قۆخ ¹ /qox: ن:[ ڕوو] خەوخە : xewxe( زازاکی)، خۆخ، هەشتاڵوو( هـ) : بەری دارقۆخە، میوەیەکە پێکهاتووە لە توێکلێکی تووکن گوشتەمیوە و ناوکێکی گەورە، مزر و ئاودارە، سپی پاتە لە زەردەلوو ( قەیسی) گەورەترە.
قۆخ چنینەوە/qox çinînewe: کتن:[ قۆخ+ چنینەوە] ڕنینەوەی قۆخ.
دارقۆخ/darqox: ن:[ ڕوو] بڵندی دارەکەی لە نێوان 5 – 8 مەتر بەرز دەبێتەوە. لە ناوەراستی وەرزی بەهار گوڵێکی پەمبەی جوان دەگرێت، لە کۆتایی وەرزی هاوێن بەرەکەی پێدەگات، ئەندازەی میوەکەی لە نێوان 5 – 6 سم لە دیامێتر گەورە دەبێت.[ لا : prunus persica]
تێبینی |
به پێی بۆ چوونی ههندێک له زانایان قۆخ ( peach) له ئاسیا چێندراوه ئینجا گواستراوهتهوه بۆ وڵاتانی ئێوروپا، بهزۆریش له وڵاتی گرێک چێندراوه، بهڵام به بۆچوونی زانا Candolle لهوانهیه شوێنی سهرهکی وڵاتی چین بێت. |
پۆلێنکردنی زانستی : Scientific classification | ||||||
Kingdom | Division | Class | Order | Family | Genus | Species |
شانشینی | هۆبە | پۆل | پلە | خێزان | چەشن | جۆر |
Plantae | Magnoliophyta | magnoliopsida | rosales | rosaceae |
prunus |
prunus persica |
جیهانی ڕووەک | کاسە تۆودارەکان | ڕووەکی گوڵدارەکان | گوڵەباخەکان | قۆخ |
ناوەڕۆک لە 100 گرامدا | ||
هێزی وزە | 41 kal | |
پرۆتین | ||
کاربۆهیدرات | 7% | |
رێشاڵ | 6% | |
نیشاستە | 5% | |
چەوری | 0,1 | |
شەکر | 4,5% | |
ئاو | 80% | |
ڤیتامینەکان | ڤیتامین A | |
ڤیتامین Thiamine (B1) | ||
Riboflavin (B2) | ||
Niacin (B3) | ||
Vitamin B6 | ||
Folate (B9) | ||
Vitamin C | 10 mg | |
Vitamin D | ||
E،P،A،C ،B1 ،B2 | ||
کانزاکان | کالیسیۆم | 8 mg |
ئاسن | ||
مەگنیزیۆم | 9 mg | |
مەنگەنیز | ||
فۆسفۆر | ||
پۆتاسیۆم | ||
سۆدیوم | ||
زینک |
ئهزمیری [ کباک] ناوی جۆرێكه له قۆخ.
.
.
_________
قۆخ ³ /qox: ئان: قوڕ: چشتی چەماوەوە، کووڕ، قاخ، چەمیاگ.
قۆخدان/qoxdan: کتن:[ د] چەمانەوە. { خاڵ، ب2، ل، 334}
.
.
__________
قۆخ 4 /qox: ن: کێڵ، کۆخ، زنج : خانووی نێو باخ و باخچە بۆ باخەوان.
قۆختە/qoxite: ن: ژوورێکی بچووکی نزمە لەناو باخدا دەکرێت بۆ باخەوان.{ خاڵ، ب2، ل، 334}
قۆخڵ/qoxiľ: ن: خانووی بچکۆلانە.
.
.
__________
قۆخ 5 /qox: ن: زیخ .{ خاڵ، ب2، ل، 334}
.
.
.
.