گەڵا/geľa: ن:[ ڕوو] بهرگ، بەڵگ، بەنگ، پەژە، پەلک، وەڵگ، وەڵنگ.[ ئینگـ: leaf, blade, foil]
ڕووەک لەسێ بەشی سەرەکی پێکهاتوون | |
ڕەگ | |
قەد( لاسک) | |
گەڵا | لەزمانی زانستی ڕووەکدا بە گەڵا دەگووترێت( فیولووم : phyllom) |
گەڵا لەقەدی لاسکی دار دەترۆقێت و چرۆی لەسەرلقەوە ھەڵدەدات و فۆتۆسەنتێزی لەئەستۆدایە. گەڵا کان بەڕێکوپێکی لەسەرلقی گیاکان دەڕوێن. گەڵا لەدوو بەشی سەرەکی پێکھاتووە: | |
( 1 ) پانکە | بەشی کارای گەڵایە کە تژی لە سەوزێنەیە، ھەناسەدان و فۆتۆسەنتێزی تێدا بەڕێوەدەچێت. |
( 2 ) دووچکە | باریکە کلکێ کە گەڵا بەلاسکەوە دەلکێنێت و لەشانەی نێرۆکی پێکهاتووه.
گهڵای ھەر ڕووەکێک تایبەتمەندی خۆی ھەیە. ئەم تایبەتمەندییە لە پلەی یەکەمدا دەگەڕێتەوە بۆ جینیتیکی ڕووەک، و لە پلەی دووھەمدا بەھۆکارەکانی ژینگەیی، وەک بە ڕووناکی، بە شێ وە بەستراوە. |
گهڵاپانه/geľapane: نتـ:[ ڕوو] [ ئینگـ : Lamina]
گهڵاچكه/geľaçike: نتـ:[ ڕوو] گهڵاكۆكه، سێ پهلكهیی. [ ئینگـ : Tri-foliate]
گەڵادارانە بۆ ئاژەڵان/geľadarane bo ajeľan: نتـ:[ ڕوو] پەلچم، گزرەی.
گهڵاڕێز/geľařêz: نتـ:[ ڕوو] رووهکێک که له پایزدا گهڵاکهی دهوهرێ. [ ئینگـ : Deciduous]
گەڵاڕێزان/geľařêzan: نتـ:
گهڵاسازی/geľasazî: نچ:[ ڕوو][ ئینگـ : Foliation]
گهڵاکۆکه/geľakoke: نتـ:[ ڕوو] پهلکۆکه، گهڵاچکه، گهڵای بچووک، نیمچە گەڵا. [ ئینگـ : Leaflet، Stipel ]
گەڵاكوتک/geľakutik: نفا:
گەڵامێو/geľamêw: نتـ:[ ڕوو] ئاپراغ _ یاپراغ، بەرگەمێو، بەرمێو، پەلكەمێو.
گەڵاوەرین/geľwerîn: کتن:[ گەڵا+ وەرین]
گەڵایی/geľayî: نچ:[ هونەر][ گەڵا+ یی] شێوەی گەڵای نەخشی کلاسی.[ ئینگـ : acanthus]{ زاراوە فەرهەنگییەکان، ل، 28}
نهخشهی گهڵا/nexişey geľa: نتـ:[ ڕوو] دیزاینی گهڵا[ ئینگـ : Acanthus]
بەگهڵابوو/be geľabû: نفا:[ ڕوو] بەگەڵا [ ئینگـ : Foliated]
هەندێک لە چەشنی گەڵا |
گهڵای ئاوێته/geľay awête: نتـ:[ ڕوو][ ئینگـ : Compound leaf]
گهڵای بادهمی شێوە/geľay bademî šêwe: نتـ:[ ڕوو] هێلکهیی. [ ئینگـ : Ovate]
گهڵای بهر/geľay ber: نتـ:[ ڕوو] خرزک، کارپهل. [ ئینگـ : Carpel]
گهڵای بچووک/geľay biçûk: نتـ:[ ڕوو] گهڵاكۆكه، پەلكۆكه. [ ئینگـ : Stipel ]
گهڵای بزماری/geľay bizmarî: نتـ:[ ڕوو][ ئینگـ : Cuneate]
گهڵای پهڕشکل/geľay peřşikil: نتـ:[ ڕوو] ههبوونی گهڵای له دوو لاوه. [ ئینگـ : Pinnate]
گهڵای پهنجهیی/geľay peniceyî: نتـ:[ ڕوو] لهپ شێوە[ ئینگـ : Palmate]
گهڵای پچڕاو/geľay piçiřaw: نتـ:[ ڕوو] [ ئینگـ : Truncate]
گهڵای تاک/geľay tak: نتـ:[ ڕوو] [ ئینگـ : Simple ،Single leaf]
گهڵای خڕ/geľay xiř: نتـ:[ ڕوو] گرۆڤهر شێوە، جهغری. [ ئینگـ : Orbicular]
گەڵای دهرزی/geľay derzî: نتـ:[ ڕوو] ههر شتێکی وهکوو دهرزی بێت. [ ئینگـ : Needle]
گهڵای ددانهدار/geľay didanedar: نتـ:[ ڕوو][ ئینگـ : Thoothed]
گهڵای درەخت/geľay dirext: نتـ:[ ڕوو] بەرگ، بەڵگ، پەلك، ڤەرگ، ڤەلگ.
گهڵای دڵ شێوە/geľay diľ şêwe : نتـ:[ ڕوو] دڵئاسا. [ ئینگـ : Heart-shaped، Cordate]
گهڵاڵهی سهرهتایی/ geľa: نتـ:[ ڕوو] . [ ئینگـ : Draft]
گهڵای سووخن/geľay sûxin: نتـ:[ ڕوو] نووکدار.[ ئینگـ : Pointed]
گەڵای کول/geľay kul: نتـ:[ ڕوو] بێنووک [ ئینگـ : Obtuse]
گهڵای لهبزینهیی/geľay lebzînî: نتـ:[ ڕوو] لهوزی شێوە [ ئینگـ : Rhombic]
گهڵای لووس/geľay lûs: نتـ:[ ڕوو] گهڵای ساف [ ئینگـ : Smooth]
گهڵای لوول/geľay lûl: نتـ:[ ڕوو] لوولپێچ [ ئینگـ : whorl ]
گهڵای مشاری/geľay mişarî: نتـ:[ ڕوو] ددانهددانهی. [ ئینگـ : Serrate]
گهڵای نهیزهی شێوە/geľay neyizey şêwe: نتـ:[ ڕوو] رمبئاسا. [ ئینگـ : Hastate]
گهڵای نووک باریک/geľay nûk barik: نتـ:[ ڕوو][ ئینگـ : Acuminate]
گهڵای وشک/geľay wişk: نتـ:[ ڕوو][ ئینگـ : Shrivelled leaf]
گهڵای هێڵکهیی/geľay hêlkeyî: نتـ:[ ڕوو] هێلكهیی شێوە.[ ئینگـ : Obovate]
ئهكسیلا/eksîla: ن:[ ڕوو] گۆشهی نێوانی گهڵا و لقهكهی.
بۆشایی نێوانی دوو لهپی گهڵا/boşayî nêwanî dû lepî geľa: نتـ:[ ڕوو] سینوس. [ ئینگـ : Sinus].
تاجی گهڵا/tacî geľa: نتـ:[ ڕوو] جامی گوڵ، کۆرۆڵا [ ئینگـ : Corolla].
جوچكهگهڵا/cuçike geľa: نتـ:[ ڕوو] لاسكی گهڵاچكه (گهڵای بچوك). [ ئینگـ : Petiolule ].
ڕهگ گهڵای ناوهڕاست/řeg geľay naweřast: نتـ:[ ڕوو] دهماری ناوهڕاستی گهڵا .[ ئینگـ : Midrib]
سهرپۆشی گهڵا/serpoşî geľa: نتـ:[ ڕوو] [ ئینگـ : : Leaf scar]
قنچکه گهڵا/qinçke geľa: نتـ:[ ڕوو] ستیپول، قنچکی گیا.[ ئینگـ : Stipule]
گۆشهی نێوان لق و گهڵا/goşey nêwan liq ûgeľa: نتـ: [ ئینگـ : : Axil]
لاسكی گهڵا/laskî geľa: نتـ:[ ڕوو] .[ ئینگـ : Petiole ]
لقی گهڵاشێوە/liqî geľa şêwe: نتـ:[ ڕوو] چلی گهڵائاسا .[ ئینگـ : Cladophyll].
ههبوونی گهڵای له دوو لاوه/hebûnî geľale dû lawe: نتـ:[ ڕوو] (گهڵای) پەڕشكل . [ ئینگـ : Pinnate ]
یهکهم گهڵا/yekem geľa: نتـ:[ ڕوو] لهتکه، کۆتیلیدۆن. [ ئینگـ : Cotyledon]
یهکهم گۆڵکه/ geľa: نتـ:[ ڕوو] [ ئینگـ : Plumule ]
.
.
.
.