستانی ھەڵم
P (پاسکاڵ)	1	10	100	1 کیلۆ	10 کیلۆ	100 کیلۆ
لە T (کێلڤن)
سیفاتە ئەتۆمییەکان
ژمارە یۆکسیدییەکان
کارۆ سالیبێتی
وزەکانی ئایۆناندن
نیوە تیرەی گەردیلە ھاوبەشی
نیوە تیرەی ڤان دێر والز
تایبەتمەندییەکانی تر
پێکھاتەی کریستاڵی
پێکھاتەی کریستاڵی تێبینی
باری موگناتیسی
گەیاندنی گەرمی
ژمارەی تۆمارکردن
نەگۆڕترین ھاوتاکان
وتاری سەرەکی:
ھاوتاکان	بوونی لە سروشت	نیوە تەمەن	جۆری تیشک	ھێزی تیشک (مێگا ئەلیکترۆن ڤۆڵت)		بەرھەمی تیشک

 

: کاریگەری سۆدە لەسەر لەشی مرۆڤ  : یەك قووتوو بییسی یان کۆکا کۆلا کە مادەی سۆدەی تێدایە، هاوسەنگە لە گەڵ ١٠ کەوچکی پچووك لە شەکر،  لە ماوەی ١٠ خولەکی سەرەتایدا، لەدوای ٢٠ خولەك جگەر هەڵدەستێ بەگواستنەوەی ئەو رێژە شەکرە بۆ چەوری. کە ئەمەش زیانێكی به‌رچاو ده‌گه‌یه‌نێت به‌له‌ش، چونكه‌ زۆر خواردنی سۆدە دەبێتە هۆی : لەناوچوونی گورچیلە،  لەناوچوونی مینای ددان، زیادبوونی کێش و لاوازبوونی ئێسك. { دەنگوباس}

.

سۆدەشۆر/sode: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodawash]

سۆدەی شووشتن/sode: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : soda washing]

سۆدەی نانکردن/sode: نتـ: [ کیمیـ] بی کاربۆناتی سۆدیۆم. [ ئینگـ : soda, backing]

.

ئاوی سۆدە/sode: نتـ:[ کیمیـ] گازاو.[ ئینگـ : soda water]

خۆڵەمێشی سۆدە/sode: ن:[ کیمیـ] کاربۆناتی سۆدیۆمی نا ئاوی. [ ئینگـ : soda ash]

داخەسۆدە/sode: ن:[ کیمیـ] هایدرۆکسیدی سۆدێۆم.  NaOH [ ئینگـ : soda, caustic]

قسڵی سۆدەدار/sode: نتـ:[ کیمیـ] تێکەڵی قسڵ ( کسلی زیندو) و هایدرۆکسیدی سۆدیۆم. [ ئینگـ : sodalite]

.

سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ]  ناتریۆم : کانزایەکی چالاکی نەرمە و ڕەنگەکەی زیوییە. بەشێوەیەکی ڕەها لە سروشت دا دەست ناکەوێت. لە ڕێگەی ئاوێتەکردنەوە ئامادەدەکرێت. بۆ یەکەم کەرەت، ئەم بەرەڤاژۆیە لە لایەن Humphry Davy لە ساڵی ١٨٧٠ بە ڕێگەی کارەبا شیبونەوەی هایدرۆکسیدی سۆدیۆم دەستکەوت. سۆدیۆم شەشەم توخمە بۆ زۆری بوونی توخمەکان لەتوێکڵی زەوی دا.( ھێمای کیمیایەکەی : Na ، گەردیلە ژمارەیەکەی (١١)یە.  سۆدیوم بە ئاسانی لەگەڵ توخمە ناکانزاکانی یەکدەگرێت بۆ پێکھێنانی خوێ بۆ کلۆریدی سۆدیوم (خوێی چێشت). کانزایەکی زۆر چالاکە و یەکێکە لە کانزا قڵیەکان. تەنها یەک زڕتوخمی جێگیرە ئەویش ²³Na. [ ئینگـ : sodium].

.

سۆدیۆم نایترێت/sodiyom: ن:[ کیمیـ] ئەو ماددە كیمیایییە بۆ پاراستنی Preservative گۆشتی قوتووبەند بەكاردەهێندرێت لە پیشەسازی خۆراكدا جا گۆشتی سوور یان گۆشتی پەڵەوڕ.[ ئینگـ : Sodium nitrate].{ کوردلووک}

.

ئەمەلگەی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] جیوەجۆشی. [ ئینگـ : sodium amalgum].

.

ئەمیدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium amidide ( NaNH4)].

.

ئەلومیناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium aluminate ( NaAIO²)].

.

ئۆکسیدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium oxide ( Na₂O )].

– پێرئۆکسیدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium peroxide ( Na₂O₂ )].

.

ئوراناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium uranate ( Na₂O₇U₂ )].

.

ئێنۆکساپارین سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ] ناوی جۆرە دەرمانێکە.[ ئینگـ : Enoxaparin sodium].

.

ئیثۆکسیدی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium ethoxide (CH3CH2ONa )].

.

بەنزواتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium benzote (C6H5ONa )].

.

– بای( بی)بۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium biborate (NaHBO3 )].

.

بۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium].

– تێترا بۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] بۆراکس : چوارە بۆراتی سۆدیۆم.[ ئینگـ : sodium tetraborate].

.

بۆرۆهایدریدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium borohydride ( NaBH4 )].

.

پیوی بنکە سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium nase grease].

.

خوێی سۆدیۆمی سارکۆزین/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium salt of sarcosin].

.

زاخی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ] [ ئینگـ : soda alum].

.

رۆداناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] سەلفۆسیانیدی سۆدیۆم.[ ئینگـ : sodium rhodanate].

.

سەکسیناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ :  sodium succinate (C₄H₄Na₂O₄ )].

.

سیلیکاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] شووشاو.[ ئینگـ :  sodium silicate (weterglass )].

.

 سیلیناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ :  sodium silinate (Na2SeO4.10H2O )].

سیلینیتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ :  sodium silinite (Na2SeO3 )].

.

کاربۆناتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ ][ کیمیـ]

– بای( بی) کاربۆناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ :  sodium bicarbonate (NaHCO3 )].

– پێرکاربۆناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ :  sodium percarbonate (Na2C2O6 )].

– ترشە کاربۆناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium acid carbonate].

.

کلۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium chlorate (NaClO₃)].

– پێرکلۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium perchlorate (NaCIO4)].

– کلۆریتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium chlorite (NaClO₂)].

– کلۆریدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium chloride (NaClO)].

– هایپۆکلۆریتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium hypochlorite (NaOCI)].

.

فۆرماتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ] میثانۆواتی سۆدیۆم.[ ئینگـ : sodium formate HCOONa].

.

فۆرماڵدیهاید گۆگردۆگزیلاتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium formaldehyde sulfoxylate].

.

فلۆئۆسلیکاتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium fluosilicate (Na2SiF6 )].

.

فلۆریدی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ]

.

فۆسفاتی سۆدیۆمی ئەمۆنیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium amonium phosphate (Na2NH4PO4)].

– بای( بی) کرۆماتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ :  sodium bichromate (Na2Cr2O7 )].

– پێرپایرفۆسفاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium amonium phosphate (Na2NH4PO4)].

– ترسە پایرفۆسفاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium acid pyrophosphate].

.

گلۆپی هەڵمی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium – vapour lamp].

.

گۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium sulphate].

–  گۆگرد دۆسیانیدی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium sulpocyanide ( NaCNS)].

–  بای گۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : NaHSO4].

–  ترشە گۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium acid sulphate].

–  هایدرۆگۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodium sulphhydrate( NaHS)].

.

مەثیلاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] میثۆکسیدی سۆدیۆم.[ ئینگـ : sodium methylate ( CH30Na) ].

مۆثیلاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ :sodium molybdate].

.

مەنگەناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium manganate (Na₂MnO₄)].

– پێرمەنگەناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium manganate (NaMnO₄)].

.

ناتریۆم سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ]

 .

.

.

{ فەرهەنگی کیمیای شیکاری، ل، ١٥٥

فەرهەنگی شەوکار، ل، ٥٨٦ – ٥٨٨}.