توولە/tûle: ئان:[ زیند] مارمزوك: بێچووی مار
توولەمار/tûle: ئانتـ مارتوولە.
توولەمار/tǔlemar: نتـ:[ زیند][ توولە+ مار][ مكـ] تیرەمار، ئەسپەمار : مارێكی گچكە و باریكە.
:: توولەمار، توولەی ڕەشمار.
2 – [ خۆ] توڵە : بێچووی سەگ، تووتك، توڵە.
3 – جۆرە سەگێكی چووكی راو، تووڵە، قەندی.
.
.
__________________________
توولە/tûle: ئانتـ:[ تووڵ( ع : طول : درێژ+ ئە] درێژە.
توولەڕێ/tǔleřě: نتـ:[ توول+ ئە+ ڕێ] ڕێچكە : ڕێگای باریك و درێژی چۆڵایی.
{
توولەڕێی باریك، تووناوتوون پشكن
ڕێبوار ئەخاتە ئەندێشەی بێبن
ناو رێگا تەق تەق، لاڕێ بەردی زل
كە هێشتا گەردوون پێی نەداوە تل
گاە سەرەو ژوورە، گا سەرەو خوارە
تاڵی و شیرینی دنیای ڕێبوارە.
}{ گۆران}
.
.
____________________________
توولە/tûle: ئانتـ: مێوی تازەگەییو.
توولەڕێواس/tǔleřěwas: نتـ:[ ڕوو][ توول+ ئە+ ڕێواس] ڕێواس شلك و ناسك كە تازە سەری دەر‌هێنابێت.
{
توولە ڕێواسی سەری هەڵدا دڕی پەردەی حەیا
ناسك و تورت و سپی و وەك قۆڵی یاری نازەنین
}{ هێدی. ل . 175}.
توولەزەر/tǔlezer: ن:[ ڕوو][ كباك] توولەزەڕە.
توولەزەڕە/tǔlezeře: نتـ:[ ڕوو]
1 – مریسۆك، مژمژۆك : گیایەكی خۆڕسكی دوو یا سێ ساڵەیە. بەكورك داپۆشراوە و نیو هەتا گەز و نیوێك هەڵدەدات. گوڵەكانی هێشوو
یی سپی و سوور و ئەرخەوانیی و پەڵەی قاوەیی لەسەرە، بەرەكەی گرمۆڵەیە ودەنكی چووكی وردی زۆری تێدایە. لە گەڵاكەی بۆ دەرمان كەڵك وەردەگرن.[ Bot : Digitalts Purpurea]( ع : زهرە الكشتبان، فار: انگشتانە) .
2- گیایەكی خۆڕسكە، گەز هەتا گەز ونێوێك هەڵ دەدات، ڕیشەكەی ئەستوور و گووشتنەوەك ڕیشەی گیائادەمە دەچێت، گوڵەكانی قاوەیی ئاماڵ مۆرن، بەرەكەی گەورەیە و بەقەرا گێلاسێك دەبێت كە ڕەنگی سوور یا ڕەش هەڵدەگەڕێت، لە گەلا، بەر و ڕیشەكەی بۆ دەرمان كەڵكی لێوەردەگرن.[ Bot : Atropa belladonna]( ع : ست الحسن، فار: مهرگیاە).
توولەمێو/tûle: ئانتـ: مێوی تازەگەییو.
:: لە تەلانی ماویلیان و ناو تاوێر و غەرەی بە خڕە بەردان و توولەمێو و هێشووە ترێی ڕەشمیری کە تۆزە سروشتیەکە( زاخ) ڕەنگی کاڵ دەکردەوە. { موسلیح ماویلی}
توولەنەمام/tǔlenemam: نتـ:[ توول+ئە+نەمام]1- ڕیشەداری باریك و شلك و ناسك. 2-[ مجـ] كچی شووش و باریك، بەژە و باڵا شووش.
.
.
.
.
.