هل/hil: پێش:[ کباک] ئەڵ( کباش)، هەڵ( کناو) : پێشگرێکە لەزمانی کوردییدا بەواتای( بەرز، بڵند، هەوا) و دەلکێت بە چاوگی فرمانەوە و واتایەکی نۆێ پێدەبەخشێت، بەڵام بە تەنێ بەکارنابرێت.{ گیو، ل، 928}.
هل/hile: ف:[ کباک] ئەوراز _ هەوراز: بۆلای سەرەوە.{ فەرهەنگا کانی، ل، 547}
:: تۆپێ هلدە.
هلاڤێشتن/hilavêştin: کتن:[ کباک] هەڵدان: بۆ سەرەوە بەرزکردن.
هلاڤێتن/hilavêtin: کتن:[ کباک][ پیتی( ش)ی هلاڤێتن سوواوە لە هلاڤێشتن]
1 – هەڵهاوێشتن.
2 – ڕشانەوە، هێنانەوەی خواردن لە گەدەوە.
هلاندن/hilandin: کتپ:[ کباک] بلندکرن _ بڵندکردن، لابردن.
هلە/hile: ف:[ کباک] هەڵاتن.{ گیو، ل، 928}.
هلبرن/hilbirin: کتن:[ کباک] بەرەوسەرەوە بردن.
هلبوون/hilbûn: کتن:[ کباک]
1- هەڵبوون( کناو).
| ئاگر بەردانە تشتەکی | Agir berdane tiştekî |
:: ئاگر هلبوو: Agir hilbû.
2 – پێکەڤتن:Pêkevtin : ب سەر کەڤتن : Bi ser kevtin.
3 – سەرەڤرازبوون : Serevrazbûn
:: ئەو هلبوو چیایی : Ew hilbû çiyayî.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلبژارتن/hil: کتپ:[ کباک] هەڵبژارتن.{ فەرهەنگا کانی، ل، 553}
هلبوهوری/hil: کتپ:[ کباک] بۆلای سەرەوە تێپەڕی.{ فەرهەنگا کانی، ل، 553}
هلپەرتاندن/hil: کتپ:[ کباک] دڕاندن، فڕاندن.{ گیو، ل، 928}.
هلپەڕان/hil: کتن:[ کباک] هەڵپەڕان.
هلپەڕاندن/hil: کتپ:[ کباک] ڕاپەڕاندن، هەڵسووڕاندنی کاروبار.
هلپەڕی/hil: ف:[ کباک]
لەترسان ڕاچڵەکی، هەڵبەزی، داخورپا.{ فەرهەنگا کانی، ل، 552}
هەڵپەری، هەڵپەڕکێی کرد.
هلپەڕین/hil: ن:[ کباک] هەڵپەڕین، هەڵپەڕکێ کردن.{ گیو، ل، 928}.{ فەرهەنگا کانی، ل، 552}
هل/hil: ن:[ کباک]
هلپەکاندن/hil: کتپ:[ کباک] قەلەشاندن، پارچەپارچەکردن.{ گیو، ل، 928}.
هلپەکین/hil: کتپ:[ کباک] پارچەبوون.{ گیو، ل، 928}.
هلپەسارتن/hil: کتپ:[ کباک] هەڵپەساردن.{ گیو، ل، 928}.
Hilperitin (k.jn.dar.mê) Hilbûne evrazî. Serkevtin. : Ew hilperi!e
kevirî.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 327}
هلپچاندن/hil: کتپ:[ کباک] جوون، جووین.{ گیو، ل، 928}.
هلپشفانتن/hil: کتپ:[ کباک] ڕاوەشاندن : جلی شۆراو.{ فەرهەنگا کانی، ل، 553}
هلپشفانتی/hil: ف:[ کباک] ڕاوەشێندراو: جلی شۆراو.
هلپفاندن/hil: کتپ:[ کباک]
1 – تەکاندن، خاوێنکردنەوە بە تەکاندن.{ گیو، ل، 928}.
2 – تەتەڵەکردنی دانەوێڵە.
هلپفاندی/hil: کتپ:[ کباک] تەتەڵەکراو.{ فەرهەنگا کانی، ل، 553}
Hilciniqandin (k.jn.dar.mê) Ciniqandin.
Hilciniqîn (k.jn.dar.mê) Ciniqîn.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلچەنین/hil: ن:[ کباک] ڕاچەنین.{ گیو، ل، 928}.
: هلچەنە : ترسان.
هلچکاندن/hil: کتپ:[ کباک] تێکەڵاوکردن.{ گیو، ل، 928}.
هلچناندن/hil: ن:[ کباک] کەڵەکەکردن لەسەریەکتری بە بڵندی.{ گیو، ل، 928}.
: هلچنینە، بادان.
هلچنین/hil: کتن:[ کباک] بادڕان.{ گیو، ل، 928}.
: هلچنە.
Hilçinîn (k.jn.dar.mê) Dema bendik yan dezî têk di alizin.
Alizîn. :Kasêt hiçinî. Xirvebûna davê liser êk.
Hilço (n.x.nêr) Darikê hilawîtina cilikan. Cildank.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلچوو/hil: کتن:[ کباک] بەسەرکەوت، پێ هەڵچوو، دەربازبوو، رابۆری.
:: ئاری ب ڤی دەری ڕا هلچوو. { فەرهەنگا کانی، ل، 552}
هلچوون/hil: کتن:[ کباک]
هەڵچوون.
پێدادەربازبوون و تێپەڕین.
:: ئاری و هەڤاڵێ خۆ ب وێ ڕێکێرا هلچوون.
هلچووی/hil: ف:[ کباک] کاری هەڵچوون.{ فەرهەنگا کانی، ل، 552}
هلتەقاندن/hil: کتپ:[ کباک] پارچەپارچەکردن.{ گیو، ل، 928}.
: هلەتەقینە.
هلتەقین/hil: کتن:[ کباک] پارچەپارچەبوون.{ گیو، ل، 928}.
: هلتەقە.
هلدان/hil: ن:[ کباک] هەڵدان، بڵندکردن.{ گیو، ل، 928}.
: هلدە.
Hildan (k.jn.dar.mê) 1.Bilindkirina her ti!t jibo serî.
Hilgirtin.,serhildan. delinghidan.2. Kezaxtin. :Dara berî, mazî
hilda.(K): ez hildidim em hildidîn, tu hildidî hûn hildidin, ew
hildide ewan hildidin. (F): (bi) hilde hildin.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلستاندن/hil: کتپ:[ کباک] هەڵستاندن، وەئاگاهێنان، ئامادەکردن.{ گیو، ل، 928}.
هلستە/hil: ن:[ کباک] ئامادەیە.{ گیو، ل، 928}.
هلستن/hil: ن:[ کباک] ئامادەبوون.{ گیو، ل، 928}.
Hilandin (k.jn.x.mê) bn :Heli!andin.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 327}
هلقەتاندن/hil: کتپ:[ کباک] لابردن، سڕینەوە، دڕاندن.{ گیو، ل، 928}.
هلقەواستن/hil: کتپ:[ کباک] هەڵبەزین، قەڵەمبازدان.{ گیو، ل، 928}.
هلقەتین/hil: ن:[ کباک] دڕان، لێ فڕێدان.{ گیو، ل، 928}.
هلفڕاندن/hil: ن:[ کباک] هەڵفڕاندن.{ گیو، ل، 928}.
Hilkehilk (n.dar.mê) Dengê hatinûçûna bêhina mirovî dema
westanê. Bêhin bi ser kevtin.
Hilkehilkkirin (k.jn.gl.mê) Mirov hilkehilkê di ke. :…hinî mandî
bûye, yê hilkehilkê di ke.(K) bn : Kirin.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
Hilkêan (k.jn.dar.mê) Rakê!ana ti!tekî ji çalekê yan cihekê khûr
bi hêza fîzîkî. Deranîn. Înan derê. : Dixtorî didanê wî hilkê!a.
Dahêran. :Dûkela cigarê hilkê!a. :Setlê ji bîrê hilkê!.:Pîyêd xwe
hilkê!e ber xwe. (K) bn: Kê!an.
Hilkirin (k.jn.l.mê) 1.Pêkirin. Berdanê. Agir hilkirin. 2. Derînan.
Hilkiandin (k.jn.dar.mê) Deranîn. Înan der. Qurtifandin. (K) bn:
Ki!andin.
Hilkiîn (k.jn.dar.mê) Bilindbûn. Serevrazbûn.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلکەواشتن/hil: ن:[ کباک] گۆڕین، گوێزتنەوە.{ گیو، ل، 928}.
هلفڕین/hil: ن:[ کباک] هەڵفڕین.{ گیو، ل، 928}.
هلکەتن/hil: ن:[ کباک] چوونەسەر، هەڵکەوتن. { گیو، ل، 928}.
هلکرن/hil: ن:[ کباک] لەڕێشەهەڵقەندن، ڕێشەکەن کردن.{ گیو، ل، 928}.
هلکە/hil: ف:[ کباک]
هلکشان/hil: کتن:[ کباک] هەڵکشان.{ گیو، ل، 928}.
هلکشاندن/hil: ن:[ کباک] هەڵکشاندن.{ گیو، ل، 928}.
هلگفتن/hil: ن:[ کباک] شۆرش و یاخی بوون، سەرکێشی کردن، بڵندکردن.{ گیو، ل، 928}.
هلگەڕاندن/hil: ن:[ کباک] مۆبەت گرتن.{ گیو، ل، 928}.
هلگەواستن/hil: ن:[ کباک] گوێزتنەوە، گۆڕین،{ گیو، ل، 928}.
: هەگەویستە.
هلگرتن/hil: ن:[ کباک] هەڵگرتن، هەڵێنان.{ گیو، ل، 928}.
Hilgavtin (k.jn.dar.mê) Hilgirtin. Rakirin. (K) hilgavêje, di
hilgavêjin.
Hilgirtin (k.jn.dar.mê) 1. Ti!tekî bi dest rakey. Rakirin. 2. Danana
ti!tî jibo heyamekê. : Me berka nav malê ya hilgirtî tanî
zivistanê.Ve!arin, ve!artin. (K): Ez hildigirim em hildigirîn, tu
hildigirî hûn hildigirin, ew hildigirit ewan hildigirin. (F): bi
hilgire bi hilgirin.(K) bn :Girtin.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
Hilm (n.x.mê) 1. Gaza bi av ya ji encamê kelîn yan gerimbûna avê
radibit.2.Bayê gerim ê ji devê mirov derdikevit.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلمشتن/hil: ن:[ کباک] هەڵکردنی قۆڵ و شمشێران.{ گیو، ل، 928}.
هلمسین/hil: ن:[ کباک] دەست لێدان.{ گیو، ل، 928}.
هلمشتن/hil: ن:[ کباک] هەڵکردنی قۆڵ.{ گیو، ل، 928}.
هلناندن/hil: ن:[ کباک] بڵندکردن.{ گیو، ل، 928}.
هلنکفین/hil: ن:[ کباک] پێ هەڵکوتن.{ گیو، ل، 928}.
هلنگڤین/Hilingivîn: ن:[ کباک]
(k.jn.x.mê) Dema bi rêveçûnê berek yan her ti!tek bi
kevit ber pêyan, mirov bi kevit yan bi setimit. Setimîn. (K) bdn:
ez di hilingivtim em di hilingivtîn, tu di hilingivî hûn di
hilingivtin, ew hilingive[…it] ewan di hilingivtin. Pr:dê bi + bdn.
Bdb: di hilingivtim, di hilingivtîn, di hilingivtî, di hilingivtin.
Db,dûr: Hilingivtibûm,.bûyn, bûy, bû.. bûn. (F): bi hilingive bi
hilingivin.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلوەشاندن/hil: ن:[ کباک]
هلوەشاندن/hil: ن:[ کباک]
هلوەشاندن/hil: ن:[ کباک]
هلۆ/hil: ن:[ کباک] رابە
:: ڕابەسەرخۆ. Rabe. Rabe ser xwe.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
هلوو/Hilo : ن:[ کباک]
Hilû (hn.x.çewa) Tiştê hilû;ango yê ne zivir, ko ti!t liser di hilisin.
Dîwarê hilû, Dergehê hilû, pora hilû,sabûna hilû.
هلووبوون/Hilûbûn: کتن:[ کباک]
Dema tiştek hilû di be.
هلووکرن/Hilûkirin: کتپ:[ کباک] me yê hilû bûy. Dema cilek bi hêt hilûkirin
هلوەریان/Hilweryan: کتپ:[ کباک] وەریان:Weryan، داقوتان:Daqutan
1.Tiştê bi kevit xwar
Dar hilweryaye,ango belgên wê hemû weryane.2
لەوازبوون:Lewazbûn، وەریان:Weryan، وەران:weran.
Ev mirove yê hilweryayî
هلوەشاندن/Hilweşandin: کتپ:
وێرانکردن، فڕێدان، خراپکردن.{ گیو، ل، 928}.
[ کباک] ژناڤچوون:Jinavçûn.، نەمان:Neman.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 327}
| Parlementa Kurdistanê piranîya biryarên ser dema rijêmê hilweşandin |
| پارلەمەنتا کوردستانێ پرانییا بریارێن سەر دەما رژێمێ هلوەشاندن. |
هلهاتن/hilhatin: ن:[ کباک] هەڵاتن، بڵندبوون.{ گیو، ل، 928}.
هلهلیا/hilhiliya: ف:[ کباک] زۆرکوڵا.
هلهلیان/hilhiliyan: ن:[ کباک] زۆرکوڵان، لەڕادەبەدەر کوڵان.{ فەرهەنگا کانی، ل، 552}
هلهلین/hilhilîn: ن:[ کباک] دڕان، بەکاربردن.{ گیو، ل، 928}.
هلێڤرین/Hilêvirîn: ن:[ کباک] تشتێ داپۆشی : Tştê dapoşî.
| دەر : der | دەرگەهـ : dergeh | دەرڤانک : dervank |
:: قازانیا هلێڤری : Qazan ya hilêvirî.
| em di hilêvirîn | ez di hilêvirim | |||
| hûn di hilêvirin | tu di hilêvirî | |||
| ewan di hilêvirin | ew di hilêvire | |||
| dê bi hilêvire | ||||
| di hilêvirîn | di hilêvirî | |||
| bi hilêvire | bi hilêvirîbûn | bi hilêvirîbû | dûr | |
| Hilêvirî | ||||
| Nixavtin | ||||
Amanê bê serpoşk
Dervank liser rakirî
Ev xwarine ya hilêvirî ye.{ فەرهەنگا کامێران، ل، 326}
.
.
_________
هل/hil: ف:[ کباک] داگیرساو.{ فەرهەنگا کانی، ل، 547}
:: ئاگری هلکە.
.
.
.
.