کۆڵەزوانە/koľezwane: ن:[ ڕوو][ گەرمیان : کۆڵێک + زمان ] بنەگۆزروان _ بنەگۆزەڵە، چەورۆکە، چویزرەکە( باڵەکایەتی)، زمانەگا، زورەڵۆکە، قازیاخە( سەردەشت)، کووزرۆک( ئاکرێ)، کوزرەکە( بارزان)، کوژراون( مەریوان)، کیزرک( بادینان)، گاوزبان، گەڵەزمانە( کۆیە)، گۆرمزە( هەولێر)، گۆزەروان( چەمچەماڵ)، گۆزربان _ گۆزروان، گۆلمزه( خۆشناوەتی)، گۆڵەزوانە( گەرمیان)، گوڵ گازوان( خانقین)، گوێ بەرخە( قەڵاسێوکە)، وەرمزە : گیایەکە گەڵاکەی ڕێژەی لینجییەکی زۆری تێدایە، گوڵی شین بچووک دەگرێت، تامیکی مزری خۆشی هەیە. بۆ مەبەستی پزیشکی بۆ ئارەق پێکردنەوە و هەڵامەت بەکاردەبرێت، هورمزە( پشدەر).[ ع : لسان الثور ][ ئینگـ : anchusa, bugloss , officinalis borage]{ کەمالنامە، ل، 1225}
.
| پۆلێنکردنی زانستی : Scientific classification | ||||||
| Kingdom | Division | Class | Order | Family | Genus | Species |
| شانشینی | هۆبە | پۆل | پلە | خێزان | چەشن | جۆر |
| plantae | magnoliophyta | Asterids | Boraginales | Boraginaceae |
Anchusa |
A. officinalis |
| جیهانی ڕووەک | کاسە تۆودارەکان | |||||
.
چمچماڵ : دژی ژەهرە.
ئەمە گۆزروانە هەر بەوێنەی سڵق هەندێ ماڵ هەروا دەی کوڵێنن گیاکانی بەهار لە کوردستان بێگومان تەندروستن بەس بەکارهێنانی زۆر جار شارەزای دەوێت گۆزروانیش کە ئەتوانرێ بە وێنەی سڵق بەکار بهێنرێ دەکوڵێنرێ دەپاڵێورێ دەتوانرێ هەروا بخورێ وەک تۆڵەکە وەیان رۆن و پیازی بۆ سوربکەیتەوە هەندێ ئاڵەت کاری پێوە بکەیت وە ئەشتوانی هێلکەشی تێبکەیت بە پێی زۆرو کەمی کۆزروانەکە .
به‌ڕێزان گۆزروان و چه‌ورۆكه جیاوازن. ئه‌مه ورمزه یان هورمزه‌یه، راسته دوای كوڵاندن له‌ناو رۆن سوور ده‌كرێته‌وه.
ئەجا ئاڵێن ئەگەر بنەکەی بخۆی دەرمانەکی زۆری چاکە لۆ پشت ئێشان
ئەو گیایە ناوە ڕاستیەکەی ( چەورۆکە – چەورکە) یە.
گۆزروان پەلکێکی کەمی هەیە سەلکەکەی لە قولی ژێر زەویدایە لە شێوەی پەتاتەیە.
بەهاران لە گەڵ گیابەهارەی تر دەیچنن و هەموو گیاکان لێک دەدەن و دەیکوڵێنن . دواتر هه ڵی دەپازنن و ئاوەکەی لێ دەچنن. پاشان لە تاوەدا و دەگەڵ کەمێک ڕۆنی خاوێن سووری دەکەنەوە. بەم خواردنە گیاجاتە بەهارییە دەڵێن گیابرژیوە کە بۆسەلامەتی دەرونی زۆردەرمانە و بەتام و بە لەزەتیشە.
گەڵاکەی لینجیەکی زۆریان هەیە.
لەهەموخاکێک گەشەدەکات بەتایبەت خاکی تێکەڵ بە لمین.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چاره‌سه‌رێكى باشه بۆ نه‌هێشتنى هه‌وكردنى كۆڵۆن ، چونكه هۆرمۆنى “ئه‌دریناڵى” چالاك ده‌كات ، ئه‌م هۆرمۆنه‌ش به‌رپرسه له ڕێكخستنى چالاككردنى كۆئه‌ندامى هه‌رس .
هه‌روه‌ها به‌رپرسه له به‌رهه‌م هێنانى هۆرمۆنى “كلیتین” كه له‌ش ڕێك ده‌خات.بەسودە بۆ نه‌خۆشیه‌كانى پێست به‌تایبه‌ت “ئه‌كزیما” وە نه‌هێشتنى خەمۆکی.
دەبێتە هۆی چلاککردن و هێورکردنەوەی مێشک ؛ دەرمانێکی باشە بۆهێزکردنی گورچیلە وچارەسەری هەوکردن و ئاوسانی گورچیلەکان دەکات✓! ڕێگری دەکات لەبەردەم
نەخۆشیەکانی سەرمابردن و هەڵامەت و کۆکەو نەخۆشیەکانی پەیوەست بەسنگ.
،بەهۆی پێکهاتە دەرمانیەکانی چارەسەری نەخۆشی سورێژەدەکات ؛ هەروەها بۆ ئەو کەسانەش باشە کەدووچاری نەخۆشی دڕکەو مێکوتە بونەتەوە.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
#شێوازی بەکارهێنان:-
2 دانە لیمۆی وشک( لیمۆ بەسرا) لەگەڵ (3 )کەوچکی چێشت گوڵی گۆزروان و(2 ) کەوچک هەنگوین و
( 4 ) پەرداخ ئاوتێکەڵ دەکرێت بۆماوەی(30)خولەک بەئاگرێکی کەم دەکوڵێنرێت.
دەتوانرێت گەڵاکانی بەهامان شێوەی تۆڵەکە ئامادەبکرێت تامێکی خۆش دەبەخشێت.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
– ئەو کەسانەی فشاری خوێنیان هەیە نابێ گوڵی گۆزروان بەکار بهێنن، چونکە نەخۆشیەکەیان زیاتردەکات.
– بەهۆی بوونی ماددەی( ئالکالۆئید) لە گۆزرواندا، ئەو ژنانەی منداڵی ساوایان هەیە و شیر دەدەن یان دوگیانن، نابێت گۆزروان بخۆن و زیانی بۆیان هەیە.
– ئەو کەسانەی دەرمانی تایبەت بە نەخۆشییە دەرونییەکان و دژە حەساسیەت بەکاردەهێنن نابێت ئەوانیش ئەو ڕووەکە بخۆن.