مێش / mêş

مێش/mêş: ن:[ زیند][ هـ] مەگەس، مەیەس، مەوز : مێش دەعبایەکی باڵداری بچووکە و لە هەموو پیسیەک دەنیشێت.{ تاهیر قاسمی }

مشکی هەروەها پارچە و قوماشێکی رەنگ رەشە کە رەشتیشی پێ دەڵێن کە لە ناوچەکانی ناوەند و باشووری رۆژهەڵاتی کوردستان سەروێنی پیاوان و ژنانی کوردە.

 ئەو وشانەی کە بە جۆرێک مێشیان تێدایە، لە ڕەنگدا وەک یەک یان لێک نیزیکن.

مێشەسەگانە/mêş: نتـ: مێشی سەگان.

مێشەكەرانە/mêş: نتـ: مێشیکی گەورەیە تایبەتی بە کەر و ووڵاخی بەرزە، مۆز.

مێشەگەز/mêş: نتـ:[ ڕەوا] مۆز، کەرمۆز.

مێشەنگ/mêş::

مێشەنگووین/mêş::

مێشخۆر/mêş::

مێشڕەو/mêş::

مێشرەف/mêş::

مێش و مەگەز/mêş::

مێشكوژ/mêş::

مێش هەنگ/mêş::

مێش هەنگووین/mêş: ن: گووربە _  گووربک ( کباک). 

مێشمیژک/mêş::

پەخشە کۆرە/pex: ن:[ زیند] مێشوولە کووێرە.

.

.

________________

مێش/mêş: ن: مێش جۆرێکی تایبەت لە رەنگی رەش یان رەنگی رەشی ئاماڵ بۆرە.
مش یان مێش لە مشکی و خۆڵەمێش دا هەیە کە هەر دوو وشە یەک واتایان هەیە. ئەویش ئەو خۆڵەیە کە دوای سووتان دەمێنێتەوە. مێشکی لە زمانی فارسیش دا هەر واتای رەشە. هەرچەند لەوێ رەشێکی قەترانییە و زیاتر تایبەت بە رۆژانی تازێ و تازیەبارییە. مش یان مێش دەگەڕێتەوە سەر وشەی ” موس”ی سۆمەری بە هەمان واتای رەش. بە شێوەی سەربەخۆ یان بە هۆی پاشگرێک لە وشەکانی مێش، مشک، مشکی، مژ، ماش ( دانەوێڵە) و رەنگە مێشک و مەشکە دا هەیە. { تاهیر قاسمی }

خۆڵەمێش (خۆڵی رەنگ مێش)،

مێشین/mêş::

مێشینی/mêş::

گامێش/mêş: نتـ:[ ئاژ][ گا+ مێش]{ تێبینی: مێش لە وشەی گامێش کە لە عەرەبیدا بووە بە جاموس، پێوەندی بە رەنگی گامێشەوە هەیە نەک مێ و نێریی ئەو جۆرە گایە}. بەڵام چونکە زۆربەی ئەو گامێشانەی راگیراون، بە مەبەستی کەڵک وەرگرتن لە شیرە چەورەکەیان، مێ بوون، وشەی گامێش بۆ مێی ئەو گیاندارە بەکارهاتووە. نێرەی گامێش، کەڵە.[ ع : جاموس]
گورگەمێش/mêş: نتـ:[ زیند] بریتییە لە سەگێکی دووڕەگە لە گورگ و سەگ. ئەم جۆرە سەگانە ڕەنگیان خۆڵەمێشییە کە ڕەنگە خدەی باوکە گورگەکەیان هەڵگرن و کاتێ شوان چاویان لێ خافڵ کات، پەلاماری مەڕەکان دەدەن.

.

.

___________________

مێشک/mêş: ن: مێش رەنگە دەوری سەرەکی لە سازکردنی وشەی “مێشک”یش دا هەبێ. هەروەها لە وشەی مێشە بە واتای پۆلە داری چڕ و پڕ. بە گۆڕانی “م” بە “ب”، وشەی مێشە کراوە بە “بێشە”. فارس پێی دەڵێ “بیشە” و “بیشەزار”. هەر ئەم گۆڕانە لە “رەش و بێش” دا هەیە و بە گۆڕانی “م” بە “پ” لە رەشکە و پێشکەش دا بەر گوێ دەکەوێ.{ تاهیر قاسمی}
مێشكۆڵە/mêş::

.

.

.

.