پەل¹/pel: ن:[ توێ]

نەشوناس  شوناس
  تاک   کۆ  تاک   کۆ
 شێوەزاری کرمانجی باکوور    ەک   ان   ەکە    ەکان
 شێوەزاری کرمانجی ناوەند    ێ ، ێک   ان   ەکە   ەکان
 شێوەزاری هەورامی   ێوە    ێ ، ن    ێ    ـەکێ 

1 – لاق و دەست، باسک و قاچ : باسكی گیاندار.[ ئینگـ: member , limb , extremity]

1 – 1 –  پەلی پێشەوە : دەست.[ ئینگـ: forelimb]

2 – 1 –  پەلی دواوە : قاچ.[ ئینگـ: hindlimb]

:: دەست و پەلت پیسە.

:: لە چوارپەلان گۆی ساغە.

2 – باڵی باڵندە، پەری پەلوور

:: چوارپەلـی بەسایەوە.

3 – پەلەوەز، پەلەفركێ

:: بەرەوكرێ پەل بووی ؟.

چوارپەل/çiwarpel: نتـ: چوار ئەندام : گوزارشت لەدوو دەست و دوو پێ دەكات.

پەلبزاوتن/pel bizawtin: كتن: [ پەل+ بزاوتن] دەست بزاوتن، دەست كردنەوە، جوولەكردن.

پەلبەستە/pelbeste: ئانتـ:[ پەل+ بەست( بەستن)+ ئە]

1 – دەست بەستراو.

2 – گرفتار، ئەسیر.

پەلبەستن/pelbestin: ئانتـ:[ پەل+ بەستن] دەستبەستن.

پەلپەلان/pelpelan: نتـ:[ ئەردە] پەلهاویشتن بۆ یەكتری، پەلەشڕی، پەلەفڕكێ.

پەلسڕبوون/pelsiřbûn: نتـ:[ نخ] نەخۆشییەكە، لە ناوچەیەك یا خاڵێك لە پەنجە، دەستەكان و بنقۆڵ دەدات و سڕ، بێهەستی دەكات، ماسوو لكەكان ڕەق دەبێت وهەندێك جار بە ئازارەوە دێت و پێستەكەش ڕەنگی زەرد هەڵدەگەڕێت.[ لا : acroparesthesia].

پەلگەورەبوون/pelgewrebûn: نتـ: نەخۆشییەكە، كە دەبێتە هۆی گەورەتربوونی دەست، پێ ودەم وچاوی مرۆڤ. سەرئێشە و ئازاری ماسوولكە و پەشێوی هەستەكان لە نەخۆش دەردەكەوێت، ئەم نەخۆشییە لە زۆربوونی ئەم هۆرمۆنەوەدێت [ لا: acromegalia].

پەلپسكیان/pelpiskyan: كتن:[ ئەردە][ پەل+ پسكیان] باڵ شۆڕبوونەووە.

پەلدان/peldan: كتن:[ پەل+ دان] پەلهاویشتن، بلاوبوونەوە.

پەلەكوتێ/pelekutê: نفا:[ پەل(دەست)+ ئە +كوتێ(كوتان)] پەل كوتان: دەستكوتانی كوێر یا چاوساغ لە تارییكیدا.

پەلكوتان/pelkutan: كتن: تەقەلاكردن، پەلەپر ووزە، پەلەفركێ :

1 – جوولانێكە لە كاتی تەنگانەدا.

2 – جوولانی هەرەدواییە، لە كاتی گیانداندا.

3 – [مجـ] بریتییە لە ڕەنج و تێكۆشان.

پەلكوتاندن/pelkutandin: كتپ:[ پەل+ كوتاندن] هەوڵدان، دەستكوتان، تەلاش، تەقەلاكردن.

پەلكونانن/pelkunanin: كتپ: پەلكوتاندن.

پەلكین/pelkîn: كتن:[ كباك] خۆكورووژم هەڵێنان، خۆوێكهێنان، بەچوارپەلان ڕۆیشتن.

پەلگرتن/pelgirtin: كتپ:[ پەل+گرتن]

1 – دەستگرتن.

2 – [مجـ] یارمەتیدان، هاریكاری كرن.

پەل هاویژتن/pelhawîjtin: كتن:[ پەل+ هاویژتن] پەلوپۆكردن، پێدرێژكردن.

پەلهاویشتن/pel hawîŝtin: كتن : پەلدان.

.

.

_____________

پەل/pel: ن:[ توێ] خێزان : کۆمەڵێک زیندەوەر کە لە یەک ڕەگەز بن، لە هەندێک ڕەوشتدا لە یەکتر بچن. [ ئینگـ : order]

زیندەوەری بێ پەلوپۆ/zîndewerî bê pel û po: نتـ: [ زیند][ ئینگـ : Zooplankton ]

پەلی /pelî: نتـ: [ ئینگـ : ] 

پەلی ئاژدیهایییەکان/pelî: نتـ:[ پەلی+ ئاژدیها+ یییەکان] [ ئینگـ : viperidea]  .

پەلی بالانیەکان/pelî: نتـ:[ پەلی+ بالانیەکان] جۆرە نەهەنگە بێ ددانەکان. [ ئینگـ : balaenidea

پەلی بۆقییەکان/pelî boqîyekan: نتـ:[ پەلی+ بۆق+ ی+ یەکان] [ ئینگـ : Ranidea

پەلی پشیلەیییەکان/pelî: نتـ: [ پەلی+ پشیلە+ ییەکان] پشیلە و پلنگ. [ ئینگـ : Felidea]

پەلی پێشەوە/pelî: نتـ: دەست. [ ئینگـ : Forelimb]  

پەلی پشتەوە/pelî: نتـ: پەلی دواوە، قاج. [ ئینگـ : Hindlimb] 

پەلی زەردەواڵەیی یەکان/pelî: نتـ: [ پەلی+ زەردەواڵە+یی یەکان][ ئینگـ : vespidea] 

پەلی قۆرییەکان/pelî: نتـ: [ ئینگـ : agamidae ] 

پەلی کڵاوکوڕەکان/pelî: نتـ: [ ئینگـ : alaudidea]

پەلی کوللەحاجییەکان/pelî: نتـ: [ ئینگـ : aeshnidae ]

پەلی گەوزەنەکان/pelî: نتـ: ئاسکەکان. [ ئینگـ : cervidea]

پەلی مارمێلکەییەکان/pelî: نتـ:[ پەلی+ مارمێلکە+ ی+ یەکان] [ ئینگـ : lacertidea]   

پەلی ماسی گڕەکان/pelî: نتـ: [ ئینگـ : alcedinidae

پەلی مەیموونەکلکدارەکان/pelî: نتـ: [ ئینگـ : ] 

پەلی مشکەکوێرەکان/pelî: نتـ: [ ئینگـ : spalacidea

پەلی مێش مازوو/pelî: نتـ:[ پەلی+ میش مازوو] [ ئینگـ : cynipidea

پەلی ووشترییەکان/pelî: نتـ:[ پەلی+ ووشتر+ ییەکان] ووشتر و لاما …هتد. [ ئینگـ : camelidea

پەلی کوندەبەبووەکان/pelî: نتـ: [ ئینگـ : strigidea] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Rosales

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Poales]

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Ranunculales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Sapindales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Piperales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Asparagales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Liliales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Fabales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Gentianales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Ceratophyllales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Saxifragales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : Asterales] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : ] 

پەلی/pelî: نتـ: [ ئینگـ : ] 

.

.

____________

پەل²/pel: ن:[ ڕوو]

1- لكی دار

:: گەلای بەپەلی دارەكانەوەنەهێشت.

2 – دڕكی دار، چقڵ

:: پەڵێكم لە قاچ ڕا چووە.

3 – قڵێشەدار.

4 – گەلا، بەڵگ، پەڵک

:: پەلوپۆ.

پەلداكوتان/pelûpo: كتن:[ پەل+داكوتان] خۆگرتن و ڕیشە داكوتانی گیا.

پەلوپۆ/pelûpo: نتـ: لقوپۆی دار و درەخت.

پەلوپۆكردن/pelûpokirdin: كتپ: تەشەنەكردن، زۆربوون.

پەلوپۆكردنەوە/pelûpokirdinewe: کتپ:

پەلوپووكردن/pelûpûkirdin: كتن:

1 – خونچەكردن

2 – جیاكردنەوە.

3 – پارچەكردن.

.

.

__________

پەل³/pel: ن:

1 – بەرانبەری قوول

:: دەوری پەلە.

2 – پارچە جلک و ئەسباب

:: كەلوپەل.

3 – دەستە، پۆل.

4 – سكل، پۆڵۆ، پەنگر، پەن، چڵۆسكە، پەرەنگ.

5 – پارچە، پاژ

:: پەلێكم لەو نانە بۆ بكەوە.

6 – پەڕێك قاقەز : كە دوو لاپەڕەیە.

7 – تەڵە، داو، رووشە.

بەپەلەوەكردن/bepelewekirdin: كتپ:[ بە+ پەل+ ئەوە+ كردن] تووشی داو و تەڵەیێكی كردن.

پەلەپەلە/pelepele: نتـ:[ پەل+ ئە+ پەل+ ئە] پەڕەپەڕە، تۆتۆ، تووێ تووێ، پەردەپەردە.

پەلپەل/pelpel: ئانتـ:[ پەل+پەل]

1 – پلپل، پارچەپارچە.

2 – ئاخۆتنێكە كە تێكەڵ و پێكەڵ بێت، مرۆڤ تێینەگات.

3 – [دەنگ] قوڵتەقوڵتی كولاندن.

پەلپەلبوون/pelpekbûn: كتن:[ پەل+ پەل+بوون] پارچەپارچەبوون.  

پەلپەلكردن/pelpekkirdin: كتپ:[ پەل+پەل+ كردن] پارچەپارچەكردن، لەت و پەت كردن.

.

.

___________

پەل 4 /pel: ن:[ واز]

1 – دەرخک، هەلووک، قەلبە: دارێكی كورتە هەردووسەری پەلن.

پەلكردن/pelkirdin: كتپ: كەلكردن، قەلكردن، پەیكردن، بڕینەوە : هەڵپردواتنی سەری هەلووك و پێنووس و ئیتری بڕاوی وەك نووكە قەڵەم.

.

.

_____________

پەل 5 /pel: ن:[ سەز] پلەیەكە لە پلەكانی ژمارەی لەشكری كوردی

:: سەرپەل.

.

.

__________

پەل 6 /pel: ن:[ جێۆ]

1 – تیرەیەک لە هۆز و عەشرەت.

2 – شیو، شێوەڵە، دۆڵ، درەی نێوان دوو شاخ.

.

.

___________

پەل 7 /pel: ن:[ كەش] شەپۆل، هەستانەوەی ئاو كە لەبەرد بدات.

.

.

_____________

پەل 8 /pel: ئان: چوختی، بێشەرم.

.

.

.

.