ل /// L

ئارامی	لاتینی	ئاڤێستایی
ل	L	–

 ( لام  ) 

1 . بەپێی ریزبەندی ئەلفبای زمانی كوردی بە ڕێنووسی ئارامی دەكاتە 31 مین تیپ لە زمانی کوردییدا. 

2 . بەگوێرەی ئەلفەبێتی ئەبجەدی لە یاسای شیعری عەرووزدا دەكاتە ژمارە 30 یان بە( جمل) دێتە ناساندن.  

3 . ( L ) كورتكراوەی( Large )ـە بۆ پۆشاک.   

4 . لە زمانی ئاڤێستادا پیتی( ل) نیە، زۆر وشە هەیە كە پیتی( ر )ی تێدابوو، لە ئێستادا گۆڕدراوە بۆ پیتی( ل) .

5 . لەبن شێوەزاری موکریاندا( ل) بە( ڵ) گۆدەکرێت.   

تێبینی

سەرەتا هەر پیتی(  ل ) بەدی دەکرا پاشان ( ڵ : ľ )یش لە ناوچەی مووکریانەوە داهێندراوە

:: مال – مار

:: خال – خار

:: دووکەل – دووکەر.

.

.

__________

ل/li: ئمـ، سادە:[ کباک] ژ( کباک)، لە( كناو).

تێبینی

ڕێچكەی رووداو بەرەو هەرلایەک، هەركەسێک و هەرشتێک پیشان دەدات.

{ كوردۆیێڤ}

:: ل بەغداێی هەڤالەکی من هەبوون ئەو ژی مینا من چەرچی بوو. یادداشت ئەوێ من گۆتە تە.

:: هەر ل بیرا منە.

:: گهیشتە خان، شوورەک ل دەستێ وی دا دیستێ وی پاکان.

:: ل دەڤ من بمینە.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467}  

.

.

____________________

ل ئێرە/li êra: ئاکتـ:[ کباک] لەئێرە، لێرە.{ ئیزۆلی، ل، 258}

ل ئێڤارێ/li êvarê: ئاکتـ:[ کباک] لەئێوارەوە.{ ئیزۆلی، ل، 258}.

ل ….. ێ/li….ê: ئاک: ئاوەڵکار لە نێوی دۆخی تیان بە هاوکاری ئامرازی پەیوەندی لە بە( ل) + پاشگری( ێ)، ئەم ناوانە کات و شوێن و چۆنێتی روودان پێشان دەدات.

کرمانجی باکوور	كرمانجی ناوەندیی	كرمانجی ناوەندیی
ل ژێرێ	لە ژێر
ل پایزێ	لە پایزێ
ل بهارێ		بە بەهارێ
ل زڤستانێ		بە زستانێ

.

.

___________

ل بال/li bal: ئاکتـ:[ کباک] لەباڵ، لەکن، لەلا، ل جەم، لبا.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467}  

.

.

__________________

ل بەر/li ber: ئاکتـ:[ کباک] لەبەر.{ ئیزۆلی، ل، 257}

ل بەرا/li bera: ئمتـ:[ کباک] لەبەر( كناو).

تێبینی

ڕێچكەی رووداو بەرەو هەرلایەک، هەركەسێک و هەرشتێک پیشان دەدات.   ئامرازی بەشی یەكەم ڕێچكەی رووداو بەرە و شتەكە، وەیا لە شتكەوە پێشان بدات، ئەوا ئامرازی بەشی دووەم پێوەندی رووداوەكە بۆ شتەكە پتەوتر دەكات

{ كوردۆیێڤ}

ل بەر..دان/li ber..dan: کتن:[ کباک]

:: ل بەرسەکنی( کباک). 

ل بەر جاڤ خستن/li ber çav xistin: کتن:[ کباک] لەبەرچاوخستن.

ل بەر جاڤ کەتن/li ber çav ketin: کتن:[ کباک] لەبەرچاوکەوتن.

ل بەرخستن/li ber xistin: کتن:[ کباک] لەبەرچاوخستن.

:: رێیا خراب ل بەر هەڤالێ خوە خستن: rêya xirab li ber hevalê xwe xistin.{ ئیزۆلی، ل، 258}

ل بەر خوە کەتن/li ber xwe ketin: کتن:[ کباک] لەبەرخۆوەکەوتن.

.

.

_________________

ل بن/li bin: ئاکتـ:[ کباک] لەبن.{ ئیزۆلی، ل، 258}.

.

.

_____________

ل پاش/li paş: ئاکتـ:[ کباک]

1 . لەپاش( كناو).

2 . بێ برەو، پاشکەوتوو، دواکەوتوو.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467}  

تێبینی

ئامرازی بەشی یەكەم ڕێچكەی رووداو بەرە و شتەكە، وەیا لە شتكەوە پێشان بدات،  ئەوا ئامرازی بەشی دووەم پێوەندی رووداوەكە بۆ شتەكە پتەوتر دەكات

{ كوردۆیێڤ}

:: ل پاشمان : لەپاش بەجێمان، پاشماوە. 

:: ل پاشمان : دواکەوتوویی، پاشکەوتوویی. 

:: ل پاشمای : لەپاش بەجێماو، پاشماوە. 

:: ل پاشمای : هەر شتێک پاش مردنی لە کەسێکەوە بە میرات بەجێ بمێنێت.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467}  

.

.

____________

ل پەی/li pey: ئاکتـ: ل دوا، لەدوا.

.

.

_____________

ل پێش/li pêş: ئمتـ:[ کباک]

1 . پیشڕەو، لەپێش( كناو) : بە قەدر و حورمەت. 

2 . پێشەکی، سەرەتا. 

تێبینی

ئامرازی بەشی یەكەم ڕێچكەی رووداو بەرە و شتەكە، وەیا لە شتكەوە پێشان بدات، ئەوا ئامرازی بەشی دووەم پێوەندی رووداوەكە بۆ شتەكە پتەوتر دەكات

{ كوردۆیێڤ}

.

.

___________________

لخۆ/lixo: ئاکتـ:[ کباک][ ل+ خۆ] لەخۆ. 

لخۆچوون/lixoçûn: کتن:[ کباک][ لخۆ+ چوون] لەخۆچوون، ئاگالەخۆ نەمان. { فەرهەنگا کانی، ل، 467} 

لخۆدان/lixodan: ئاکتـ:[ کباک][ لخۆ+ دان]

1 . بەچەپۆک سینگ و سەرکوتان : لەخۆدان.

2 . ژیانەوە، گەورەبوون.  

لخۆگرتن/lixogirtin: کتن:[ کباک][ لخۆ+ گرتن] گرتنەخۆ. 

.

.

_____________

ل دارخستن/li barxistin: ئاکتـ:[ کباک] لەبن.{ ئیزۆلی، ل، 258}

ل دەرەکێ/li derekê: ئاکتـ:[ کباک][ ل+ دەرەک( ع : درک)+ ێ]

:: ل دەرەکێ دن: li derekê din.( لە شوێنیکی تر){ ئیزۆلی، ل، 258} 

ل دوا/li dwa: ئاک:[ کباک] ل پەی، لەدوا.

.

.

_____________

ل ژۆر/li jor: ئاکتـ:[ کباک]

.

.

____________

ل ژێر/li jêr: ئاکتـ:[ کباک] لەژێر( كناو).

تێبینی

ئامرازی بەشی یەكەم ڕێچكەی رووداو بەرە و شتەكە، وەیا لە شتكەوە پێشان بدات، ئەوا ئامرازی بەشی دووەم پێوەندی رووداوەكە بۆ شتەكە پتەوتر دەكات

{ كوردۆیێڤ}

.

.

______________

ل سەر/li ser: ئاکتـ:[ کباک] لەسەر( كناو)، لای سەروو. 

تێبینی

ئامرازی بەشی یەكەم ڕێچكەی رووداو بەرە و شتەكە، وەیا لە شتكەوە پێشان بدات، ئەوا ئامرازی بەشی دووەم پێوەندی رووداوەكە بۆ شتەكە پتەوتر دەكات

{ كوردۆیێڤ}

:: ل سەر بابەتێ ژۆرین: li ser babetê jorîn.{ ئیزۆلی، ل، 258}

:: ل سەر کانیا مەزن: li ser kaniya mezin.

ل سەرخۆ/li serxo: ئاکتـ:[ کباک] ئارام و بە پشوو، بە حەوسەڵە، لەسەرەخۆ. 

ل سەرخۆڕا/li serxořa: ئاکتـ:[ کباک] دەگەڵ ئەوەشدا کە بۆ خۆشی وایە، لەگەڵ ئەوەش. 

ل سەر رە/li ser re: ئاکتـ:[ کباک]

ل سەر رێ/li ser rê: ئاکتـ:[ کباک]

ل سەرڤە/li serve: ئاکتـ:[ کباک] دیوی دەرەوەی شتێک، بە زاهیر.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467} 

.

.

___________

لڤر/li vir: ئاک:[ کباک][ ل+ ڤر] لێرە.[ ئینگـ: here]. 

.

.

______________

ل کو/li ku: ئمتـ:[ کباک]

.

.

______________

ل گەچوون/li geçûn: کتن:[ کباک] دەرچوونی جومگە و لەجێ چوون.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467}

ل گەل/li gel: ئمتـ:[ کباک] 

ل گۆر/li gor: ئمتـ:[ کباک] بەپێ.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467}

.

.

______________

ل ناڤ/li nav: ئمتـ:[ کباک]

ل نک/li nik: ئمتـ:[ کباک] لەنک، لەكن( كناو)

تێبینی

ئامرازی بەشی یەكەم ڕێچكەی رووداو بەرە و شتەكە، وەیا لە شتكەوە پێشان بدات، ئەوا ئامرازی بەشی دووەم پێوەندی رووداوەكە بۆ شتەكە پتەوتر دەكات

{ كوردۆیێڤ}

.

.

_____________

ل ور/li wir: ئاکتـ:[ کباک] لەوێ.[ ئینگـ: there].

:: ل ور بمینە هەتا ئەز تێم.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467} 

ل وێ/li wê: ئاکتـ:[ کباک]

ل وێ دەرێ/li wê derê: ئاکتـ:[ کباک] لەو شوێنە.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467}

ل وێ جارێ/li wê carê: ئاکتـ:[ کباک] ئەوجارە، ئەو کەڕەتە. 

ل وێ گاڤێ/li wê gavê: ئاکتـ:[ کباک] ئەو کاتە. 

ل وی/li wî: ئاکتـ:[ کباک] لەو.

:: پەرتووکا من لوی وەرگرە. 

.

.

__________________

ل هەڤ/li hev: ئاکتـ:[ کباک]

1 . لەتەک.

2 . ڕێکوپێک، لەبار.{ هەنبانەبۆرینە، ل، 778}  

ل هەڤ ئانین/li he vanîn: ئاکتـ:[ کباک]

:: چەند پارچە ل هەڤ ئانین و مەکینا خوە چێکر : çend parçe li hev anîn û mekîna xwe çêkir.{ ئیزۆلی، ل، 258}.

لهەڤە/liheve: نتـ:[ کباک] جوورە پێچێکە، مێزەر.{ گیو، ل، 841}. 

ل هەڤپێچان/li hevpêçan: کتپ:[ کباک] لێک ئاڵاندن. 

ل هەڤپێچین/li hevpêçîn: کتپ:[ کباک] ئاڵۆزان، شێویان، لێک هاڵان.{ هەنبانەبۆرینە، ل، 778} 

ل هەڤتەواندن/li hevtewandin: ئانتـ:[ کباک] داهێنانەوە، نەوی کردن.

ل هەڤخستن/li hevxistin: ئاکتـ:[ کباک] لێکدان، لەیەکتریدان. 

ل هەڤدان/li hevdan: کتن:[ کباک] لەهەڤدان.  

1 . تێکەڵکردن.

2 . لەڤدان، لەیەکتردان. 

ل هەڤدودان/lihevdudan: کتن:[ کباک] لەهەڤدان.{ هەنبانەبۆرینە، ل، 778} 

ل هەڤ کەتن/li hev geriyan: کتن:[ کباک] 

1 . دەمەقاڵە.

2 . بەگژیەکترداچوون.

3 . وێک کەوتن

ل هەڤ کەتی/li hev geriyan: ئاکتـ:[ کباک] .{ ئیزۆلی، ل، 258}.

ل هەڤ گەریان/li hev geriyan: کتن:[ کباک]

ل هەڤ گەریان/li hev gerîn: کتن:[ کباک]

ل هەڤ گززین/li hev gezizîn: کتن:[ کباک]

1 . شەڕەدەنووکەکردن

2 . خۆلەیەکتربەزل زانین. 

3 . لێکترڕاسان.  

لهەڤ وەرن/lihev werin: کتن:[ کباک]

1 . سازان، پێکهاتن.{ هەنبانەبۆرینە، ل، 778} 

2 . ئاشت ببنەوە، پێکوەرن.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467} 

لهەڤ هاتن/lihev hatin: کتن:[ کباک] پێکهاتن، ڕیککەوتن، لەڤهاتن.{ ئیزۆلی، ل، 258}.

ل هەڤ هاتی/li hev hatî: ئاکتـ:[ کباک] .{ ئیزۆلی، ل، 258}.

ل هێڤی/li hêvî: ئاکتـ:[ کباک] بەئاوات. چاوەنوار.{ فەرهەنگا کانی، ل، 467} 

.

.

______________

ل یەک/li yek: ئاکتـ:[ کباک]

1 . یەکە.[ ئینگـ: unity].{ ئیزۆلی، ل، 258}. 

2 . لێک.

.

.

.

.