1 . ناسکی تازەی دارانە.
{
لێوەی لەو لایێ مەبۆ نە چەمەن
نە دەور ڕەیحان چووزەی یاسەمەن
}{ بێسارانی}.
2 . دارێکە پەیوەند( مەتوربە) کرابێت.
چووزە/çûze: ن:[ ڕوو] تووزە، تووزرە، چەقەرە، چووقرە، چووزەلە، شەغەڵ( هـ)، شۆخەڵ(ڕەوا)، شێخەل، شەخەل، کارتە، کەد، کەم ( کباک): لکی چووزەلەی بچکۆڵەی دار و گیا یە، کە تازە دەریان کردبێت.
چووزە پونگە/çûze punige: نتـ:[ ڕوو] چووزەپوونە.
چووزە خەیار/çûze xeyar: نتـ:[ ڕوو] ئیسکەخەیار.
چووزەرە/çûzere: نتـ:[ ڕوو][ چووزە+رە] چووزە، چەقەرە _ چووقرە، تووزە _ تووزرە، چووێزەرە _ چوویزرە، لاسکی ناسکی گیایە، توولەباریکەکانی مێو و ئیترە و هەر ڕووەکێکی، کە تازە سەری لەسەر زەوی دەرهێنابێت و ڕەنگی سپی بێت و هێشتا ڕەنگی کەسکی وەرنەگرتبێت.
{
چیایە شێخ و کەوا سەوزی، مێزەری بەفرە
سیواکی چووزەرە رێواسە، تەیلەسانی گەڵا
}{حاجی}.
چووزە شوانە/çûze wane: نتـ:[ ڕوو] گیایەکی بەهارییە و‌گەڵاکەی وەک بەڕەزا وایە لاسکەکەی بەناسکی دەخورێت.
چووزەڵە/çûzeľe: ن:[ ڕوو][ چووز+ ئەڵە] سووسکە، چووزرە، چووزە، لاخ( کە، هـ)، چووزەرە( شا)، سەرچووزەڵە، چەقەرە _ چەکەرە : سەرتوولەی مێوییە و بەگیا و ڕووکێکی دەگووترێت کە بەقەد درزێکی لە خاک دەرچووبێت و لە چەقەرەی گەورەترە.
چووزرە/çûzire: ن:[ ڕوو][چووز +رە(؟)] چووزەڵە.
.
.
__________
چووز ² /çûz: ن:
1 . ڕیز.
2 . خەتی کێشراوی ڕێک.
3 . جغز.
چووزان/çûzan: ن: گەمەی ڕیزکردنی چەو.
چووزەکە/çûzeke: نتـ:[ واز] هەنگڵەشەلە : گەمەیێکی منداڵانەیە، لەسەریەک لاقی دەڕۆن.
چووزەکێ/çûzekê: نتـ:[ مۆسیقا][ کۆ] شایی و هەڵپەڕکێیە.
چووزێن/çûzên: ن: گاڵتەی ریزکردن و بەکەلالێدانی چەو یا جگ.
.
.
_________
چووز ³ /çûz: ن: بز( گگ)، سوک : قامک بۆ قون بردن.
چووزپێوەکردن/çûzpêwekirdin: کتپ: بزپێوەکردن، پەنجە کردن بەقنگی یەکێکا بەگاڵتە، قامک بۆ قوون بردن، بزدان.
.
.
____________
چووزان/çûzan: کتن: سووتانەوەی پێست.
چووزانەوە/çûzanewe: کتن: کولانەوە، سۆلانەوە.
:: لووت دەچووزێتەوە: ئەوجا لەبەر سەرما یا لەبەر بۆنی تشتی تیژ و توون.
چووزانەوەی دڵ/çûzanewey diľ: کتن:[ نخ] دڵەکزێ، کسپەی دڵ : لەئەنجامی زۆربوونی ترشەکانی ناو گەدە پەیدادەبێت، مرۆڤ هەست بەسووتانەوەی سنگ و گەروو دەکات، هەندێ جار ئافرەتی دووگیان تووشی دەبێت.
چووزاندن/çûzandin: کتپ: کزاندن، کولاندن، سۆلاندنی ئەندام.
چووزاندنەوە/çûzandinewe: کتپ: کزاندنەوە، کولاندنەوە، سۆلاندنەوە.
چووزێنەوە/çûzênewe: ن:
:: ئاوی پێست چووزێنەوە.
چووزینەوە/çûzînewe: کتن: سوزانەوەی پێست، سووتانەوە.
.
.
.
.