لێ/lê: ئمـ:[ کناو] لە ئەو، چەنە _ چنە( هـ)، تێدا، لەناو، وێ.
| تێبینی |
| 1 – لەڕووی دۆزینەوەی دەوری( لێ) لە پرۆپۆزیشنەوە هاتووە و چۆنیەتی کارکردنی بۆ سەر ئەو بەرکارەی دەبێت فرمانی( پێچان) هەی بێت. |
| 2 – لێرەدا( لێ ) ڕۆڵی پێشگر دەبینێت، ئەگەرچی خۆی لە خۆێیدا پرۆپۆزیشنە، پرۆپۆزیشنی( لێ) سەرچاوەی لە پرۆپۆزیشنی( لە) وە وەرگێراوە. وەک
:: لە دارا دووام : لێی دووام. |
| 3 – پێشگری ( لێ) لە ڕستە( مبتدا و خبر) دا دێن کە فرمانی ئاشکرایان نییە، وەک :
:: لێت ڕازیم :: پێمان شادن. |
ئەم ڕستانە لە کۆنی کۆندا فرمانی( بوون : Verb to be) یان هەبووە و سوواون، چونکە پێشگری فرمانیش هیچیان بە ناو و ڕاناوی نەلکاوەوە نانووسێت}.
{ زاراوەسازی، ل، 12}
:: لێم وەرنەگرت :: لەئەوم وەرنەگرت.
لێپیسبوون/lê: کتن:[ لێ+ پیس+ بوون]
لێپیسکردن/lê: کتپ:[ لێ+ پیس+ کردن] نەخۆشییەك کە تەنەشە بکات و چاك نەبێتەوە.
لێتێكچوون/lê: کتپ:[ لێ+ تێكچوون( تێك+ چوون)] بەسەرچوون.
لێتێگەیشتن/lê: کتپ:[ لێ+ تێگەیشتن] چەنەئەنەیاوای.
لێتۆژەوە/lê:: ڤەكوار.
لێتۆژەوەی دادوەری/lê:: ( مححق العدلی).
له‌جێ‌چوون/lê: کتن: (- ی ئێسک و جومگه) : Dislocate
لەجێ‌چوونی دیسک/lê: کتن: دیسک كه‌مه‌ر : Slipped disk
لێخراو/lê: ئانفا:[ لێ+ خراو] لەکاردەرکراو.
لێخستن/lê: کتن:[ لێ+ خستن] لي خشاندن( کباك)، کوتان، لێدان. چنەوزتەی، چنەوستەی( هـ).{ تێبـ: گۆڕانكاری لە نێوان تیپی ( ز) و (س) دا هەیە}.
:: لێخە.
لێخشان/lê: کتن:[ لێ+ خشان] ليخڕان.
لێخشاندن/lê: کتن:[ لێ+ خشاندن] لێ خستن.
لێخۆشبوون/lê: کتن:[ لێ+ خۆش+ بوون] چنەوەش بییەی( هـ)، لێبوورین : Pardon
لێخواردن/lê: کتن:[ لێ+ خواردن] چنەوارڎەی.
لێخوازتن/lê: کتن:[ لێ+ خوازتن] چنەوازتەی.
لێخوازتن/lê: كتن: چنەوازتەی( هـ).
لێخوێندن/lê: كتن: چنەوانای _ چنەوەنەی( هـ)، تێداخوێندن.
لێخواستن/lê: کتن:[ لێ+ خواستن] چنەواستەی..{ تێبـ: گۆڕانكاری لە نێوان تیپی ( ز) و (س) دا هەیە}.
لێخوڕان/lê: کتن:[ لێ+ خوران] چنەووریای( هـ)، ئاژووان، ڕانران.
لێخوڕە/lê: ف:[ لێ+ خوڕە] باژۆ، بڕان.
لێخستنەخوارەوە/lê: كتن: چەنەئەرە وزتەی( هـ).
لێخوڕین/lê: کتن:[ لێ+ خوڕین] ئاژۆتن _ هاژووتن، ڕادان، ڕانادن _ ڕانان، باخێوی.
لێخۆشبوون/lê: كتن:[ لێ+ خۆش+ بوون] چنەوەش بییەی( هـ)، لێبوورین.[ ئینگـ : Pardon].
لێخرانەخوارەوە/lêxistin: كتن:[ لێ+ لێخرانە+ خوارەوە] چەنەئەرەوزیای.
باژۆ/bajor: ف:[ باژإۆتن][ باری داخوازییە لەئێستادا] لێخۆرە.
لێخستن/lêxistin: كتن:[ لێ+ خستن] چنەوزتەی _ چنەوستەی، لێخستن. .{ تێبـ: گۆڕانكاری لە نێوان تیپی ( ز) و (س) دا هەیە}.
لێخستنەخوارەوە/lêxistin: كتن:[ لێ+ خستن+ یەوە] چەنەئەرەوزتەی _ چەنەئەرەوستەی.
لێخوێندن/lêxistin: كتن:[ لێ+ خستن+ یەوە] چنەوانای _ چنەوەنەی( هـ)، تێداخوێندن.
لێخوران/lê: كتن: چنەووریای( هـ).
لێدابڕان/ê dabiř an : كتن:[ لێ+ دابڕان] چەنەئەرەبڕیای( هـ).
لێدابڕین/ê dabiřan: كتن:[ لێ+ دابڕان] چەنەئەرەبڕیەی( هـ).
لێداچۆڕاندن/ê dabiřan: كتن:[ لێ+ داچۆڕاندن] چەنەئەرە چوڕنای.
لێداچۆڕین/ê dabiřan: كتن:[ لێ+ داچۆڕین] چەنەئەرەچۆڕیای.
لێداخوران/ê dabiřan: كتن:[ لێدا+ خوران] چەنەئەرەوریای.
لێدادڕان/ê dabiřan: كتن:[ لێدا+ دڕان] چەنەئەرەدڕیای.
لێدادڕین/dabiřan: كتن:[ لێدا+ دڕین] چەنەئەرەدڕیەی.
لێداڕووخان/dabiřan: كتن:[ لێدا+ ڕووخان] چنەووڕایەرە _ چەنەئەرەوڕای( هـ).
لێداڕووخاندن/dabiřan: كتن:[ لێدا+ ڕووخاندن] چەنەئەرەوڕنای _ چنەووڕنایەرە.
لێداكران/lêdan: كتن:[ لێ+ دان] چەنەئەرەكریای.
لێداكردن/lêdan: كتن:[ لێ+ دان] چەنەئەرەكەرڎەی
لێداكەوتن/lêdan: كتن:[ لێ+ دان] چەنەئەرەكۆتەی
لێداماڵران/dabiřan: كتن:[ لێدا+ ماڵران] چەنەئەرەماڵیای _ چەنەئەرەمەڕیای.
لێداماڵین/dabiřan: كتن:[ لێدا+ ماڵین] چەنەئەرەماڵای.
لێداهاڕان/lědan: کتپ:[ لێدا+ هاڕان] چەنەئەرەهاڕایای.
لێداهاڕین/lêdan: کتپ:[ لێدا+ هاڕین] چنەهاڕایەرە _ چەنەئەرەهاڕای.
لێدەرچوون/lê: كتن: چنەئەرەزیای( هـ).
لێداكران/lê: كتن: چەنەئەرەكریای( هـ).
لێداكەوتن/lê: كتن: چەنەئەرەكۆتەی( هـ).
لێداكردن/lê: كتن: چەنەئەرەكەرڎەی( هـ).
لێداماڵین/lê: كتن: چەنەئەرە ماڵای( هـ).
لێداماڵران/lê: كتن: چەنەئەرە ماڵیای( هـ).
لێ دابڕان/lê: كتن: چەنەئەرەبڕیای( هـ).
لێدابڕین/lê: كتن: چەنەئەرەبڕیەی( هـ).
لێدەرهێنان/lê: كتن: چەنەئەرەتەكنای( هـ).
لێداچۆڕین/lê: كتن: چەنەئەرەچۆڕیای( هـ).
لێداچۆڕاندن/lê: كتن: چەنەئەرەچوڕنای( هـ).
لێدادڕان/lê: كتن: چەنەئەرەدڕیای( هـ).
لێدادڕین/lê: كتن: چەنەئەرەدڕیەی( هـ).
لێدڕانین/lê: كتن: چەنەئەرەڕنیەی( هـ).
لێدوان/lêdan: کتپ:[ لێدا+ دوان] ئاخاوتن، لێدوان : Oration
1 – به‌ڵگه، گۆڤانی، ده‌لیل: باس، وتووێژ، شێوه‌ی بیر(كرنه‌وه). [ ئینگـ : Reasoning].
لێدوان/lêdan: کتپ:[ لێدا+ دوان] باس و خواس کردن.
لێده‌ركاری/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرکردن] داشكاندنه‌وه، كه‌مكردنه‌وه‌ی كۆی موو‌چه له كاتی حیسابكردنی باجدا. [ ئینگـ : Deduction, Reduction].
لێده‌ركردن/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرکردن] كه‌مكردنی.[ ئینگـ : Subtraction].
لێدەرهێنان/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەرەتەكنای.
لێڕووخان/lêdan: کتپ:[ لێ+ ] چنەووڕای( هـ).
لێدانران/lê: كتن:.چەنەئەرەنریای/čene ere niryay: كتپ:[ هـ][ كارا بزر][ چەنە+ ئەرە+ نریای( نیای)] .
لێدانان/lê: كتن: چەنەئەرەنیای( هـ)، تیادانان _ تێدانان.
لێداخوران/lê: كتن: چەنەئەرە وریای( هـ).
لێداڕووخان/lê: كتن: چەنەئەرە وڕای( هـ).
لێداڕووخاندن/lê: كتن: چەنەئەرەوڕنای( هـ).
لێڕاخستن/lê: كتن: چەنەئەرەیاوای( هـ)، تیاڕاخستن.
لێڕووخاندن/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چنە ووڕنای( هـ).
لێسەندن/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەسانای ( هـ).
لێسەندن/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەسای( هـ).
لێسەندنەوە/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەسایۆ
لێسەندن/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەنە سانای.
لێسەندنەوە/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەوە ئەسانای ( هـ).
لێدەركردن/lě: كتپ: : كەمكردن: Subtraction
لێدەرچوون/lêdan: كتن:[ لێ+ دان] چنەئەرەزیای.
لێدەرهێنان/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان]
لێدۆینەوە/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەوە ئیستەی
لێدووان/lêduwan: كتن:[ لێ+ دووان] لەئەودووان.
لێدەرهێنان/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان]
لێڕاخستن/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەرە یاوای، تیاڕاخستن.
لێڕۆیین/lê: کتن: چنەلوای، تێداچوون.
لێدەرهێنان/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان]
لێده‌ركردن/: كتپ:، كه‌مكردنی : Subtraction
لێڕووخان/: كتن: چنەووڕای.
لێداڕووخان/: كتن: چنەووڕایەرە.
لێڕووخاندن/: كتن: چنەووڕنای
لێداڕووخاندن/: كتن: چنەووڕنایەرە.
لەت لێفڕێدان/: كتن: هەڵپەڕاندن، لەكۆڵبوونەوە، پارچەلێفڕێدان.
لێقەومان/lê:: باركەوتوو، باركەوتە. 2- داماو، لێقەوماو.
لێكەوتنەخوارەوە/lêdan: كتن:[ لێ+ دان] چنەئەرە كۆتەی، چەنەئەرەكۆتەی( هـ).
لێكردنەدەرەوە/lêdan: كتن:[ لێ+ دان] چەنەئەرەزنیەی.
لێ/lê:: پەڕین: كتن:1- لەگۆچوونی ئەندام بەهۆی سەرماوە، سڕبوون لە سەرمادا. 2- لەرزینی پەلكی چاو. پەڕیو: ئان: لێكراوەوە، فرێدراو، ئاوارە، بەڕیدە پەڕێن: كتن:[ كشت] لێكەوتن. لابەر.
لێزان/lê::
لێزانی/lê::
لێزانین/lê::
لێ سەندنەوە/lê::
لێ سەندنەوەی ڕەگەزنامە/lê::
لێسەوە/lê::
لێکەوتن/lê:: پەڕێن، لابەر.
لێفڕێدەر/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] پەڕینەر، لێكەرەوە.
لێفڕان/lěêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنەئەڕفای( هـ).
لێفڕاندن/lêdan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چەنە ئەڕفانای( هـ).
لێ گرتن/lědan: کتپ:[ لێ+ گرتن] چنەگرتەی( هـ).
لێ گرتنەوە/lědan: کتپ:[ لێ+ دەرهێنان] چنە گرتەیۆ( هـ).
لێ گیربوون/lědan: کتپ:[ لێ+ گیربوون] چنە گیربییەی( هـ).
لێ گیركردن/lědan: کتپ:[ لێ+ گیرکردن] چنەگیركەرڎەی( هـ).
لێگەڕان/lě: کتپ:[ لێ+ گەڕان]
لێگەڕانی تەواو/lě:::
لێگەڕانی بەبنۆس/lě:::
لێگەڕانی كەت/lě:::
لێگرتنەوە/lê: كتن: چەنەكەردەیۆ( هـ)، چەنەكەردییو.
لێكەوتنەخوارەوە/lê: كتن: چنەئەرەكۆتەی( هـ).
لێ گرتن/lê: كتن: چنەگرتەی( هـ).
لێ گرتنەوە/lê: كتن: چنەگرتەیۆ( هـ).
لێ گیر بوون/lê: كتن: چنەگیربییەی( هـ).
لێ گیركردن/lê: كتن: چنەگیركەرڎەی( هـ).
لێپڕانەوە/lê: كتن: چنە لاڵیایۆ( هـ).
لێڕۆیین/lê: كتن:. چنە لوای( هـ)، تێداچوون.
لێمان/lê: کتن:[ ] ( هـ).
لێگرتنەوە/lê: کتن: چەنەكەردەیۆ ( هـ)، چەنەكەردییو.
لێلادان/lêladan::: لێی لا دەدات.
لێم/lê: ن:[ لێ+ م] لەمن.
بەڕێوەبەری لێپێچانەوە/beřêweberî lêpêçanewe : نتـ: ( مدیر المحاسبە).
.
.
________________________
– لێ/lê: ئاک:[ کباک]
1 – بەڵام، لێبەلێ، كەچی، وەلێ.
2 – چونكە.
3 – ئۆخ، بەلآن، بۆیە.
:: لەكاتی قسەكردن دەگەل ژنان بەكاردەهێندرێت.
.
.
___________________
– لێ/ – lê:
:: زارا+ لێ : زارالێ.
:: خوشک+ ۆ+ لێ : خوشکۆلێ.
:: فاتم+ ی+ لێ : فاتمیلێ.
.
.
.
.