کێش/kêş: ڕەگ:[ ڕەگی چاوکی کێشان] ڕاکێشان[ ئینگـ : Metre].
1 . سەنگ: seng : لەڕووانگەی قورساییدا وەک ئامرازی پێوانەیی بۆکێشان وهەڵسانگاندن بەکاردەهێندرێت. کێش لەزمانی کوردییدا چەندین واتای هەیە کە سەرەکیترینی واتای قورسایی دەدات.[ئینگـ: Weight]
2 . قورسایی، سەنگینی.
3 . ڕاکێش : پەتەکە بکێشە.
4 . ئامرازی ڕاگووزتن
:: بەردکێش
:: قوڕکێش.
5 . کەسێ کە ڕادەگوێزێت
:: دارکێش.
:: کاکێش
6 . کەسێ کە ڕاکێشان دەکات
:: گوریس کێش.
7 . [ مجـ] پاشگری بەواتای خاوەن
:: ئازارکێش
:: زەحمەت کێش
کێشان/kêşan: ن:
1 . بەڕاوورد بە تەرازوو
2 . ڕاکێشان
3 . ڕاگۆزتن.
6 . دەربڕینی حاڵی نەخۆش
7 . تیخ لە کالان دەرهێنان
8 . یەکسمی مێ لە نێر چاککردن
9 . هەڵگرتنی وێنە یان نووسینی نەخش بەقەڵەم
کێشە کەمۆڵە/kêşe kemoľe: نتـ:[ کێش( کێشان)+ ئە+ کەمۆڵە] کەمۆڵەیەکە بۆ کێشانی ناوەڕۆکەکەی ( ئەو ماددەیەی کە تێید).[ ئینگ : weighing bottle]
کێشکردن/kêşkirdin: کتپ:
کێشەر/kêşer: نفا:
کێشراوی/kêşirawî: ن: درێژکردنەوە
کێشناسی/kêşnasî: نچ: [ ئینگـ: Mitrics]
کێشهاتن/kêşhatin: کتپ: درێژبوونەوە، کشان، لێک کشانەوە.
:: کێشمانی شت.
کێشهێنان/kêşhênan: ن: درێژەدان، بڵاوەڵێدان، هاتنەسەرئاوی زرێ.
کێشی/kêş: کتپ:[ کباک] بار.{ گیوی، ل، 801}.
کێشیاگ/kêş: ئانفا:[ ئەردە] کێشراو.
کێشیان/kêş: کتپ:[ ئەردە] کێشان.
کێشیای/kêş: کتپ:[ هـ] کێشان، کیشین.{ گیوی، ل، 801}.
| نموونەی جیاوازی کێش |
کێشی پوختە/kêşî puxite: نتـ:
کێشی جۆری/kêşî corî: نتـ:[ جێۆ] بریتی یە لە ڕێژەی نێوان کێشی ماددەیەکی ڕەق یان شل بۆ كێشی هەمان قەبارە کە ئاو. [ specific gravity]
کێشی لاوەکی/kêşî lawekî: نتـ: بنچینە.
کێشی زەوی/kêşî zewî: نتـ: کەنیزەک.
کێشی رەگەزی/kêşî regezî: نتـ: ڕاکێشانی زایندەگی.
کێشی سەرجەم/kêşî sercem: نتـ:
کێش کەری/kêşî kerî: نتـ: ڕاکێشان. ڕاکێشەری. هێزی ڕاکێشانی زەوی.
کێشی گەردی/kêşî gerdî: نتـ: مۆلیکیوڵە کێشی.
کێشی گەردیلەی/kêşî gerdîley: نتـ:
کێشی هاوهێزی/kêşî hawhêzî: نتـ: کێشە هاوهێزە.
بەرزکردنەوەی کێش/berizkirdinewey kêş: نتـ:[ وەرزش] بەرزکردنەوەی قورسایی.[ ئینگـ : weight lifting]{ فەرهەنگی وەرزش، ل، 125}.
پاشکێش کردن/paşkêş kirdin: کتپ: تەڵیی کێش، سووکی کێش.
دابەزینی کێش/dabezînî kêş: نتـ:[ وەرزش] [ ئینگـ : weight reducing]{ فەرهەنگی وەرزش، ل، 125}
نەمانی کێش/nemanî kêş: کتن:[ نەمان+ ی+ کێش] کێش نەمان.[ ئینگـ : weightlessness]
نیشانەی کێش و درێژی/nîşaney kêş û dirêjî: نتـ:[ وەرزش] [ ئینگـ : weight and hight index]{ فەرهەنگی وەرزش، ل، 125}
وەکێشبردن/wekêş birdin: کتپ: بەکێش بردن
وەکێش کردن/we kêş kirdin: کتپ: بەکێشکردن.
وەکێش هاووردن/wekêş hawurdin: کتپ: بەکێش هاووردن
وەکێش هێنان/wekêş hênan: کتپ: بەکێش هێنان
.
– کێش/kêş– : پاشگرێکە لە زمانی کوردی و واتای نوێ دەبەخشێتە وشەکە.
| تایە | + کێش | تایەکێش |
| هەمە | + کێش | هەمەکێش |
| چەم | + کێش | چەمکێش |
| قیمە | + کێش | قیمەکێش |
| هەرشتە | + کێش | هەرشتەکێش |
| فتیل | + کێش | فتیلکێش |
.
.
_________
کێش/kêş: ن: پێز: کێش هاتنی هەویر و هەنگوین و … هتد.
.
.
_________
کێش/kêş: ن: تاقەت، توان، بکێش
:: کێشم نیە، ئەم کارە بکەم.
.
.
_________
کێش/kêş: ن:[ کشت] ئەسپاپی جووت : نیر و ئاموور.
.
.
_________
کێش/kêş: ن:[ پۆشاک] شەدەی سەر.
.
.
_________
کێش/kêş: ن: مژ لە دووکەڵ دەر
:: جگەرە کێش
کێش/kêş: ن: مژلەدووکەڵ دان
.
.
__________
کێش/kêş: ئمتـ:[ کێ+ ش] کام بنیادەمیش، هەرکەسێک.
:: کێش ناڕازییە چش
کێشان/kêş: ئمتـ: کێ لەوان
.
.
_________
کێش/kêş: ن: ڕەوتی شیعر
.
.
.
.