چەشن çeşin

چەشن ¹ /çeşin: ن: ئازین، ئێسک، بەو، تەحر، تەرز، چەشنەت، وێنە.

{

ئەی چاو! چەشنی بازی قەفەس هەڵوەری پەڕت،
کوا باڵە تیژەکانی نیگای حوسنی دڵبەرت؟
کوانێ دوو چاوی مەست؟ کوانێ؟
کوانێ برۆی پەیوەست؟ کوانێ؟
کوانێ زوڵفی ڕەش؟
کوڵمی ئاڵ و گەش؟
کوا هەیکەلی جەمال؟
کوا حوسنی بێ میسال؟

}{ گۆران : ڤەژین}

چەشناوچەشن/çeşnaûçeşin: ئاكتـ: جۆراوجۆر. 

چەشناوچەشنی/çeşnaûçeşinî: ئاكتـ: جۆراوجۆری. 

چەشنایەتی/çeşnayetî: ئاكتـ:    

چەشنە/çeşine: ئانتـ:

1 . بەو جوورە، ئاوا.

2 . [ ڕۆژ] پشک.

چەشنەئاوێژتن/çeşine awêjtin: كتپ: پشک ئاوێژتن، پارەوپارتێن.

چەشنەت/çeşinet: :[ کباک] چەشن.

چەشنی/çeşinî: نچ:[ هـ، بابا، جا] ترەقە، تەرەقە، تەریقە، تەرەقەی دەمانچە و تفەنگ و چەكانە.

چەشنی/çeşinî: نچ:[ ئەردە] مەزە، تام. كەڕەكیفەی سەرترشی و ئیتر.

چەشنی بەرهەمی ئەدەبی/çeşinî berhemî edebî: نتـ:[ زمان] ژانێری ئەدەبی.[ ئینگـ: Genre]

بەکارهێنانی چەشن لە وشەی ئاوێتەتردا

دیاردەچەشن/diyardeeçeşin: نتـ:[ دیاردە+ چەشن][ ئینگـ: Phenotypes]{ زاراوەکانی کۆڕ}.

ڕەچەڵەکی چەشن/řeçeľekî çeşin: نتـ:[ ڕەچەڵەک+ ی+ چەشن]

مەزەچەشن/mezeçeşin: نتـ:[ مەزە+ چەشن][ ئینگـ: Temperamental types]{ زاراوەکانی کۆڕ}.

هاوچەشن/hawçeşin: نتـ:[ هاو( ئاو)+ چەشن] 

1 . چوونیەک.

2 . هاوجۆر، یەکدەست.  

1 . 2 . [ ئینگـ: Homogeneous].

2  . 2. [ ئینگـ:Uniform].

.

.

______________________

چەشن ² /çeşin: ن:[ زیند][ ڕوو] لە زانستی زیندەوەرزانی دا، زانستی پۆلێنکردنی زانستی دابەش کراوەتە سەر جیهانی زیندەوەر و جیهانی ڕووەک. بەپێی لێکچووییەکانیان خشتەڕێژییان بۆ کراوە. هەر زیندەوەرێک یان ڕووەکێک دوو ناوی هەیە یەکێ لاتینی کە بەزمانی زانستی ناسراوە و ئەوی دیکە بەزمانی زکماکی هەر زمانیکی تر، ئەمەش بەپێی پۆلێنکردنی زانستی وەها هاتووەتە خوارەوە : شانشینی ڕووەک و شانشینی زیندەوەر، هۆبە، پۆل، پلە، خێزان، چەشن، جۆر.[ لا : Genus].

بۆنموونە

پۆلێنکردنی زانستی : Scientific classification
kingdom	phylum	class	order	family	genus	spice
شانشین	هۆبە	پۆل	پلە	خێزان	چەشن	جۆر
animalia	chordata	aves	passeriformes	passeridae	passer	passer pomesticus
جیهانی زیندەوەر	پەتدارەکان	باڵندە	پاساری ئاسا	پاسارییەکان	پاسار	چۆلەکەی ماڵی

.

.

.

.