کەو ¹ /kew: ن: [ باڵ][ هـ] بەق، خاسەکەو، ژەرەژ( هـ)، قتک، كەبک، کەوێ سۆر : Kewê sor ( كباک) : باڵندەیەكە لە تۆرەمەی قەرقاوڵ. 33 سانتیمەترە، پشتی بۆرە، باڵی ڕێڕێیە، چاو و دندووک و قاچی سوورە. زۆرتر بەجووت یان لە دەستەی بچووكدا دەبینرێت. زستانان دەستەکەیان زۆرتر دەبێت. لە كاتی مەترسیدا كەمتر ھەڵدەفڕێت و یان خۆی حەشار دەدات یان بەرەو ھەوراز ڕا دەكات. پەلەوەرێكی كێوییە كەویش دەكرێت.[ ناوی زانستی : alectoris chukar]

ناوی باڵندەیەکی پەل کوورتی شاخییە و ماڵیش دەکرێت، کەو بەژن و باڵایەکی بچووکی هەیە، درێژییەکەی (15 – 20 ) سم دەبێت، سەری کەو (1 – 3) سم دەبێت، چاوی خڕ و سوورە و دەنووک و قاچی سوورە، لەکوردستان کەو زۆر هەیە، بەپێی سروشتی ئەو شوێنەی تیایدا دەژی ڕەنگی دەگۆڕێت، بەتایبەتی ڕەنگی بەردی ئەو ناوچەیە دەگرێت کە لێی دەژێت، زۆر بەکەمی لەسەر دار دەنیشێتەوە و خاوەنی دەنگێکی زۆرخۆشە و نرخێكی گرانی هەیە، لە( 10 – 15) مانگ جووت دەبن، کەوی وا هەیە ( 24 ) هێلکە دەکات.

  پۆلێنکردنی زانستی : Scientific classification  
 Kingdom  Phylum  Class  Order  Family   Subfamily  genus
 فەرمانڕەوایی  هۆبە پۆل  پلە  خێزان ژێرخێزان  چەشن 
 Animalia Chordata  Aves Galliformes  Phasianidae  Perdicinae  lectoris
 جیهانی زیندەوەر    پەتکدارەکان  باڵندە مراوی شێوەگیی فەسانێیەکان   کەو

 

  پۆلێنکردنی کەو پێی تەمەن : 

1 . باڕەکەو/bařekew: نتـ:[ باڕە+ کەو] فەرخەکەو یان کەوی یەک ساڵە. [ ئینگـ : Baby partridge]

2 . شاباڕ/šabař: نتـ:[ شا+ باڕ] کەوی دوو ساڵە.

3 . خرتەکەو/xirtekew: نتـ:[ خرتە+ کەو] کەوی سێ ساڵە. 

4 . سەرەکەو/serekew: نتـ:[ باڕە+ کەو] کەوی ( 4 – 5) ساڵە. 

5 . پیرەکەو/pîrekew: نتـ:[ باڕە+ کەو] کەوی ( 5 ) ساڵ زیاتر.

[ دەنگ][ دەقاسپێنێت، قاسپاندن]

{

بۆ خەت و خاڵی ملی شیرین کە وەک کەو ڕێژرا
ھەر ئەزەل خوێنی دڵی فەرھاد و خوسرەو ڕێژرا

}{ حەمدی}

کەوی بۆر/kewî bor: ئانتـ:[ باڵ] چێلکەو، چیرکەو، کەوی بۆغە : کەوێکە کە بخوێنێت.

کەوی چیر/kewî čîr: ئانتـ:[ باڵ] کەوی بۆر

کەوی کەنگەر/kewî kenger: ئانتـ:[ باڵ] کەوێکە ڵال  بێت و نە خوێنێت.

کەوی مێ/kewî mê: ئانتـ:[ باڵ] چێڵ، مێکەو.

کەوی نێر/kewî nêr: ئانتـ:[ باڵ] بەق : باڵندەیێکی خاڵ و میل داری لاق و دندووک سووری بۆرە لە کۆتر گەورەترە.

  

ڕاوەکەو/řawekew: نتـ:[ ڕاو+ ئە+ کەو]

سۆسکەکەو/soskekew: نتـ:[ سۆسکە+ کەو]

شەڕەکەو/šeřekew: نتـ:[ شەڕ+ ئە+ کەو]

فەرخەکەو/ferixekew: نتـ: باڕەکەو، گەوار _ گوار : بێچووی کەو.

قاسپەی کەو/qasipey kew: نتـ:[ دەنگ][ قاسپە+ ی+ کەو]

گۆشتی کەو/goštî kew: نتـ:[ گۆشت+ ی+ کەو]

:: خواردنی گٶشتی کەو.

هێلانەی کەو/hêlaney kew: نتـ:[ هێلانە+ ی+ کەو]

.

.

____________

کەو ² /kew: ن:[ ڕەنگ][ فە] ڕەنگی شین.

:: زەوی کەورە بووە : واتا زەوی شین بووە.{ جافایەتی}.

.

.

____________

کەو ³ /kew: ن:[ کەرەستە] سەرەد( کباک، باد)، سەرەند _ سەرەن، بێژنگی کونزل : کە بۆ بێژانەوە و پاکردنی نیسک و نۆک بەکاردەهێندرێت. کە چووتە ناوزمانەوانیشەوە و وەک دەڵێن.

:: بابەتەکەم شەن و کەو کرد؛ واتە هەڵەبژێرم کرد، پۆختم کردەوە لە وشەی نەگونجاو.{ هیوا}

 

.

.

.

.