شا/şa: ن:[ ڕامیـ][ هیتی : هاشو]
| لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە. ل. | ||
| گۆکردنی بە کوردی | زمانی ئاڤێستایی | واتای بە ئینگلیزی |
| شاتە | atAS | king |
| تێبینی |
| وشەی( شا) کە ئەمڕۆ بە هەڵە بەفارسی دادەنرێت، یەکەمجار وشەکە لای هیتیەکانی نیشتەجێی باکووری کوردستان بەشێوەی( هاشو) تۆمارکراوە و واتا وشەکە لە پێش بوونی فارس وەک خەڵکێک لە تۆماری مێژوودا، لەسەر خاکی کوردستاندا بەکارهاتووە. |
1 . پاڵشا، پادشاە، شاە.
2 . [ واز][ وەرزش] داشی شەترەنج.
3 . لە پارسی کۆندا بەواتای سەروەر یان خوداوەند یان دروستکاری جیهان دێت.
4 . مەبەست لە یارە.
{
دائیما دەستی دوعا دەگرم و ششایەد زۆر زوو
شای سەفەر کەردەیی من بێتەوە بێ عەجز و زەرەر
}{ کوردی، ل، 17}{ شاعیران، ل، 587}
5 . : ف: خۆزی بە.
:: شابەحاڵت. { هەنبانەبۆرینە، ل، 461}.
6 . وەک پێشگرێک دەلکێت بە وشەی دیکەوە، وە واتای زلتر، ئەستوورتر یان سەرکی تری پێدەبەخشێت
شائاڤک/şaavik: نتـ:[ شا + ئاڤک] چلپرت، خاش، گووپا، هوور.
شائاو/şaaw: نتـ:[ شا+ ئاو] ئاوی پادشایی.
شاباجی/şabacî: نتـ:[ خێز][ شا+ باجی] خوشکی مێرد.{ هەنبانەبۆرینە، ل، 461}.
شابانو/şabanu: نتـ:[ خێز][ شا+ بانو] شەهبانۆ : ئەو ژنەی دەبێتە شا.
شابەچکە/şabeçike: نتـ:[ باڵ] بەیەکەم بێچووی سەقەر( ) دەگووترێت، ئەگەر سەقەر سێ بەچکەی هەڵهینا.
شابسک/şabisik: نتـ:[ شا+ بسک] بسکی گەورەی ژنان.
:: چاوت هەڵنایێت لەبەر بیسک و شابسکان.
شاتوو/şatû: نتـ:[ ڕوو][ شا+ توو] شەتوو.
شاجوان/şaciwan: نتـ:
شاژن/şajin: نتـ: ژنی شا، شاهینە.
شاسوار/şasiwar: نتـ:
شاکار/şakar: نتـ:
شاکێو/şakêw: نتـ:
شاگوڵ/şaguľ: نتـ:
شاماران/şamaran: نتـ:[ شا+ مار+ ان] شای ماران.
| تێبینی |
| { واتە بە بەڵگەوە نزیکی چوار هەزار ساڵ لەمەوبەر لە کوردستاندا (هاشومر) هەر مانای (شامار) ی داوە}. |
شاهانە/şahane: ئانتـ: شایانە
1 . وەک پادشایان.
2 . جۆرێتی تشتێک یان بەرهەمێک لە پلەی نایاب بێت.
شاهەنشا/şahenişa: ئانتـ:
شەهنشاهـ/şehinşah: ن:[ ڕامیـ] شاهنشا : فەرمانڕەوایی چەند مەملەکەتێک.
.
.
_________
شا/şa: ئان:[ کباک] شاد _ دڵشاد، دلخۆش.
:: ئەز زەحف شامە.
شابە/şabe: ف: دڵخۆش بە، شادبە، هەر بژی.{ هەنبانەبۆرینە، ل، 461}
شابن/şabin: ف: شادبن.
شابوون/şabûn: کتن: شادبوون، دلخۆشبوون.[ ئینگـ: to be happy, rejoice].{ هەنبانەبۆرینە، ل، 461}
شابوونی/şabûnî: نچ: شادبوونی، دلخۆشبوونی.
شاکرن/şakirin: کتپ:[ شا+ کرن] شادکردن.[ ئینگـ : ]
شاهینە/şahîne: ئانتـ: خۆشی و شادی.
شاهینەت/şahîne: نچ: شایی، خۆشی و شادی و بەزم و هەرای زەماوەند.
.
.
________
شا/şa: ن:[ زمان] سەرەکی.
شاڕستە/şařiste: نتـ:[ زمان] ڕستەی سەرەکی.[ ئینگـ: Main Clause]
شاکردار/şakirdar: نتـ:[ زمان][ شا+ کردار] کرداری سەرەکی.[ ئینگـ:Lexical Verb ، Main Verb]
شادەمار/şademar: نتـ:[ زمان][ شا+ دەمار] ئارووت، شاخوێنبەر: خوێنبەری سەرەکی.[ ئینگـ: Aorta، Artery]
.
.
______________
شا/şa: ئان: زڵ، ئەستوورتر.
.
.