یەخ/yex: ن:[ کەش][ هـ ، کهـ] چای، سەهۆڵ : ئەو ئاوەیە کە لە زستاندا لە نێوان دێراوی کشتوکاڵدا دەمەیەت و ڕەق دەبێت و سپی وەردەگێڕێت، یان ئاو کە لە پلەی ژێرسفر دا دەیبەستێت.
یەخاو/yexaw: نتـ:[ بەخ+ ئاو] سەهۆڵاو، بەفراو.
یەخبەستن/yexbestin: کتن:[ یەخ+ بەستن] بوونە بەسەهۆڵ.
یەخبەند/yexbend: نتـ:[یەخ+ بەند] شوێنێک کەسەهۆڵی تێدا ببەستێت.
یەخبەندان/yexbendan: نتـ:[ یەخ+ بەندان]
1 – ئەو ماوەیەیەکە ئاوی سەر ڕووبارو جۆگە دەیبەستێت و کەلەک( قایغ) نەتوانێت بپەڕێتەوە.
2 – مانگی یەخبەندان، سەهۆلبەندان.
{
}{ مەولەوی}
ئان
{
لە کوورەی دڵ بیروون دێ ئاهی سەردم
عەجەب یەخ بێ لەناو چاهی سمووما
}{ سالم : شاعیران، ل، 1014}
یەخبەنان/yexbendan: نتـ:[ یەخ+ بەنان( بەندان)] شوێنی بەستەڵەک.
یەخچاڵ/yexçaľ: نتـ:[ یەخ+ چاڵ]
1 – سارنجۆک، بەفرگر.
2 – بوزەچاڵ : ئەو چاڵەی کەبەکادا دەپۆشراو بوزیان تێیدا هەڵدەگرت بۆ هاوین.
یەخکەرڎەی/yex kerđey: کتپ:[ هـ][ یەخ+ کەرڎەی ] یەخکردن : ڕچانی شتی شل بوونی بەسەهۆڵ.
یەخکردن/yex kirdin: کتپ:[ یەخ+ کردن] چایین( ئەردە) _ چیای( هـ)، چیەیەوەونە( هـ)، ڕچان( کناو)، ڕچگیان( کباش)، ڕچیان، ڕچین، ساردبوون، سەرمابوون _ سەرماخواردن، سەرماکێشان، هەست بەساردی کردن.
.
.
.
.