نا/na: ن: بۆ یەكخستنە، تەنها یان لەگەڵ ووشان بەكاردەهێندرێت.

ناء/na: ن: نە، نەخێر، نەو، ناو، چ. 

1 . پێشگرێکە لە زمانی کوردی بە هێمای نەرێ کردن دێت بە واتات ( بێ ، نە) دێت.[ ئینگـ: ab, in, ir, un]

:: ناهومێد :c بێ هومێد. 

2 . دوورەپەرێزی : پێشگرێکە لە ڕێزمانی کوردی دەچێتە سەر دۆخەکانی فرمان و لە دۆخی ئەرێنی دەیکات بە نەڕێنی. 

:: ناچم >< دەچم. 

:: ناڕۆم >< دەڕۆم.

نائاسایی/naasayî: نچ:[ نا+ ئاسایی] بەدەر لە دام و دەستوور.{ هەنبانەبۆرینە، ل، 849}. 

نائومێد/naumêd: نتـ:[ نا+ ئومێد] بە ئاوات نەگەیشتوو. 

نائەمین/naemîn: نتـ:[ نا+ ئەمین]  

1 . غایەن، خەیان( ع : خائن)، دەستپیس

2 . بڤە، خەتەر

نابا/naba: ف:[ نا+ با( بردن)، نەبردن] نابات. 

1 . نایبا، نایوات.

{

لە سەفحەی عەشقەوە گەر سڕڕی ڕەحمت بێتە نێو عالەم

هەتا مەحشەر چ کەس سجدێک نابا شاهی غەففارم

}{ سافی هیرانی، ڤەژین}

:: ئایەتوڵڵاش ئەڵێ: ڕۆڵە سەیرتر ئەوەیە مەردم ئەیەژن ئایەتوڵڵا کتک و مشکی بەیەکەوە داناوە و کتکەکە هیچ دەم نابا بۆ مشکەکە.{ ڕشتەی مرواری، ڤەژین}
 ڤاڤێریان گەردان کردنی چاوگی نابردن، نەبردن لەگەڵ جێناو دا
 کەسی یەکەم   کەسی دووەم   کەسی سێیەم 
تاک  کۆ تاک کۆ تاک کۆ
 ڕابردووی دوور  نەمبرد نەمانبردبوو نەتبردبوو  نەتانبردبوو  نەیبردبوو نەیانبردبوو 
 ڕابردووی نزیک نەمبرد نەمانبرد  نەیبرد ، نەتبر  نەتانبرد  نەیبرد نەیانبرد 
 بەردەوام نەمبرد نەمانبرد نەتبرد نەتانبرد نەیبرد نەیانبرد
 ڕانەبردوو نەیبەم نەیبەین  نەیبەیت  نەیبەن  نەیبا نەیبەن
 مەرج نەمبردایا   نەمانبردایا نەتبردایا نەتانبردایا نەی بردایا نەیانبردایا
 داخواز / پرسیار نەیبەم نەیبەین نەیبەیت نەیبەن نەیبا بیبەن
نابا بردگ ، بردوو

:: دڵم نای با.{ کوردواتەنی } :c هیچ ناخۆم دڵم خواردن نابا. >< دڵم ببا. 

2 . توانای نیە. 

:: ئەم کەرە بارەکەی نابا. 

3 . تیا جێگەی نابێتەوە.

:: ئەم جەواڵە ئەم گەنمە نابا. 

4 . شتی کە کەم کەس، دەسی دەکەوێت. 

ناشایستە/naşayiste:

ناشیایەتی/naşyayetî: نج: بێئەزموونی، بێتەجرەبەيی، لێنەزانی، نەزانی.

ناشەرعی/naşeräî: ئانتـ:[ ] ناقانوونی.[ ئینگـ : Illicit، Illegal ].

ناشیرین/naşîrîn: ئانتـ: بەد، ناپەسەند، رەزاگران، ناحەز.

ناشیرین بوون/naşîrînbûn: کتن:

ناشیرین كردن/naşîrînkirdin: کتپ:

ناشیرین تر/naşîrîntir: ئانتـ:

ناشیرین ترین/naşîrîntirîn: ئانتـ:

ناشاد/naşad: ئانتـ:

ناشادبوون/naşadbûn: کتن:

ناشاد كردن/naşadkirdin: کتپ:

ناشادی/naşadî: نچ:

ناشارەزا/naşareza: ئانتـ:

نافه‌رمی/nafermî: ئانتـ: ناڕەسمی.[ ئینگـ : Informal].

نافرەجا‌/nafireca: ئانتـ: باقۆرە، باڵەبان، بلەزەندەر، بلەوحەز، بۆره زەلام، بوغرا، بەئۆك، بەرتەڵاش، بەلام، تاپاز، تڕتڕە، تڕچماق، تەژە، تەژەی ناقۆڵا، چوارهەنگڵ، چەتەوڵ، حوت، حەچلۆس، حەپۆنە، حەپەنتی، زرت، زڕتك، زرتە، زرتەبۆر، زڕتەزەلام، زڕوزەلام، زڕەمێر، زلحۆ، زلحورت، زلحۆرت، زلحۆل، زلك، زلوحۆل، زەبەلاح، زەپەزەپە، زەگزەگە، زەگوردە، زەگەردۆك، زەلامی بێئاوەز، زەلامی دانەتاشراو، زەلامی ناقۆڵا، فيلۆ، فيلەندەر، قۆقۆ، قەبەداڵ، کەتوکڵفت، کەڵان، کێران، گۆپۆ، گەلحۆ، گەلۆر، گەلۆرە، گەوەزە، لاهۆرە، لۆزەندەر، لەندەهۆر، ناقۆڵا، نەترەبۆق، نێرەحەيتە، نێرەزەلام، ناتربيت.

ناقانوونی/naqanûnî: ئانتـ:[ ] نایاسایی.[ ئینگـ : Illicit].

ناکارا/nakara: ئانتـ: .[ ئینگـ : Passive].

ناکۆکی/nakokî: ئانتـ: دژوێژی نێوان دوو دیتندا یان دوو دیددا.[ ئینگـ : Antinomy].

ناگرنگ/nagiring: ئانتـ:[ ] بێبايەخ، بێبايی، بێقيمەت، بێنرخ.

ناگونجاو/naguncaw: نچ:[ ] نادروست.[ ئینگـ : Inappropriate].

نالەبار/nalebar: ئانتـ:[ ] نابەجێ، ناڕەوا.[ ئینگـ : Inapplicable].

ناله‌سه‌رخۆ/naleserxo: ئانتـ:[ ] ناخۆئاگا، ژێروشیار.[ ئینگـ : Subconsciouce].

نامەرد/namerd: ئانتـ:[ ] ئاکارناپەسند، ئاکارناشيرين، ئەلۆجەلۆ، بايی توورێک، بڵح، بۆرەپياگ و نەناس، بەدئەدا، بەهيچی، بێئابڕوو، بێئاکار، بێئيحتوبار، بێبايەخ، بێبەها، بێبەهرە، بێتەشە، بێسەروپا، بێسەروپێ، بێفەڕ، بێقەدر، بێکارە، بێنرخ، بێهيمەت، پاکوت، پاڵکەتی، پڕپۆل، پنتی، پەست، پيژپيژە، تورووندی، تووين، تەوەل، تێشکاو، جڵف، جەورە، چارەپيس، چالاخ، چاوبەل، چوننە، چەورە، حەلۆجەلۆ، حيز، حيزەڵ، حيزەڵە، خۆڕي و تۆڕی، خونك، خوێڕی، خێڕۆ، دڵنزم، ڕەش و ڕووت، ڕووتوڕەجاڵ، ڕەپوڕووت، ڕووتەکەوپووتەکە، ڕووتەوپووتە، ڕەجاڵە، ڕەزيل، ڕەوشت ناشيرين، ڕيپاڵ، ڕيپۆڵ، زارۆمارۆ، زڕبەهر، زڕچۆنە، زنخ، زەليل، سنۆتە، سنۆرتە، سووك، سووكوچرووك، سەکەماتی، سێبەندی، شڕە، شڵفت، شەلاتی، عەلۆجەلۆ، فەليتە، قرت، کۆتی، کووڕنەبەش، کۆڵانی، کەم، کەم ئابڕوو، کەمتەرخ، کەمنرخ، گرز، گدی، گناس، گەدە و گودە، لاپۆتی، لات، لات و لووت، لات و لەوا، لۆتی، لۆتي و پۆتی، مناڵوکاڵ، منالومەزن، مندارومەزن، مۆش، ناڕەواج، ناقابيل، نز، نزم، نزە، نفز، نڤژ، نەتشت، نەهێژا، ولخی، وڵخی، هاش، هۆڤەبەر، هوو، هووردار، هەتمچەرەك، هەتيمچە، هەتيوچە، هەتيومچ، هەتيومەتيو، هەرچی پەرچی، هەرچي وپەرچی، هاش، هەرزە، هيچ، هيچ و پووچ، يارمباز، يارەمەز.

نامەعقوول/nameäqûl: ئانتـ:[ ]

ناموناسیب/namunasîb: ئانتـ:[ ]

ناوازه/nawaze: نچ:[ ] نائاسای، ئاوڕێیی/ لادانی، دوور له سروشت .[ ئینگـ : Abnormal]. 

ناوەخت/nawexit: نچ:[ ] بێکات، بێگاڤ، بێواده ، بێ وەخت.

بەناوەختی/be nawexitî: نچ:[ ] بێگاڤی، نابەوەخت، نەخوازتراو، نەخوازراو.

.

.

_______________

نا/na: ئمـ: ئان ، یان.

:: نا تۆ بچۆ، نا من دەچم.  

.

.

___________

نا/na: ن:[ تشت] دۆڵاش.

:: سەر نای ئاسیاو.

.

.

_____________

نا/na: ئمـ: وشەی پرسیار.

:: تۆ چویە شار نا ؟ .

.

.

نا/na: ن: وشەی حاشا.

:: تۆ خواردت ؟ نا.  

:: دەنا نا ؟.

:: ئەدی نا ؟.

.

.

.   

.