سیا/siya:[ هـ][ ڕەنگ][ پەهلەوەی : siyāk] سێ( هـ)، ڕەش، بەرانبەر بە سپی.
| لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە. ل. | ||
| گۆکردنی بە کوردی | زمانی ئاڤێستایی | واتای بە ئینگلیزی |
| سامە | amAs | |
| شەتو | utaC | |
1 – : ن:
| نەشوناس | شوناس | |||
| تاک | کۆ | تاک | کۆ | |
| شێوەزاری كرمانجی باكوور | ەک | ان | ەکە | ەکان |
| شێوەزاری كرمانجی ناوەند | ێ ، ێک | ان | ەکە | ەکان |
| شێوەزاری هەورامی | ێوە | ێ ، ن | ێ | ەکێ |
2 – : ئان:
| بەراووردی باڵا | بەراوردی باڵاترین | |
| شێوەزاری كرمانجی باكوور | تر | ترین |
| شێوەزاری كرمانجی ناوەند | تر | ترین |
| شێوەزاری هەورامی | تەر | تەرین |
| گوڵبژێک لە دەستەواژەی جودا کە بە ڕەنگی( سیا)وە بەندن |
سیاچادر/siyaçadir: نتـ:[ هـ][ سیا+ چادر] ڕەشماڵ ، سیاماڵ.
سیاچۆ/siyaço: نتـ:[ هـ][ سیا+ چۆ] داری رەش.
سیاچەردە/siyaçerde: ئانتـ:[ هـ][ سیا+ چەردە] ڕەشتاڵە، سیاتاڵە.
سیاڕیحان/siyařîĥan: نتـ:[ ڕوو][ هـ] ڕێحانەکێویلە.
سیاسەنگ/siyaseng: نتـ:[ هـ] بەردی ڕەشەوە بووگ.
سیاقەڵەم/siyaqeľem: نتـ:[ هـ][ سیا+ قەڵەم] ڕەنگڕێژی.
سیاگۆش/siyagoş: نتـ:[ کهـ][ سیا+ گۆش] گۆڕهەڵقەنە.
سیامار/siyamar: نتـ:[ هـ][ سیا+ مار] ڕەشمار، ماری ڕەش.
سیاو/siyaw: ئانتـ:[ هـ] سیاڕە، ڕەش.
سیاوا/siyawa: نتـ:[ هـ][ سیا+ وا( با)] ڕەشەبا.
سیاواوە/siyawawe: ن:[ هـ] ئاوی ڕەش.
سیاواوی/siyawawî: ن:[ هـ] ئاوی ڕەش.
سیاوە/siyawe: ن:[ ڕەنگ] ڕەش.
سیاو ئەوە بییەی/siya ewe bîyey: کتن:[ هـ] ڕەش بوونەوە.
سیاو ئەوە کریای/siyaw ewe kiryay: کتپ:[ هـ] ڕەش کرانەوە.
سیاو ئەوە کەرڎەی/siya ewe kerđey: کتپ:[ هـ] ڕەش کردنەوە.
سیاوەتی/siyawetî: ن:[ هـ] ڕەشایی
سیاوەش/siyaweş: نتـ:[ ڕوو] قەیتەران.[Bot; Adianthum capillus ].
سیاو بی یەی/siyaw bîyey: کتن:[ هـ] ڕەش بوون.
سیاو بی یەیۆ/siyaw bîyeyo: کتن:[ هـ] ڕەش بوونەوە.
سیاوپۆش/siyawpoş: ئانتـ:[ هـ] ڕەش پۆش
سیاوپۆشی/siyawpoşî: نچ:[ هـ] ڕەش پۆشی
سیاوپووز/siyapûz: ن:[ ڕوو] ڕەش دەرمان: گیایەکە لەئاودا دەروێت.[ Bot; Asplenium adianthum nigrum].{ ئەمینی، ل، 10}.
سیاوچارە/siyawçare: ن:[ هـ]
سیاوچارەیی/siyawçareyî: ن:[ هـ]
سیاوچەمانە/siyawçemane: ن:[ هـ] سیاچەمانە : گۆرانییەکە لە ناوچەی هەورامان.
سیاوچنار/aiyawçinar: نتـ:[ ڕوو][ Bot: Abies nigra ].
سیاوداخە/siyawdaxe: نتـ:[ هـ] سیازووخاڵ.
سیاورێحان/siyawřêĥan: ن:[ هـ] ڕێحانەڕەشە.
سیاوساڵە/siyawsaľe: ن:[ هـ] سیاساڵ.
سیاوسەدە/siyawsede: ن:[ ڕوو] گوڵی سمڵ.
سیاوکەرڎەی/siyaw kerđey: کتپ:[ هـ] ڕەش کردن.
سیاوکەرڎەیۆ/siyaw kerđeyo: کتپ:[ هـ] ڕەش کردنەوە.
سیالۆ/siyalo: ن:[ هـ] جۆرێکە لە گیای لۆ.
سیاوڵە/siyawľe: ن:[ ڕوو] ڕەشکە : تۆمێکی ڕەشە بەنانی دا دەکەن.[Bot : Nigella Sativa L].
سیاوڵی/siyawľî: ن:[ هـ] ترێی ڕەش، مێینەی ڕەشی بچکۆلە.
سیاومار/siyawmar: ن:[ هـ] ڕەش مار.
سیاومانگە/siyawmanige: ن:[ هـ] مانگی ڕەشەمێ
سیاون/siyawin: نتـ:[ هـ][ سیا+ ون]
1 – ڕەشانگ، سابرێن و بزن و کار، بزنەموو.
2 – گۆشتی بزنەموو.
2 – جۆرە هەنگێکێی توورە و گەزندە.
3 – سیوونگ.
سیاونە/siyawine: نتـ: سیاون.
سیاۆبەردای/siyao berday: ن:[ هـ] ڕەش هەڵگەڕان.
سیاوۆ بی یەی/siyawo bîyey: ن:[ هـ] ڕەشەوە بوون.
سیاوو چەرپ/siyaw u çarp: ن:[ هـ] تێکەڵەی ڕەشایی و چەوری.
سیاۆدای بەر/siyao dayber: ن:[ هـ] ڕەش هەڵگەڕان.
سیاوۆ کریای/siyawo kiryay: ن:[ هـ] ڕەش کرانەوە.
سیاوۆ کەرڎەی/siyawo kerđey: ن:[ هـ] ڕەشەوە کردن.
سیاو هۆر گیڵای/siyaw hor gêľay: ن:[ هـ]
سیاهە/siyahe: نچ:[ ئاب][ ئەردە][ سیا+ هە] ڕێزە نووسراوێکە لەسەرباری درێژی، کە باسی تاکتاکە چشتی فرۆشراو یان کڕدراو بکات. { گیوی، ل، ٦١٣}.
سیاهی/siyahî: نچ:[ هـ][ سیا+ هی]
1 – سیایی، ڕەشایی، ڕەشی.
2 – ڕووناکی چاوێکییە، کە لەبەر بێ هێزی بەدژواری چشتی پێ ببیندرێت.
3 – [ ئەردە] سیاهە.
سیایی/siyayî: نچ:[ هـ] ڕەشی. سیاهی : هەر تشتێک پەیوەندی بە( سیا)وە هەبێت.
سیە/siye: ن:[ ڕەنگ][ فە] ڕەش.
.
.
___________________
سیا/siya: ئان:[ لەک] بەرز، بڵند.
:: سیاباڵا : باڵابەرز. { گیوی، ل، 612}.
.
.
.
.