سۆدە sode سۆدیۆم sodiyom

سۆدە/sode: ن:[ کیمیـ][ خوار] ئاڤاقلێ( کباک)، زاج، زاخ _ زاخی ڕەش، قلیاو: سۆدا: تراوێکی گازداری بێ ڕەنگە، تێکەڵی خواردنەوە دەکرێت: ئاوێتەکانی سۆدیۆم دەگوترێت. بەتایبەتی ئاوە کاربۆناتی سۆدیۆم.[ ئینگـ: soda].

کاریگەری سۆدە لەسەر لەشی مرۆڤ : یەک قووتوو بییسی یان کۆکاکۆلا کە مادەی سۆدەی تێدایە، هاوسەنگە لەگەڵ 10 کەوچکی پچووک لە شەکر، لەماوەی 10 خولەکی سەرەتایدا، لەدوای 20 خولەک جگەر هەڵدەستێ بەگواستنەوەی ئەو رێژە شەکرە بۆ چەوری. کە ئەمەش زیانێكی به‌رچاو ده‌گه‌یه‌نێت به‌له‌ش، چونكه‌ زۆر خواردنی سۆدە دەبێتە هۆی: لەناوچوونی گورچیلە، لەناوچوونی مینای ددان، زیادبوونی کێش و لاوازبوونی ئێسک.{ دەنگوباس}

سۆدەشۆر/sodeşor: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : sodawash]

سۆدەی شووشتن/sodey şûştin: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : soda washing]

سۆدەی نانکردن/sodey nankirdin: نتـ: [ کیمیـ] بی کاربۆناتی سۆدیۆم. [ ئینگـ : soda, backing]

سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ]  ناتریۆم : کانزایەکی چالاکی نەرمە و ڕەنگەکەی زیوییە. بەشێوەیەکی ڕەها لەسروشتدا دەستناکەوێت. لەڕێگەی ئاوێتەکردنەوە ئامادەدەکرێت. بۆ یەکەم کەرەت، ئەم بەرەڤاژۆیە لە لایەن Humphry Davy لە ساڵی 1870 بە ڕێگەی کارەبا شیبونەوەی هایدرۆکسیدی سۆدیۆم دەستکەوت. سۆدیۆم شەشەم توخمە بۆ زۆری بوونی توخمەکان لەتوێکڵی زەوی دا.( ھێمای کیمیایەکەی: Na ، گەردیلە ژمارەیەکەی (11)یە. سۆدیوم بەئاسانی لەگەڵ توخمە ناکانزاکانی یەکدەگرێت بۆ پێکھێنانی خوێ بۆ کلۆریدی سۆدیوم( خوێی چێشت). کانزایەکی زۆر چالاکە و یەکێکە لەکانزا قڵیەکان. تەنها یەک زڕتوخمی جێگیرە ئەویش ²³Na.[ ئینگـ: sodium].

سۆدیۆم نایترێت/sodiyom naytirêt: ن:[ کیمیـ] ئەو ماددە كیمیایییە بۆ پاراستنی Preservative گۆشتی قوتوو بەند بەكاردەهێندرێت لە پیشەسازی خۆراكدا جا گۆشتی سوور یان گۆشتی پەڵەوڕ.[ ئینگـ: Sodium nitrate].{ کوردلووک}

ئاوی سۆدە/awî sode: نتـ:[ کیمیـ] گازاو.[ ئینگـ: soda water]

ئەمەلگەی سۆدیۆم/emelgey sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] جیوەجۆشی.[ ئینگـ: sodium amalgum].

ئەمیدی سۆدیۆم/emîdî sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium amidide( NaNH4)].

ئەلومیناتی سۆدیۆم/elumînatî sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium aluminate( NaAIO²)].

ئۆکسیدی سۆدیۆم/oksîdî sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium oxide ( Na₂O )].

ئوراناتی سۆدیۆم/uranatî sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium uranate ( Na₂O₇U₂ )].

ئێنۆکساپارین سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ] ناوی جۆرە دەرمانێکە.[ ئینگـ: Enoxaparin sodium].

ئیثۆکسیدی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium ethoxide (CH3CH2ONa )].

بای( بی)بۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium biborate (NaHBO3 )]

بای( بی) کرۆماتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium bichromate (Na2Cr2O7 )].

بای( بی) کاربۆناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium bicarbonate (NaHCO3 )].

بای گۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: NaHSO4].

بەنزواتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium benzote (C6H5ONa )].

بۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium].

بۆرۆهایدریدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium borohydride( NaBH4 )].

پێرئۆکسیدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium peroxide ( Na₂O₂ )].

پێرپایرفۆسفاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium amonium phosphate (Na2NH4PO4)].

پێرمەنگەناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium manganate (NaMnO₄)].

پێرکلۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium perchlorate(NaCIO4)].

پێرکاربۆناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium percarbonate(Na2C2O6 )].

پیوی بنکە سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium nase grease].

ترشە کاربۆناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium acid carbonate].

ترسە پایرفۆسفاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium acid pyrophosphate].

ترشە گۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium acid sulphate].

تێترا بۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] بۆراکس: چوارە بۆراتی سۆدیۆم.[ ئینگـ: sodium tetraborate].

خۆڵەمێشی سۆدە/sode: ن:[ کیمیـ] کاربۆناتی سۆدیۆمی نا ئاوی.[ ئینگـ: soda ash]

خوێی سۆدیۆمی سارکۆزین/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium salt of sarcosin].

داخەسۆدە/sode: ن:[ کیمیـ] هایدرۆکسیدی سۆدێۆم.[ ئینگـ: soda, caustic]

رۆداناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] سەلفۆسیانیدی سۆدیۆم.[ ئینگـ: sodium rhodanate].

زاخی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ: soda alum].

سەکسیناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium succinate (C₄H₄Na₂O₄ )].

سیلیکاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] شووشاو.[ ئینگـ: sodium silicate (weterglass )].

سیلیناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium silinate (Na2SeO4.10H2O )].

سیلینیتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium silinite (Na2SeO3 )].

فۆرماڵدیهاید گۆگردۆگزیلاتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium formaldehyde sulfoxylate].

فۆرماتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ] میثانۆواتی سۆدیۆم.[ ئینگـ: sodium formate HCOONa].

فلۆریدی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ]

فلۆئۆسلیکاتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium fluosilicate (Na2SiF6 )].

فۆسفاتی سۆدیۆمی ئەمۆنیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium amonium phosphate (Na2NH4PO4)].

قسڵی سۆدەدار/sode: نتـ:[ کیمیـ] تێکەڵی قسڵ( کسلی زیندو) و هایدرۆکسیدی سۆدیۆم.[ ئینگـ: sodalite]

کلۆراتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium chlorate (NaClO₃)].

کلۆریتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium chlorite (NaClO₂)].

کلۆریدی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium chloride (NaClO)].

گلۆپی هەڵمی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium – vapour lamp].

گۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium sulphate].

گۆگرد دۆسیانیدی سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ][ ئینگـ: Sodium sulpocyanide ( NaCNS)].

مەنگەناتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ : Sodium manganate (Na₂MnO₄)].

مەثیلاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ] میثۆکسیدی سۆدیۆم.[ ئینگـ: sodium methylate ( CH30Na) ].

مۆثیلاتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium molybdate].

ناتریۆم سۆدیۆم/sodiyom: ن:[ کیمیـ]

هایدرۆگۆگرداتی سۆدیۆم/sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium sulphhydrate( NaHS)].

هایپۆکلۆریتی سۆدیۆم/haypoklirîtî sodiyom: نتـ:[ کیمیـ][ ئینگـ: sodium hypochlorite (NaOCI)].

.

.

.

.

{

فەرهەنگی کیمیای شیکاری، ل، 155

فەرهەنگی شەوکار، ل، 586 – 588

}.