باڵندە/baľinde: ن:[ باڵ] باڵافڕ، باڵدار، باڵندار، پەڕەندە، پەڕنە، پەڕندە، پەڕەوڵ، پەلەوەر، پەلەوور، تلور( کباک)، فڕندە، فڕۆک، مەل، مر: گیاندارێک كە بەباڵ بفڕێت، ئێسک و كركراكەدارە، بەسییەكانی هەناسەدەدات، یەککونی هەیە بۆ میز و پیسایی و زاوزێ، مێیەکەی هێلكەكەرە، خوێنی گەرمە، وە لەشی پۆشراوە بەپەر، وەپەلەكانی پێشەوەی گۆراوە بۆشێوەی باڵ دەنووكی داخراوە و قووپاوە بۆ ژوورەوە، هەندێكیان ڕووەکخۆرە، هەندێكیان گۆشت خۆرە. گەورە و بچووكیان جیاوازی زۆرە، گەڵێك چەشنیان هەیە.[ ئینگـ: Fowl ،Bird]
باڵندەڤان/baľinde: نتـ:[ باڵ] .[ ئینگـ: aviarist]{ سەلاحەدین، ل، 58}.
باڵندگە/baľinde: نتـ:[ کباک] .[ ئینگـ: aviary]
ئۆرنیتۆلۆژی/ornîtolojî: ن:[ باڵ][ گر: ornis ،ornithus+ logi] زانستێكه ده‌رباره‌ی باڵنده، باڵنده‌ناسی: خوێندنێكه ده‌رباره‌ی شێوه ساغله‌می باڵنده.
ئۆرنیتۆزی/ornîtozî: ن:[ پز] خوێندنێكه ده‌رباره‌ی نه‌خۆشێكانی باڵنده.: نه‌خۆشێكانی په‌په‌غا، نه‌خۆشێكانی كۆتر.
جیکەجیکی باڵندە/cîkecîkî lêdan: کتپ: [ ئینگـ : Peep].
دەنوک لێدان/denuk lêdan: کتپ: [ ئینگـ : Peck].
|
پۆلێنکردنی زانستی : Scientific classification |
|||||||
| kingdom | phylum | class | order | family | genus |
speies |
|
| شانشینی | هۆبە | پۆل | پلە | خێزان | چەشن |
جۆر |
|
| Animalia | Chordata | Mammalia | Carnivora | ||||
| جیهانی زیندەوەر | پەتکدارەکان | پەلەوەران | چۆلەکەسانان | چۆلەکان | چۆلەکە |
چۆلەکەی ئاسایی |
|
باڵندەبەرگدروو/baľinde bergdirû: نتـ:[ باڵ] قوشقە، قوڵتە، گۆرەویلە : باڵندەیەکە کە گەڵای درەخت بە ڕیشاڵ دەدوورێت بەیەکەوە، هێڵانەیان لێ دروست دەکات، شێوەی هێلانەکە لە گۆڕەوی دەچێت.[ ئینگـ: Tailor Bird, Weaver brid ,Oropendolas]
باڵندە پاسارییەکان/baľinde: نتـ:[ باڵ] باڵندە هەڵنیشتوەکان، وەک چۆڵەکە.[ ئینگـ: passeriformes]
باڵندە پشیلە/baľinde pişîle: نتـ:[ باڵ] پشیلەمەل : باڵندەیەکە شێوەی خوێندنەکەی لە دەنگی میاوانی پشیلە دەچێت.[ ئینگـ: cat brid, cotton brid]
باڵندە پێ پالمێکان/baľinde: نتـ:[ باڵ] وەک قاز و مراوی.[ ئینگـ : palmipedes]
باڵندە تووتییەکان/baľinde: ن:[ باڵ] وەک تووتی.[ ئینگـ : psittacula]
باڵندەخۆش ئاوەزەکان/baľinde xoş aezekan: نتـ:[ باڵ] وەک بولبول.[ ئینگـ : warblers]
باڵندە ڕاکردووەکان/baľinde Rakirduwekan: نتـ:[ باڵ] ئەو باڵندانەن کە قاچیان درێژە و باڵیان بێهێزە، وەک وشترمر، کە ناتوانن. [ ئینگـ: Bird ( cursores, cursorial)]
باڵندەی ئەفسانەیی/baľinde: نتـ:[ باڵ] وەکو قەقنەس، قەقنەز. [ ئینگـ : Rukh, Roc, ]
باڵندەی ژێرئاو/baľindey jêraw: نتـ:[ باڵ] .[ ئینگـ : diving brid]
باڵندە کۆترییەکان/baľinde kotirîyekan: نتـ:[ باڵ] ئەو باڵندانەی وەک کۆتر باریکە.[ ئینگـ : columbea, charadiformes]
باڵندە لاق درێژەکان/baľinde: ن:[ باڵ] وەک لەقلەق.[ ئینگـ : grulformes].
باڵندە مریشکییەکان/baľinde mirîşkîyekan: نتـ:[ باڵ] ئەو باڵندانەی لە مریشک دەکەن وەک پۆڕ.[ ئینگـ : galliformes]
باڵندەی خانەكی/baľindey xanekî: نتـ: باڵندەی كەوی.
باڵندەی دەنوک گەورە/baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Macrorhynchus]
باڵندەی ڕاو/baľindey řaw: نتـ: باڵندەیەكە كە دەخرێتە شوێنێكی بڵندەوە بۆ ئەوەی بخوێنێت و ڕاوی باڵندەی تری پێ بكرێت وەك كەو.
باڵندەی ڕەشەبا/baľindey řeşeba: نتـ: [ ئینگـ : Petrel].
باڵندەی ڕەوەند/baľindey řewend: نتـ:[ باڵ] وەکو حاجی لەقلەق.[ ئینگـ : Migratory brid]
باڵندەی زەریایی/baľinde: نتـ:[ باڵ]
باڵندەی شەوەكیەكان/baľindey şewekyekan: نتـ:[باڵندە+ شەوەكیەكان] ئەو باڵندانەی كە بە شەو ئەغیارو ڕاو دەكەن.[ ئینگـ : Nightly birds]
باڵندەی کەپر/baľinde: نتـ:[ باڵ] هێلانەکەی لە شێوەی کەپر دروست دەکات.[ ئینگـ : Bower Bird]
باڵندە كۆچەرەكان/baľinde kočerekan: نتـ: وەك : پەڕەسێڵكە، لەقلەق، پێ بەقونەی سەربەكڵاو، دەنوك بێلە، رەش بەشە، ڕەوڕەوە، قورینگ، قولەشكێنە، قەل مراوی، ماسی خۆرە، ماسی گرە.
باڵندەی گۆشت خۆرەكان/baľindey goşt xorekan: نتـ: هەندێكیان بەشەو هەندێكیان بەرۆژ ڕاو دەكەن: باز، داڵ، هەڵۆ، كۆلارە، سیساركە كەچەڵە، كوندەبەبوو. باڵندەی درندە، باڵندەی ڕاوکەر.[ ئینگـ : Falconiformes, brid of prey, raptores].
باڵندەی ماری/baľindey marî: نتـ: باڵندەیەكی ئاوی مل درێژە لە مەسینە، خۆی مت دەكات، دەتوانێت خۆی نووقم لە ئاودا ملی خۆی پێچاوپێچ دەكات. (parter) .
باڵندەی ماڵی/baľinde: نتـ:[ باڵ]
باڵندەی دانەخۆر وەک مریشک. [ ئینگـ : fowls , poultry]
مەڵی ماڵی وەک چۆڵەکە.[ ئینگـ : sparrow]
باڵندەی مەلەمانگا/baľindey melemanga: نتـ:[ باڵ] جۆرە ڕیشۆڵەیەکە بەسەر پشتی مانگاوە دەنیشێتەوە، مێش و مەگەزی سەر پشتی دەخوات.[ ئینگـ : beef eater, cow brid, cow bunting ]
باڵندەی مشک/baľindey mişik: نتـ:[ باڵ] مەلەمشکی : باڵندەیەکە ڕەنگەکەی خۆڵەمێشی یان قاوەیی مەیلەو شینە، زیان بە کشتوكاڵ دەگەیەنێت. [ ئینگـ : Mouse Bird]
باڵندەی مینە/baľindey Myne: نتـ:[ باڵ] باڵندەیەکی جوانە لە کۆمەڵەی ریشۆڵە، توانای لاسایی کردنەوەی دەنگی مرۆڤ وەک قسەکردن، گۆرانی و فیکەکێشانی هەیە. [ ئینگـ : Myne Bird]
باڵندەی نووسەر/baľindey nûser: نتـ:[ باڵ] جۆرە باڵندەیەکی ئەفریقایی گەورەیە، گیانداری خشۆکی وەک مار دەخوات، بەرزییەکەی چوار پێ دەبێت، تاجە پەڕێکی بسەرەوەیە، لە فڵچەی قەڵەمی نووسین دەچێت.[ ئینگـ : secrtray Bird]
باڵندەی نێچیر/baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Game birds]
باڵندە نیشتەجێبووە هەمیشەیەكان/baľindey nîştecêbûe hemîşeyekan: نتـ: بولبول، پۆپنەكی، پۆڕ، چرگ، جوڕە، گەڵوازە، چۆلەكە، داركونكەرە، دالاش، زیقاوە، سروەڤانگ، ریشۆڵە، قاژوو، قەشقەڕە، قەلەباچكە، كاسەڵە، شینكە، كاك هەڵتەكێنە، كۆتر، كوۆكوۆە، هەوێردە، هەڵۆ.[ ئینگـ : Raiser brid].
باڵندەی وژەوژکەر/baľindey wijewijker: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Humming Bird]
باڵندەی هاورەگەز/baľindey hawregez: نتـ:[ باڵ]
باڵندەهەڵگرەکان/baľinde: نتـ:[ باڵ] وەکو دارکونکەرە بە دار دا هەڵدەگەڕێت.[ ئینگـ : scansores]
جووتکردنی باڵندەی نێر و مێ/baľinde: کتپ:[ باڵ][ ئینگـ: Birds copulation]
| هەندێک لە نەخۆشییەکانی باڵندە |
ئەنفلوێنزای باڵندە/enfilwênzay baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Avian Influenza].
ئیفلیجی باڵندە/îflîcî baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Fowl paralysis]
تاعونی باڵندە/taäunî baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Fowl pest]
دانکەی باڵندە/dankey baľinde: نتـ:[ نخ][ باڵ][ دانکە+ ی+ باڵندە] [ ئینگـ : Avian tuberculosis، Avian pox، Fowl pox].
سیلی باڵندە/sîlî baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Avian tuberculosis].
کۆرێزای باڵندە/korêzay baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Fowl coryza]
کولێرای باڵندە/kulêray baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Fowl cholera]
گەنەی باڵندە/geney baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Fowl tick]
گرانەتای باڵندە/giranetay baľinde: نتـ:[ باڵ] [ ئینگـ : Fowl typhoid]
وەناقی باڵندە/wenaqî baľinde: نتـ:[ باڵ][ ئینگـ : Angina].
.
.
.
.