دەرمان/derman: ن:[ پهـ : darmān ] ئاوێش، داڕوو، دەوا : ھەرماددەیێک کە سروشتی بێت یان بەرهەمی دەرمانسازی بێت. بەمەبەست دەدرێتە نەخۆشەکە بۆ تیمارکردن، پێشگریکردن، چارەسەرکردن یان ڕاگرتنی نەخۆشییەکە یان دیارەدەکانی نەخۆشییەکە، بۆ نموونە ئازاری یان نەخۆشی لەشی مرۆڤ یان ئاژەڵ( بەگوێرەی یاسای پزیشکی). زۆربەی دەرمانەکان ڕاسپاردەی پزیشکی مرۆڤین، یان پزیشکی ئاژەل.[ گر : phármakon][ ئینگـ : Medicine ].
سازمانی WHO کە ساڵی 1976 سیستێمی : ATC-system سازکردن بۆ پۆلێنکردنی دەرمان. ئەم سیستێمی پۆلێنکردنە دەرمانی بەشێوەیەکی سەرەکی دابەشکردووە بەسەر 14 بەش بە گوێرەی توێژکاری. یەکەم جار دابەشکراون بۆ گروپە چارەسەرییەکان و دواتر ئەوانیش دابەش دەبن بەسەر گروپە کیمیاییەکان.
.
| جۆرەکانی بەکارهێنانی دەرمان |
تێبینی بۆ بینینی وێنەی بابەتەکان کلیک لەسەر ووشە ئینگلیزییەکان بدە.
| ئەو دەرمانانەی لە ڕێگای دەمەوە دەچێتە ناو لەشەوە | حەب، دەنک | Tablet medicin |
| حەبی بەرگری ڕیخۆڵە | gastro-resistant tablet | |
| حەبی بڵقەدەر | effervescent tablet | |
| حەبی توواوە | soluble tablets | |
| حەبی جووین | Chewable Tablet | |
| جیلی دەم | Oral gel | |
| Prolonged-release tablet | ||
| شروب ، شەربەت | Oral solution | |
| کابسول | capsule | |
| حەبی هەڵوەشان | dispersible tablets | |
| oral suspension | ||
| دەرزی لێدنان، شرینقە لێدان لەسەر پێست | شرینقە، سرینگە. |
injection |
| موخەدی |
infusion | |
| ئەو دەرمانانەی کە دەردرێت لەسەر پێستی لەش | کرێم ، هەتوان | Cream |
| جێل | gel | |
| Spot-on solution | ||
| سپرای کوتانێووس | Cutaneous Spray | |
| پۆدرە | Powder | |
| مەرهەم | ointment | |
| ئەو دەرمانانەی کە دەکرێتە چاوەوە | قەترەی چاو، دڵۆپەی چاو | eye drops |
| شلەی چاو شووشتن | eye Bathing | |
| جیلی چاو | eye gel | |
| مەرهەمی چاو | eye Ointment | |
| ئەو دەرمانانەی کە دەکرێتە گوێ وە. | قەترەی گوێ، دڵۆپەی گوێ | ear drops |
| مەرهەمی گوێ | Ear ointment | |
| شلەی گوێ شووشتن | ears Bathing | |
| پۆدرەی گوێ | Ear pudder | |
| ئەو دەرمانانەی کە دەکرێتە دەمەوە. | Mouth hollow gel | |
| حەبی ژێر زمان | Resoriblet | |
| حەبی مژین | Lozenge | |
| بنێشتی جاوێنی پزیشکی | Medical chewing gum | |
| ئەو دەرمانانەی کە دەکرێتە کۆمەوە. | حەپی کەپسوول | Suppositorie |
| Klysma | ||
| Rektalsalve | ||
| Rektalvæske | ||
| ئەو دەرمانانەی کە دەکرێتە قوزەوە. | Vagitorie | |
| Vaginalkapsel | ||
| Vaginalcreme | ||
| Vaginalgel | ||
| Vaginalskyllevæske | ||
| ت | Inhalationspulver | |
| Lægemidler til administration via respirationsvejene: | Inhalationsvæske | |
| Næsespray | ||
| ت | Næsedråber |
.
دەرماناوی/dermananawî: نچ:[ هـ][ دەرماناو+ ئی] بەدەرمان.
دەرمان ئەرمانای/derman ermanay: نفا:[ هـ][ دەرمان+ ئارمانای] چارەنامە.
دەرمان ئەوەگرتەی/derman ewegirtey: كتپ:[ هـ] دەرمان گرتنەوە، دەرمان گرتەیۆ( هـ).{ وشەنامە، ل، 475}.
دەرمان پێدان/derman pêdan: كتپ:[ دەرمان+ پێدان] .
دەرمانخوار/derman: ئانفا:[ دەرمان+ خوار( خواردن)] دەرمانخوارد.
دەرمانخوارد/derman: ئانفا:[ دەرمان+ خوارد( خواردن)] كەسێك ژەهری درابێتێ.
دەرمان خواردن/derman: كتپ:[ دەرمان+ خواردن] .
دەرماندەرخوارد/derman: نتـ:[ دەرمان+ دەر+ خوارد( خواردن)] ژەهرپێدان.
دەرماندەرخواردای/derman: كتپ:[ هـ][ دەرماندەر+ خواردای] دەرمان دەرخوارد دان.{ ناهید، ل، 475}.
دەرماندەرخواردكردن/derman: كتپ:[ دەرماندەرخوارد+ كردن] ژەهردان بە كەسێك بۆ كوژتنی.
دەرمانخواز/derman: نفا:[ دەرمان+ خواز( خواستن)] چاوێكە كە بێشێت و پێویستی بەدەرمان هەبێت.
دەرمان خوازی/derman: نچ: پێداویستی بەدەرمان.
دەرماندار/derman: ئانتـ:[ دەرمان+ دار] نەخۆشەوان.
دەرمانداری/derman: نچ:[ دەرماندار+ ئی] نەخۆشەوانی.
دەرماندان/derman: نتـ:[ دەرمان+ دان] سنووقی شووشەی دەرمان فرۆش.
دەرمانداو/ derman: نفا: [ دەرمان+ داو( دان)] دەرمانخوارد.
دەرمانداوكردن/ derman: كتپ:[ دەرمانداو+ كردن] دەرمانخواردكردن.
دەرمان دای/derman: كتپ:[ هـ] دەرمان پێ د.{ ناهید، ل، 475}.
دەرماندەر/derman: نفا:[ دەرمان+ دەر( دان)] .
دەرمانزان/derman: ئانتـ: .
دەرمان زانی/derman: نتـ: دەرمانسازی.[ ئینگـ:Pharmacology].
دەرمان ساز/ derman: نفا:[ دەرمان+ ساز( سازیدن)] دەرمان چێكەر، دەرمانگر، دەرمانفرۆش.
دەرمان سازخانە/derman: نتـ:[ دەرمانساز+ خانە] دەرمانخانە، دەرمانگا.
دەرمان سازكردن/derman: كتپ:[ دەرمانساز+ كردن] دەرمان چێكرن.
دەرمان سازی/ derman: نچ: دەرمانچێكەری، گرتنەوەی دەرمان.
دەرمان شل كەردەیۆ/derman: نتـ:[ هـ] دەرمان شل كردنەوە.
دەرمان فرۆش/ derman: نفا:[ دەرمان+ فرۆش( فرۆشتن)] كەسێكە دەرمانی بفرۆشێت.
دەرمان فرۆشتن/derman: كتپ:[ دەرمان+ فرۆشتن] .
دەرمانكار/ derman: ئانفا:[ دەرمان+ كار( كردن)] پزیشك، دەرمانكەر.
دەرمانكردن/ derman: كتپ:[ دەرمان+ كردن] تیمار و چارەی نەخۆش و برینداران كردن، چارەكردنی دەرد و برین.
دەرمانكاری/ derman: نچ: .
دەرمانكەر/derman: نفا:[ دەرمان+ كەر( كردن)] دەرمانكار، پزیشك.
دەرمان كەرەی/derman: كتپ:[ دەرمان+ كەرەی] دەرمان كردن.
دەرمان كەرەینە/derman: كتپ:[ دەرمان+ كەرەینە] دەرمان تێكردن.
دەرمان كەرەیەنە /derman: كتپ:[ دەرمان+ كەردەیەنە] لە دەرمان كردندا.{ ناهید، ل، 475}.
دەرمانكۆ/derman: نفا:[ هـ][ دەرمان+ كۆ( كۆای)] دەرمان كوت.
دەرمانكۆای/derman: كتپ:[ هـ][ دەرمان+ كۆای] دەرمان كوتان.
دەرمانكوت /derman: نفا:[ دەرمان+ كوت( كوتان)]
1 – بەبرینێك دەگووترێت كە زووزوو تیماربكرێت.
2 – كەسێك كە پیشەی هەر بارووت كوتان بێت.
دەرمانگە/ derman: نتـ:[ دەرمان+ گە] دەرمانخانە : شوێنێكە دەرمانی تێدا دەفرۆشێت.
دەرمانگە/derman: نتـ:[ دەرمان+ گە] كلینیك : به‌شێك له نه‌خۆشخانه. [ ئینگـ : Clinic].
دەرمانگە/ derman: نفا:[ دەرمان+ گەر( گەران)] دەرمانساز : كەسێكە كەدەرمانی بگرێتەوە.
دەرمانگەری/derman: نچ: [ دەرمانگەر+ ئی] دەرمانسازی، دەرمانفرۆشی، دەرمانچێكەری : خەرێك بوون بەدەرمانگرتنەوە.
دەرمان گرتنەوە/ derman: كتپ:[ دەرمان+ گرتنەوە] دەرمان سازكردن.
دەرمانۆ/derman: ئاكتـ:[ هـ] بەدەرمانەوە.
دەرمانۆشلۆكەردەی/derman: كتپ:[ هـ] دەرمانی شل كردنەوە.
دەرمانۆ گرتەی/derman: كتن:[ هـ] دەرمان گرتنەوە.
دەرمانۆگیریای/derman: كتپ:[ هـ] دەرمانی گیری
دەرمان ووارد/derman: نفا:[ هـ][ دەرمان+ ووارد ( ووار كەرەی)] دەرمان خوارد.
دەرمان ووارد كەرەی/derman: نفا:[ هـ][ دەرمان+ وواركەرەی] دەرمان خوارد كردن.
دەرمان وورەش/ derman: نفا:[ هـ][ دەرمان+ وورەش ()] دەرمان فرۆش.
دەرمان وورەشخانە/ derman: نتـ:[ هـ][ دەرمان وورەش+ خانە] دەرمانخانە.
دەرمانی/ dermanî:: . [ Medical ، Cough mixture]
دەرمانچا /derman: نتـ:[ دەرمان+ چا] تۆچا، چای وشك.
دەرمانچایی /derman: نچ:[ هـ] تۆچا، چای ووشك.
دەرمانك/derman: نتـ:[ كباك، باد] دەرمانی گەرم، ئیسیوەت، ئاڵەت، بیبیار( هـ).
دەرمانی بەر/ dermanî: نتـ: پەژلاندۆك( كباك)، نوورە، دارووی گەرماوێ.
دەرمانی تفەنگێ/ dermanî: بارووتی تفەنگێ.
دەرمانی خەمۆکە/ dermanî: نتـ:[ دەرمان+ ی+ خەمۆکە] [ ئینگـ : Antidepresent ]
دەرمانی خۆش بوونەوە/dermanî: نتـ: نۆژداری.
دەرمانی خوێنبەست/derman: نفا: خوێنبأ. [ئینگـ:Styptic].
دەرمانی زكچوون/ dermanî : دەرمانی ڕەوانی.
دەرمانی سپی كردن/ dermanî: ن:
دەرمانی سڕكه‌ری/ dermanî: نتـ:[ دەرمان+ ی+ سڕکەری] ده‌رمانی بێهۆشی.[ ئینگـ : Anesthetic ]
دەرمانی شل كەردەیۆ/ dermanî: كتن:[ هـ] دەرمانی شل كردنەوە.
دەرمانی كەوێ/ dermanî: دەرمانی خوێن ڕاوەستاندنێ.
دەرمانی گورج/dermanî gurc: نتـ:[واز][ئینگـ:dope medicine]{ع. وەیس. ل. 18}.
دەرمانی گیر/ dermanî: نتـ: دەرمانی گیروگرفت.
دەرمانی هەژار/ dermanî: نتـ: دەرمانی ڕشانەوە، ڕشینەوە.
بەڕێوەبەرایەتی خۆراک و داو و دەرمان/beřêweberayetî: نتـ:[ بەڕێوەبەرایەتی+ خۆراک+ و+ داو+ و+ دەرمان]
بێدەرمان/bêderman: نتـ:[ بێ+ دەرمان]
:: دەردی بێ دەرمان.
ڕەش دەرمان/řeš derman: نتـ:[ ڕوو][ ڕەش+ دەرمان] سیاوپووز.[ لا : asplenium adiantum nigrum].
.
.
________________________
دەرمان/derman: ن:[
1 – دەرمانی مێش و مەگەز.
2 – بارووت.
.
.
.
.