ئاس ¹/as: ن:

1 . [ زیند][ ئاژ] زاڵ، قاقووم : گیاندارێکه‌ له‌خێزانی ده‌ڵه‌ک، پێسته‌که‌ی لە هاویندا قاوه‌یی و له‌ زمستاندا سپییه‌، و سه‌رکاکی به‌ڵه‌ک ده‌بێت. ڕاوده‌کرێت و به‌خێوده‌کرێت له‌به‌ر که‌وڵه‌که‌ی به‌نرخه‌ بۆ بازرگانی فه‌روو به‌کاردێت.[ لا: Ictis erminea].

2 . دووسنگی ته‌ختی گرد به‌رهه‌م له‌سه‌ریه‌ک دانراون ده‌سووڕێنه‌وه‌ به‌هۆی ئاوه‌وه‌ دانه‌وێڵه‌ی پێده‌هاڕێت، ئاشی ئاوی پێده‌گوترێت.

3 . [ ڕوو] مۆرد، مۆرتک: دارێکه‌ له‌ دارهه‌نار ده‌چێت به‌رکی شین و خۆشبووه‌ چێژی تاڵه‌، گوڵێکی سپی و پۆنداره‌، به‌ره‌که‌ی به‌شینی ڕه‌نگی ڕه‌‌شی لێده‌ده‌هێندرێت.

  تێبینی
  ( ئاس –  ئاه  – ئاش ) گۆرانکاری له ‌نێوان زمانی کوردی و فارسیدا له‌سه‌ر ووشه‌کان هه‌یه :-

: ئاسن –  ئاهن

: ئاسوو –  ئاهوو

: ماسی –  ماهی

: ئاسوورا – ئاهوورا.

ئه‌م گۆرانکارییانه‌ ده‌گه‌رێته‌وه ‌پتر بۆ سه‌رده‌مه‌کانی پێش ماد و سه‌رده‌مه‌کانی ئاسوورێ( ئاشووری)هۆکانی ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ گۆرانکاری نێو زمانه‌کانی ئه‌و سه‌رده‌مه}‌.

.

.

_________

ئاس²/as: ن:[ رۆژک، کهـ] بێزار، وه‌ڕس.

:: فره‌ ئاسم له‌ی کاره‌.

ئاسبوون/asbûn: کتن:[ رۆژک، کهـ] وه‌ره‌زبوون.

:: له‌گیانی خۆه‌یان ئاس بوونه‌.

ئاسکردن/askirdin: كتپ:[ رۆژک، کهـ] بێزارکردن.

:: ئاسمان له‌ گیان کردن( که‌رده‌ن).

.

.

__________

ئاس ³ /as: ئان:{{ته‌ر، تر}{ته‌رین، ترین}}

1 . که‌نه‌فه‌ت و ماندوو: به‌ئه‌م واتایی به‌ته‌نها ناگوترێت و له‌گه‌ڵ په‌ڵاس دا تێت

:: به‌سوێندانه‌وه‌ی ئاس و په‌ڵاس ده‌بێته‌وه‌.

2 . رووت و ره‌جاڵ.

:: کابرا ئاس و په‌ڵاس هیچ شک نابات.

.

.

____________

ئاس 4 /As: ن:[ فه‌ر][ وه‌ر][ له ‌لاتینییه‌وه‌ هاتووه] یه‌کێکه‌ له ‌52 په‌ڕی قومار که‌ تاکه‌ خالێکی له‌سه‌ره‌ و هه‌ر ده‌سته‌په‌ڕێک چوار له ‌وێنه‌ی تێدایه‌. ته‌ککه‌( باشک) بیللی( كباک).[ ئینگـ: As]

  تێبینی 
  ئه‌م ووشه‌یه‌ ئاوییه‌که‌ی پاره ‌و پێوانه‌ و کێشانه‌ی کۆنی رۆمه‌کان بووه‌. که‌ هاوتای فلس، شایییه‌.

.

.

______________

ئاس 5 /as: ن:[ مۆسیقا]

1 . تونێکی مۆسیقییه‌ که‌ نیوتۆن نزم تره‌ له‌ تۆنی a له‌گه‌ل b.

2 . نۆیه‌مین تۆنه‌ له‌ سکاڵای کرۆماتیک.

.

.

.