باران باراندن بریتییە لە هەوڵێك بۆ گۆڕینی بۆ بڕ یان شێوازی بارینی باران لەنێو هەوردا، ئەویش لە رێگەی پەرش و بڵاوكردنی هەندێ مادەی تایبەت لەنێو بارستەی هەوری چڕوپڕی خاوەن رێژەی شێی زۆر بەرز، بە ئەندازەیەك كە تەنۆچكە زۆر وردەكانی ئەو مادەیەی پەرش دەكرێنە نێو بارستە هەورەكان، بەكاری فیزیایی ناسراو بە (ناوكەكانی چڕبوونەوە) هەڵدەستن، وەك چۆن لە رێگەی تەنۆچكە یەگجار زۆر وردەكانی تۆزو خۆڵ و دوكەڵە هەڵواسراوەكانی هەوا هەمان ئەو پڕۆسەیە، بەڵام بەشێوەیەكی سروشتی خۆی بەڕێوەدەچێت، كە ئەم كردارەی چڕبوونەوەیەش توخمێكی یەگجار زۆر گرنگ و بنەڕەتییە بۆ بارینی باران و بەفر.
لە رووی زانستییەوە ئەو مادەیەی كە بۆ پڕۆسەی كاركردن وەك (ناوكی چڕكردنەوە) بەكاردەهێنرێت بریتین لە (یۆدیدی زیو یان گازی دووانۆكسیدی كاربۆنی بەستوو – كە ناسراوە بە بەفری وشك) و هەندێ جاریش مادەی (پرۆپانی شل) یش بۆ هەمان مەبەست بەكار دەهێنرێت.
باران باراندن پێویستی بە چەندین مەرجی بنەڕەتی هەیە، ئەگینا بێ سوود دەبێت، بۆ نموونە، پێویستە پلەی گەرمیی نێو پەڵە هەورەكە گەیشتبێتە سنووری (سەرووی سارد – فائق البرودە) واتە، دڵۆپەكانی ئاو سنووری سفری سلیزیان رەت دابێت و تەنۆچكەكانی (یۆدیدی زیو) ئەم پرۆسەیە خێراترو زیاتر دەكات و دەبێتە ناوكێكی چڕبوونەوەی زۆرتری ئەو دڵۆپە ئاوە یەگجار زۆر ساردانەدا.
بەهەمان شێوە كاتێك (گازی دووانۆكسیدی كاربۆن لەسەر شێوەی بەفری وشك) دەپرژێنرێتە نێو بارستە هەورە چڕەكان، ئەوا دەستدەكات بە ساردكردنەوەی هەوای نێو هەورەكەو وادەكات دڵۆپەكانی ئاو یەكسەر ببەستن دوای ئەوەی لە دۆخی هەڵمیدابوون، وە ئەم شێوازە پێویستی بە بوونی (ناوكەكانی چڕبوونەوە نییە وەك ئەوەی یۆدیدی زیو پێی هەڵدەستێت)، بەڵكو خۆی لەخۆیدا دەبێتە هۆی ساردبوونەوەیەكی یەگجار زۆرو چڕبوونەوەی هەڵم و زیادبوونی قەبارەی كریستاڵە سەهۆڵییەكان (واتە دڵۆپە بەستووەكانی ئاو) لەنێو هەورەكەدا، بەمەش كێش و قەبارەیان دەگەنە ئەو ئاستە كە نەتوانن بەرەنگاری هێزی كێكشكردنی زەوی بگرن و لە كۆتاییدا دەست بە كەوتن (یان بارین) دەكەن.
پەرش وبڵاوكردنەوەی ئەم مادانە لەنێو هەورەكاندا بەهۆی فڕۆكەی تایبەتەوە دەبێت و لەسەر ترۆپكی هەورەكاندا فڕەدەدرێنە خوارەوە، یاخود لەسەر زەوییەوەو لە رێگەی ئامێری وەك پەمپی گەورە ئەو مادانە لەنێو هەوادا سەربەست دەكرێن، بەمەرجێ تەوژمی بای سەركەوتوو لەژێرەوەی هەورەكاندا هەبێت تاوەكو ئەم تەنۆچكانە لە زەوییەوە بەرزبكاتەوە بۆ ناوجەرگەكەی تا پڕۆسەی (چڕكردنەوە) دەستپێبكات.
لەساڵی 2010 و لە (بەرلین) ی پایتەختی (ئەڵمانیا) چەند گوژمەیەكی بەهێزی تیشكی لێزەرو ژێرەوەی سوور لەسەر دەستی چەند پسپۆڕٍێك لەنێو (زانكۆی جنیفا) ەوە ئاڕاستەی هەور كرا، ئەویش لەسەر بنەمای هاندانی دووەم ئۆكسیدی گۆگردو دووەم ئۆكسیدی نایترۆجینی نێو هەوادا تا ببنە ناوك و تەنۆچكەی چڕبوونەوەو ئەنجامدانی پرۆسەی باران باراندن.
لەلایەكی دیكەوە، رێگەیەكی دیكەش هەیە بۆ كرداری باران باراندن، ئەویش رشاندنی هەراوەی یەگجار زۆر وردی ئاوە بەنێو هەور، بە تایبەتیش (كیۆمۆڵۆنیمبۆس) كە زۆر چڕە بە هەڵمی ئاو، ئەویش لە پێناو تێكردنی زیاتری هەوای نێو هەورەكەیە بە هەڵمی ئاو تا دەگاتە ئاستێكی خێرابوونی كرداری چڕبوونەوەی هەڵم و پاشان بارینی باران، بەڵام ئەم پڕۆسەیە پێویستی بە بڕێكی زۆری ئاو هەیە.
یەكێ لەو وڵاتانەی كە زۆر گرنگی دەدات بەو بوارە، (ئیمارات) كە بۆ ئەم مەبەستە پاڵپشتییەكی تەواوی دەزگاو سەنتەرەكانی لێكۆڵینەوەكانی دەكات، بە تایبەتیش (سەنتەری نیشتیمانیی بۆ روانگە كەشناسی و بوومەلەرزەییەكانی ئیمارات) كە راستەوخۆ سەرپەرشتی لەسەر پڕۆژەی باران باراندندا دەكات، وەك ئەوەی هەوڵ بدات سوود لەو دڵۆپە ئاوانە وەربگرێت كە بە ئاسمانەكەیدا تێدەپەڕن!
بۆ بەراوردكردنیش، رێژەی باران بارین لە وڵاتێكی وەك (ئیمارات) دەگاتە سنووری (78) ملیمەتر لە ساڵێكدا، بەڵام لە (بەریتانیا) دەگاتە سنووری (1220) ملیمەتر.
“بۆ ئەنجامدانی ئەو پرۆسەیە، چوار فڕۆكە لە جۆری (بیتشكڕافت كینگ ئێیر – سی 90) بەكار دەهێنین و وەرزی هاوینیش لووتكەی ئەنجامدانی ئەو تاقیكردنەوانەیە بۆ ئێمە، بەڵام مەرج نییە لە هەر پڕۆسەیەكی فڕین ئامانجمان بپێكین، بەڵام زۆرجار سەركەوتنمان وەدەستهێناوەو بەڕاستی هەستێكی زۆر خۆشە كاتێك دەبینین باران دەست بە بارین دەكات و لەنێو ئامێری پەیوەندی بێتەلییەوە گوێمان لە هاواری شادی و خۆشیی هاوەڵانمان دەبێت لەنێو نووسینگەی سەر زەویدا!”
لەسەر زاری، (ماڕك نیومن) ی جێگری سەركردەی فڕۆكەوانەكانی تایبەت بە (سەنتەری نیشتیمانیی بۆ روانگە كەشناسی و بوومەلەرزەیی ئیماراتی).
وەك نموونەیەک بۆ دەرەنجامەكان، لەساڵی 2010 و لەماوەی چوار رۆژدا، پرۆسەی پیتاندنی هەور دەرەنجامیان هەبووەو باران لەچەند ناوچەیەكی دیاری كراوی ئیماراتدا باری بەجۆرێك ئەو بڕە ئاوەی لێی بەرهەمهات، 9 جار ئەوەندەی ئاوی بەرهەمهاتووی نێو یەكێ لە وێستگەیەكی شیرینكردنەوەی ئاوی سوێری كەنداو بووە كە ئەو وڵاتە بەكاریان دێنێت بۆ دەستەبەركردنی ئاوی شیرین. لەلایەكی دیكەوە، دەرەنجامی لێكۆڵینەوەكانیش دەریانحستووە كەوا كرداری پیتاندنی هەور لە هەندێ حاڵەتدا، بڕی باران بارین بە رێژی 5 تا 70% زیاتر دەكات، ئەمەش بەپێی جۆری هەورەكە.

1 – ئەم تكنۆلۆژیایە تا ئێستاش هەر بە (نوێ) ئەژمار دەكرێت، بۆیە درەنجامەكانی روون نییە.
2 – گرفت و سەختیی لە هەڵسەنگاندنی دەرەنجام و بەرهەمەكەی، كە بەلایەنی كەم پێنج ساڵ كاركردنی تەواوی گەرەكە بۆ دەركەوتنی.
3 – پشتبەستنی تەواوی بەبارودۆخی كەش و هەواو ئەو گۆڕانكارییانەی كە لەخۆیان دەگرن و تەواوی دەرەنجامەكانی باران باراندن پێیانەوە بەندە، بۆیە گۆڕانكاریی لەناكاو، كە بێگومان هەردەم لە ئارادایە، زۆرجار تەواوی پڕۆسەكە دەخاتە نێو گرفتەوە، وەک گۆڕینی ئاڕاستەی باو راپێچكردنی بارستە هەورییەكان و باران بارینەكە بۆ ناوچەیەكی دیكەی دوور لە شوێنی مەبەست.
4 – گرفتی سیاسی نێوان وڵاتان، چونكە هەندێكیان پێویستی زیاتری بە باران و ئاو هەیە لە یەكێكی دیكەو هەندێجاریش وڵاتێك یەكێكی دیكە تۆمەتبار دەكات بە دەستبەسەرداگرتن یان تەنانەت دزین یاخود كارتێكردن لەسەر سەرچاوە سروشتییەكان، لەوانە بڕی هەڵمی ئاوی نێو هەواو هەورەكاندا، وەک ئەوەی بەم دواییە لە بەرزكردنەوەی ساكاڵای وڵاتی(قوبرس) لە دژی(بەریتانیا) هات بەهۆی ئەوەی گوایە ئەو وڵاتەی دوایی هەوڵیداوە بارستە هەورەكانی سەر( قوبرس) دەستكاری بكات!
لە كۆتاییدا ماوەتەوە بڵێین كەوا بە( ویستی خوای گەورە) و لەڕووی شەرعییەوە، هیچ بەربەستێک و قەدەغەكراوێكی تیادا نییە، بەو پێیەی كە هیچ( دەقێكی قورئانی پیرۆز)، چ تایبەت و گشتی نییە كە ئەم جۆرە پڕۆژانە قەدەغەو حەرام بكات، بەمەرجێ كە زیادەڕوی و دەرچوون لەسنووری پیرۆزییەكاندا تیادا نەبێت و زەرەرو زیان بەژینگەو ژیانی ئادەمیزاد هەموو بوونەوەرەكانی بەدواوە نەبێت، چونكە بێ شک و گومان هیچ شتێک لەم گەردوونە لە دەرەوەی دەسەڵاتی بێسنوورو رەهای( خالیقی مەزنی گەردوون)دا نییە، وە ئەو كردارەش دەچێتە نێو چوارچێوەی خستنەژێر دەست(تسخیر) كردنی زەوی و سەرچاوەكانی هەسارەی زەوی بۆ ئادەمیزاد لەلایەن( خوای مەزن) ەوە، كە ئەو خستنەژێر دەستەش، دوای بەندایەتیكردنمان بۆ خالیقمان، پێویستە لە پێناو گەشەپێدانی ژیان و خزمەتگەیاندن و بووژاندنەوەی شارستانی و كەمكردنەوەی ئازارو پڕكردنەوەو دەستەبەركردنی پێداویستییە سەرەكییەكانی ژیاندا بێت.

جۆرە هەورێكە گەیشتۆتە ئاستێكی ئارام لەنێو چینی بەرگە هەوایی ناسراو بە( ستراتۆسفیر) و جۆرێكە لەجۆرەكانی هەوری( كیۆمۆڵۆنیمبۆس – Cumulonimbus).