بەتاڵ/betaľ: ئان:[ ع : باطل]
1 – خاڵی، ڤالا( کباک)، بۆش : حالی دەفر یان هەر شتێکی دیکەی بۆ ئەوە دروست کرابێت لە لاوە شتێکی تێ بکرێت( بۆهەڵگرتن یان گوڕزتنەوە)و هیچی تێدا نەبێت.
:: قاپی بەتاڵ.
:: جەوالەکە بەتاڵە.
2 – چۆڵ ( باشک)، چۆل ( مکـ)، واق( هـ)، ئاواق(سنـ) : حاڵی خانوو یان ژوورێک کەسی تێدا نەبێت و بۆ ئەوە دەست بدات ماڵێک بچێتە ناوی تێیدا دابنیشێت.
:: بابزانین ئەم ماڵە ژووری بەتاڵیان هەیە بەکرێی بدەن.
:: هەر لەو گوزەرەو چوار دوکانی بەتاڵ هەیە.
3 – (مجـ) مرۆڤی ئاقڵی بەشت نەشکێت و لە کاران سەرەودەرنەکات.
:: تەماشای قەلافەتی مەکەن هەر زۆر بەتاڵە.
4 – ( مجـ) پەرتووک و بڵاوکراوە ( بیر)ێک دەرنەخات و واتایەک بەدەستەوە نەدات، تەنها ووشە بێ و ڕێزکرابێت
:: ئەم پەخشانە چەند دوور و درێژە کەچی بەتاڵە.
5 – ناتەواوی چەشنەکارێک کە ڕێ و شوێن و مەرجی تایبەتیان بۆ دانرابێت و ئەگەر یەکێک لە مەرجەکانی کەل بوو هەموو کارەکە زەدە داربێت.
{
هەر چەند نوێژ دەکەم نۆێژم بەتاڵە
ئەلحەمەد دەخۆێنم تۆم لە خەیاڵە
}{ فۆلکلۆر}.
کە زۆر هات قەوالە بەتاڵە.
بەتاڵایی/betaľayî: نتـ:[ بەتاڵ+ ئایی] بۆشایی، واڵایی.
بەتاڵبوون/betaľ bûn: کتن:[ بەتاڵ + بوون]
1 – هیچ دە دەفردانەمان
:: قڕوورمەمان نەماوە کووپەکە بەتاڵ بووە.
:: هەر دوو شووشەکە بەتاڵ بووە، هەموویان چۆن خواردۆتەوە.
2 – چۆڵ بوونی خانوو و هەر شتێکی لەئەم بابەت.
:: ژوورەکە سەری مانگ بەتاڵ دەبێت.
3 – هیچ تەزانین، ئەقڵ بەشت نەشکان.
:: پەککو لەم کابرایە! نازانـم مرۆڤ چۆن وا بەتاڵ دەبێت.
4 – بێ ناوەڕۆک بوونی پەرتووک و نووسراوە.
بەتاڵ پێ/betaľ pě: نتـ:[ بەتاڵ+ پێ] پیاوێک کە لە جێگایەک بێت و هیچ ئیش و کارێک ڕانەپەڕێنێت.
:: ئەی ئەو هەموو بەتاڵ پێیانە چن لە دیوەخان ؟.
بەتاڵکردن/betaľkirdin: کتپ:[ بەتاڵ+ کردن]
1 – هیچ شتێ دە دەفرێکدا نە هێشتن.
:: شووشەکانیان هەموو بەتاڵ کردبوو.
:: دەمی بەجامی دۆیەکەوە نا تا بەتاڵی نەکرد دەمی هەڵنەگرت.
2 – چوونەدەرلە خانوو، ژوور… هتد.
:: ئەرێ ئەم خانووەمان کەی بۆ بەتاڵ دەکەی؟.
:: ژوورەکەم هەر بەتاڵ نەکرد.
3 – دەست هەڵگرتن لەکار.
:: هەر نیوەڕۆ بەتاڵمان کرد.
بەتاڵکردنەوە/betaľkirdinewe: کتپ:[ بەتاڵ + کردن+ ەوە( ئەوە)] دەرهاویشتن. بۆش کردنەوە.
:: ئۆخەی خۆ خۆم بەتاڵ کردەوە.
بەتاڵاندن/betaľandin: کتپ:[ کباک][ بەتاڵ+ ئاندن] لەناوبردن، لەناودان، رایەکردن، لە دەست خۆ دەرکردن
:: چابوو بەتڵاندت ئەو بارگینە لاتە کەڵکی هیچی پێوەنەبوو.
بەتاڵی/betaľî: نچ:
1 – پووچی، ئاستی بۆشی شت.
2 – بێکاری، بێ هودەی.
.
.
.
.