ئاژەڵ / زیندەوەر / گیانلەبەر /  گیانەوەر  

[ ئاژ]  لێکسیکۆنی گیانلەبەر لێرەدا لە هەوڵی پێشکەشکردنی پێرسیتی مژارەکانی ئاژەڵ، گیانلەبەر و ڤێترینەری داین، کە هەردوو تایبەتمەنی کۆن و نوێی لە خۆگرتبێت، بەواتایەی کە پەیڤی تێدایە لە کەلەپوری کوردەواری بەکارهاتووە وەک جۆرەکانی ناسینەوەی ئەسپ و مەڕ یان زانستی فێترینەری هاوچەرخ.



.

 ئاتەشەمار  ئاخرکە  ئاخرگە  ئاخریوک  ئاخۆران  ئاخۆرە  ئاخوه‌ره  ئاخورک
 ئاخوندک   ئاخویرک  ئاخیرک  ئاده‌ر   ئارەما  ئارەمووک  ئاردەپێچ  ئارڤانە
 ئارگاڵ  ئارۆله  ئاروار  ئاروان   ئاروانە  ئاروانلۆک  ئازگار  ئاژاڵ 
 ئاژەڵ               
 ئاژه‌ڵه‌په‌ین  ئاژه‌ڵه‌خه‌لووز  ئاژه‌ڵ به‌خێوکردن  ئاژه‌ڵ راوکردن  ئاژه‌ڵ سه‌ربڕین  ئاژه‌ڵ کوشتن‌  ئاژه‌ڵ له‌ڕه‌واندن  ئاژه‌ڵناس
 ئاژاڵناسی  ئاژه‌ڵداری  ئاژه‌ڵی ئاوی  ئاژه‌ڵی ئاوەکی  ئاژه‌ڵی بار  ئاژەڵی بڕبڕەدارەکان  ئاژەڵە بێ بڕبڕەدارەکان  ئاژه‌ڵی بێ شیردەرەکان
 ئاژەڵی دوسم  ئاژه‌ڵی درنده  ئاژه‌ڵی دۆشه‌نی  ئاژه‌ڵی دووژێنگه‌یی  ئاژەڵی یەکسم  ئاژه‌ڵی سمدار  ئاژه‌ڵی شیردەرەکان  ئاژەڵی کاوێژکەر
 ئاژه‌ڵی کێوی  ئاژەلی گۆشت خۆرەکان  ئاژەلی گیاخۆرەکان  ئاژه‌ڵی ماڵی  ئاژووەری  ئاژووەری قوڕ  ئاس  ئاسپ
 ئاسپزە              
 ئاستار  ئاستارە  ئاستۆر   ئاسک   ئاسکەبەراز   ئاسکی ره‌قه  ئاسکی سپی ئاسکی که‌تیره‌
 ئاسکی مێ  ئاسکی مێچکه‌  ئاسکه‌ کێوی  ئاسکی بچووک  ئاسکی نێر  ئاشڤان  ئافور   ئاڤۆر
 ئاڤۆز   ئاڤۆسێت  ئاڤیزەر  ئاکارنیا   ئاکریدینە  ئاگرەقوولێ  ئالپاکا  ئالگ
 ئالیگاتوور  ئاڵه‌کۆڵ   ئاڵیقوڵینگ  ئاناکۆندا  ئانۆفێل   ئاوەروونکه  ئاوەژی     ئاوپەرە
 ئاوڕوونکه‌ره  ئاوڕوونکه‌ره‌وه  ئاوڕۆشنکەرە  ئاهوو   ئاهی      
 ئەبڕەش  ئەبووێد  ئەپیۆن  ئەتەم  ئەتۆماریا  ئه‌جیریا  ئەختەبووت   ئه‌ره‌به‌سته
 ئەرقەم  ئەرین  ئەڕنەبووت  ئه‌سپ  ئەسپەمار  ئەسپێ  ئەسپی ئارد  ئەسپی ئاوی
 ئەسپی پێخەمبەر  ئەسپی خالدار  ئەسپی ڕەسەن  ئەسپی نێر  ئەسیکە  ئەستەور  ئەستەویر  ئه‌ستر
 ئەستنگ  ئه‌ستێوه‌ر  ئه‌ستێرۆک   ئەستێور   ئه‌سرۆ  ئه‌سرۆچلک  ئه‌سرۆلک  ئەسکارس
 ئەسیدیا  ئه‌شقه‌مه  ئه‌شقه ‌مه‌ماسای  ئەشم  ئەفتار  ئه‌‌ڤۆر  ئه‌قره‌و  ئه‌کارۆس
 ئەکتین  ئەکریدینە  ئەگارئەگار    ئه‌ملك  ئەناب   ئەنزیم    ئه‌نگوش
 ئستینگ              
 ئۆپۆسوم    ئۆسپۆر            
 ئوتاریا  ئورجی   ئولاق  ئوناگەر        
 ئێستر  ئێستێرەگاییلكە  ئێختە  ئێستر  ئێنزیم      
 ئیشکاوس   ئیپۆهیپس  ئینته‌رفێرۆن  ئینجە  ئیشکێل   ئیگوانا  ئیمونۆلۆژی  

.

 بابوین  باپەرك  باخە  بادروو  باروونەک  باریلی  پازقەپان  باسقەپان
 باسیل  باشقەپان  باعاندن  بالیكە  باڵ  باڵانی  بانەوانک   بانبانک
 بانبز  باویلكە   بارگیر    بارگین  بابیرۆوسا  باچەرمۆک  
 بەبەڵە  بەبڕ   بەتەلەب  بەتكەبەش  بەچكە  بەچکەی بەراز  به‌خته  به‌خێوکردن
 به‌راز  بەرەماک  بەربەران  بەربووارد  به‌رخ  به‌رخی ساوا  بەردەبێل  بەردیر
 بەردییل  بەرندێر  بەرەندەر   بەرزاخۆر  بەرکەڵ  بەرگیر   بەزەی  بەسلەمە
         بەرازیزەوی    بەژایی  
 بەق   بەگوان  بەلاتیتك   بەفر   بەڤر  بەڤل  بەکتریا  بەکتریاشی بوونەوە
 بەکتریای گەرمی خواز  بەکتریای نەخۆش خەرەكان  بەکتریای هەوێنی ماست  بەکتریای هەوایی  بەکتریای نەگەتیڤ بۆ ڕەنگی گرام   بەکتریای نەخۆشی ژەهراوی بوونی وەشیقی  بەکتریای بێ هەوایی  بەکتریای ترشی پرۆپیۆنیك
 بەکتریای گەرمای ناوەندی خواز  بەکتریای گەرمی بەرهەڵست  بەکتریاكوژ  بەکتریاناس  بەکتریاناسی  بەکتریای ئازووت  بەکتریای بەرهەم هێنەرەكانی تاموبۆیتیژ  بەكتریای هەوێنی شیری
 بەکتریای چیلکەیی  بەکتریای خۆ خواردن ساز  بەکتریای خوێی خواز  بەکتریای ساردی خواز  بەکتریای شیكەرەوەكانی پرۆتین  بەکتریای شیكەرەوەكانی پرۆتین و شەكرەكان  بەکتریای كۆلۆن  بەندی جووتەنی
 بەوور       بەردووگ  بەردوونگ  بەردووڤ    
 برقەندەرە    برێنە  بزی  بزبزۆک  بزن  بزوو  بزێ   بزێک
 بزێکە  بزیا   بژ  بژی  بست  بسبسۆک  بزیە  بنه‌ماڵه‌ ‌
 بۆا  بۆجی    بۆڕاندن  بۆغ  بۆق  بۆقەخۆرە  بۆنجی  بووفالۆ
 بۆگدی   بۆکەنگە      بێبه‌ر  بێچوە گامێش  بێسڵه   بێشکه
           بێچووی حوشتر  بێڤل:bêvil  
 بێوەڵە  بێوڵە   بیژووكەزا   بیسۆن  ببڵە   بیوور    

.

 پابلند  پاپیو  پاچە  پاچک  پاران گوین  پارچمک  پارخخە  پارز
 پارس  پارگۆل  پارگوێر  پارگوێل  پارۆنە  پاروونەک  پارون  پارێن
 پارینە  پاکاس  پالاخ  پالاغ  پاكوڕە  پاڵنگ  پاندا  
 پارچمک       پانە  پانێر  پانێڕی نەخەساو    پاپیلۆن
 پەپوولە  پەپوولە پایزە        پەلچمۆک    
 په‌خشه  په‌روار  پەروانە  پەس    په‌نگره‌ئه‌ستێره    پەیچەڵ 
 پڕپا  پرپە  ‌        پەیك  
 پرپە  پڕپڕ   پرك  پز    بزنی بەرتەگە  
       پسینگ         
 پشی  پشیک  پشیلە  پشۆ  پشو      
 پشیلە پایزە  پشیلەی دارستان  پشیلەی دەستیی  پشیلەی سیڤێت  پشیلەی كێوی پشیلەی یۆزی پشیلەی مسك  پشیلەی مسكی هیندی
 پشیلۆک  پشیلۆكە         پڵنگ  پڵینگ  
 پن   پنت  پند  پندەپیر        
   پۆغە    پۆڵ  پۆزبەران  پووشووە  پۆلیکات  
   پوپەی كەلەشێر      پەسپەسەکۆڵە  بیلەکەرە    
 بێشکه  پێشه‌کوورک  پێشووله  پێڕۆ  پێكوڕە  پێدرێژ  پێشوولە  ررە
 پێست دڕکاوییەکان  پێستی ڕەق و مردوو  پێست  پێستە     پۆز پووزە  
               پیرچەمەک
 پیرچەمک  پیرپیرۆشک   پیرعەڤۆک  پیرێژنۆکە  پیزاگ  پیزانگ  پیزەک  پیزەنگ
 پیسپیسۆک   پیشوو  پیفگ  پیفۆ  پینگۆك  

.

 تاوڕۆشنکه‌ره‌وه  تانجی  تاژی  تانزی        
 ته‌پۆ  تەزتەزۆک  تەتەڵەمیران          
 ته‌رس  ته‌ڕه‌زه‌ن    ته‌رشداری   تەتڵەمیران  توتكەشووانە     تۆفانه‌
 تەزەرد  تاژپڵنگ   توڵەپڵنگ  تیرەمار  توت  توتکەسەگ  تۆرم  تیوواز 
 تەگە  تەكە  تگە  تەژە  تەچە  تۆڕک  تۆڕی  
 تۆرم   تووتک  توولەمار 
 تێشتیر    توێشیر  توێشتیر  توشتیر  تشتیر  تەرق تووێژی ماری  تشتیر
 تیلەمار  تیوواز   تییرەمار  تیژەمار         

.

.

 جاتانە  چالو  جانو جاڵجاڵۆكە       چالەكە  چالگ
 جەڕا  جەرد  جەڕابوون         
     جریواندن  جرجەمشک        
 جۆر  جۆڵاتەنە  جۆبڕ  جۆبڕكە      
 جۆگەلە  جۆگەلەکان  جۆگەلەی فرمێسک  جۆگەی چیکڵدانەیی  جۆگەی دەرکەوانە  جۆگەی دەرهاویشتن  جۆگەی زراو  جۆگەی زەردێنە
 جۆگەی لوولپێچە  جۆگەی نزیک  جۆگەی وارتن  جۆگەی ولفان  جۆگەهاڤرس  جۆگەی هاوێژە  جۆگەی هێلکە  لووتە جۆگەی فرمێسک
 جوێشتیر    جوانوو          
 جێنێتیک              
             جیهانی زیندەوەر  

.

 چارکۆڵۆڵ  چارەوا  چاربەری  چاروا  چاڵەکە  چاڵەکەی هەنگوین  جاڤسپیک  چاڤری
               
 چه‌شن  چەقەل          
 چەکەچەکی
 چەکەچەکیلە  چەکچەکۆڵە  چەکچەکی  چەکچەکیلە   چەکیلە  چەوتەوکەڵ  چەوتەک
 چەفتەكەڵ    چەقەڵ  چەوتەكەڵ  چەقال چارەوێ  چەقاڵ  چه‌هچه‌هـ
 چزه  چنگ  چزەوپێڵە    چلیجیلی چنگار  چنگنەجاڵجاڵۆکە  
 چۆت  جۆگەی ڤولکمان  جۆگەی کۆم       
 چوشتیر  چوشتر  چتوور  چوار تووره‌که‌ی ناوگه‌ده‌      چوالو
 چێل              

.

 حدود  حیلکاندن        حەپە    
 خاویر              
 خێزان  خێزانی بۆق  خاکه‌   خرش  خوێندن  ختك  خورمە  خورمەی دەریایی

.

 خاکه           حەمحەم    جین
 خاڵخاڵان  خاڵخاڵۆک    خاڵخاڵۆکە  خاڵخاڵک      
     خەرچنگ            

.

 دابه‌سته‌          دامنەچەقان  دانی  
 ده‌زووڵه‌ ده‌رماڵه‌  دەڤە  ده‌نووک  ده‌وڵه‌ت داری  ده‌وره‌ی متبوون  دەهف
     دژەزەرداو  دژەجینەکان  دژەلەش  دژەژاوە  دژەژاوە  دژەسفیلس 
 دژەکۆپانە   دژەخوێنمەیین 
 دژەسیل  دژەکۆکە 
       
 دلو  دفن    دایلاغ  دایلاخ  دەیلاخ  دەیلاغ  دەیەخ
 دۆشنده            
   دووپشک  دووپشکی مام ناونجی      دووساڵە  دووڤمەساس  
 دوڕەشير          دهلک    

.

 ڕه‌سه‌ن  ڕیشاڵ  ریخ  ڕه‌‌شه‌وولاغ  ڕەقە  ڕووتبوونەوەی تووک     رۆبیان
 ڕۆڤی  ڕووڤی    ڕوواس  ڕاست   ڕوواسە  ڕاسۆ  ڕێوی
 ڕسک   ڕستی            

.

 زاروو    زاڵوو    

 زاڵ

   
 زه‌رده‌واڵه‌  زنجیره‌  زیکاندن  زریکاندن  زیقاندن  زیکه‌زیک  زه‌ڕین  زڕەک
 زەباد    زەروو  زەلوو  زۆریل  زه‌رگه‌ته  زه‌رده‌واڵه‌ زێور زەردەقۆڕە
 زچ              
 زۆڵەجین  زۆێڵە         زندی  زوورک زووری
 زێلۆ  زیكریلە  زیفە  زراسک
زیڤەزیڤ زێڵۆ  زێروو  زێڵۆ  زێور      
زیوی زێور      زیک  زیوانخۆره‌   زیڤەزیڤ  زیوور  زیوی
 زیندەوەر  زیندەوەرزانی     زیوور       زیندی   

.

 ژه‌نگه‌ سووره‌               
 ژژۆ  ژژوک  ژژوو   ژڤژی  ژۆژۆ    ژۆژی  ژوو  ژووژک
 ژووژوو   ژووژی  ژووشک  ژوژو        
 ژهـ  ژێرپێست  ژيرکە  ژيژو  ژيژۆ  ژيری   ژيشک   ژیی

.

 سابرێن  ساوا  ساورێن        سایتۆپلازم  
 سه‌گ   سپێنه‌ی هێلکه‌  باسکەسەگ    ستێور  سەگیڕاو       سەرهەنگ 
     سەرەمێکوتە    سەرمازەڵە  سوێرەک    سووچەر 
 ساکا  سوێکە سێ ساڵە
 سەگی بچكۆلە   سەگی گەورە  سیخۆر  سیرمە

.

 شەمار  شاخ   شاخه‌ی ئاژه‌ڵ  شه‌وسووتکه  شەمار  شاخی بچووک    شه‌قۆن
 شه‌یتانۆکه  ‌  شه‌وسووتکه‌  شەلەمین كەرە  شەمشەمەكوێرە  شەک مەڕ  شەکەمێ  شوتدەر
   شووژی  شوور    شڤر  شەوگەر   شەوگەرد  شەڤشەڤۆک  

.

 غادم              غادم

.

  فیل   فیکه‌لێدان  فیشكه‌لێدان  فیلەگێژە    فیلەگێجە   فسەگورگ      فیکاندن
فەرخەووشتر            فرەخانەی زیندوو  

.

 قاتر    قاچی مەر      قالۆنچەی چەوەندەر  قامچی  
 قه‌باخی کیسه‌ل  قەپۆز  ‌        
 قڕواق              
 قشپڵ     قڕقووم  قسر  قرژانگ  قرژانگی ڕووبار  قرژاڵ  قرژاڵی ڕووبار  قدەم
 قۆچ  قۆرتە            
 قوڕ    قوڕباقە    قومقومۆکە  قوڕنوو  قوزبڕكە
             

.

 کارمامز     كاكڵەموشات        
 که‌له‌شێر    که‌ڵمێش   کەپۆ  کەپوو که‌حێل  کەر  که‌ڵ  
که‌ڵه‌کێوی‌ کەنۆ کەمتیار  کەرگووان  كه‌ره‌كێوی  کەڵاس  کەندۆ   کەراسمار 
کەمبوونی موو              
 كتتە  کلک  کلاسک  کشە  کراسمارانە    
 کرم  کرمە ئەلقەیییەکان کرمە پانبووەوەکان کرمە دەزوولیییەکان کرمی جگەر
   
 کۆچەک                
 کۆچ
کۆرپەڵە  کۆدۆ  کۆر        
 کووزە
             
 كوڕەبەش  کرژ  کشە  كوللـە کودەڵەی وورچ  کوڕ  کولەحاجی  کورکورۆک
 کوڕەپەسک
کونده‌به‌بوو  کوڵه   كوجیلەسەگ كوێشتیر      
 کێچ كێچی ده‌ریا          
           كیسەڵ  

.

 گا  گاکێوی گامێشی ئەمریکی  گاگێنه  گاڵگاڵی  گامێشی قسر  گامێشی نه‌زۆک  گەڵی خەساو
               
    گەرا( هێلکە)  گەرگەدەن  گەوزەلكە         گەرەشاخ 
 گرژ      گژ  گڵاو  گنە   گمۆره‌مۆر
 گۆرەکە  گۆلک  گۆهدار  گۆشته‌ زیاده‌    گۆلكی پارز    
 گوه‌ستێره‌  گوڵ ئه‌ستێره  گوڵه‌ئه‌ستێره‌  گوورەکڵە  گوێلپار   گوان کۆر  گورگی زەوی  گوڕ
 گوێر/gwêr    گونج    گونجەزەردە  گونجەسورخە  گوێرەکە  گوێچکه‌ماسی  گوێدرێژ  گوجیلەسەگ
 گوێرەكەی نەخەساو  گورگ  گواندار          
               گێلەپەڕک
 گیاخۆرە    گیاندارە      گیانه‌وه‌ر  گیانله‌به‌ر  
       گیسک  گیسکەمێ  گیسکەنێر    

.

   لاشە لاشەی مندارەوەبوو          لاور
   لەپکە           
 لمۆز          لمبۆز
   لوولاندن  لووت  لووی پێست        

.

 مائاهوو  مار  مارمژ  مامر  مامز  ماسک  مانگا  مانگای زاو
 مایین  ماییچە  مارەزیو  مارموێڵکه  ماماڵێ  مارماروشک  ماهیین  ماین
 مارمێلکە  ماڵات      
 مشک   مێش مێشه‌نگ  مەهیین      
 مریشک  مه‌ڕداری  مرخاندن  مرخه‌مرخ  مه‌گه‌ز  میواندن
   مەیمون    مشک  مشکەکوێرە  مه‌ڕ  مشكی خورما  منمنیک
 مێشووله  مێرووی ڕووه‌ک  مەڵكەسەن  مختی  مخمخک   مندار   مێتوولە  مێتولکە 
 مێشەنگووین             
    میزمیزک    مەڕی  مێشوولە مرار  مهان  مڵە

.

 نائاووس          نیوون    
 نەبان      نەڕەشێر    نه‌زۆک  نه‌زێ  نازیندوو
     نەوەن         نەوەنی نەخەساو 
     نمنۆک        نوهگوڕن     
 نێوون  نێنگووین       نێری دووساڵە    نەوەند    

.

 ورچ  واڕگ  وه‌ره‌ماس  ووشەك  وڵسات    وورگ ئاووسان  وه‌ره‌ماس
  ووشتر  ووشتری مێ  وەرشەق   وەرشەك  وێز  وەیشەک  ووشەک  وورە
 وردەزیندەوەرزانی               
     وەیشەک   ویزویزە        

.

     هاس          
      هەزارپا  هەزارپێ  هه‌سپ  هەفتجار  هه‌‌ڤۆ  هه‌‌ڤۆری
 هەڵۆ  هۆڵە    هه‌ڵنیشگه        
     هۆرێشە    هەڵەشە هەڕمیین  هەولی   
   هوره‌          هووشنگ  
 هێستر   هێلكە‌   هێلکەشەیتانۆکە  هێلین  هێلانە      هێمۆگلۆبین

.

 یابوو       یاڵ    یاڵ و بژ       
         یەستر    یەكساڵە   یەکبەرخ    یەکانە 
 یه‌کسم   یەکساڵە   یەکبەند           
       یۆغرە   یووز  یێکەڵ   یێکەڵەگوان   

.

.

.

.