شا/şa: ن:[ ڕامیـ][ هیتی : هاشو]

  لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە. ل.
 گۆکردنی بە کوردی زمانی ئاڤێستایی   واتای بە ئینگلیزی
  شاتە atAS king
 تێبینی
وشەی( شا) کە ئەمڕۆ بە هەڵە بەفارسی دادەنرێت، یەکەمجار وشەکە لای هیتیەکانی نیشتەجێی باکووری کوردستان بەشێوەی( هاشو) تۆمارکراوە و واتا وشەکە لە پێش بوونی فارس وەک خەڵکێک لە تۆماری مێژوودا، لەسەر خاکی کوردستاندا بەکارهاتووە.

1 – پادشاە، شاە. 

2 – داشی شەترەنج.

3 – لە پارسی کۆندا بەواتای سەروەر یان خوداوەند یان دروستکاری جیهان دێت.

4 – مەبەست لە یارە.

{

دائیما دەستی دوعا دەگرم و ششایەد زۆر زوو 

شای سەفەر کەردەیی من بێتەوە بێ عەجز و زەرەر

}{ کوردی، ل، 17}{ شاعیران، ل، 587} 

شائاڤک/şaavik: نتـ: چلپرت، خاش، گووپا، هوور.

شائاو/şaaw: نتـ: ئاوی پادشایی.

شابانو/şabanu: نتـ: شەهبانۆ : ئەو ژنەی دەبێتە شا.

شابەچکە/şabeçike: نتـ:[ باڵ] بەیەکەم بێچووی سەقەر( ) دەگووترێت، ئەگەر سەقەر سێ بەچکەی هەڵهینا.

شابسک/şabisik: نتـ:[ شا+ بسک] بسکی گەورەی ژنان.

:: چاوت هەڵنایێت لەبەر بیسک و شابسکان.  

شاتوو/şatû: نتـ:[ ڕوو][ شا+ توو] شەتوو.  

شاجوان/şaciwan: ن:

شاژن/şajin: نتـ: ژنی شا، شاهینە. 

شاسوار/şasiwar: ن:

شاکار/şakar: ن:

شاکێو/şakêw: ن:

شاگوڵ/şaguľ: ن:

شاماران/şamaran: نتـ:[ شا+ مار+ ان] شای ماران. 

 تێبینی
{ واتە بە بەڵگەوە نزیکی چوار هەزار ساڵ لەمەوبەر لە کوردستاندا (هاشومر) هەر مانای (شامار) ی داوە}.

شاهانە/şahane: ئانتـ: شایانە

1 – وەک پادشایان. 

2 – جۆرێتی تشتێک یان بەرهەمێک لە پلەی نایاب بێت.  

شاهەنشا/şahenişa: ئانتـ:

شەهنشاهـ/şehinşah: ن:[ ڕامیـ] شاهنشا : فەرمانڕەوایی چەند مەملەکەتێک.

.

.

_________

شا/şa: ئان:[ کباک] شاد _ دڵشاد، دلخۆش

:: ئەز زەحف شامە. 

شابە/şabe: ف: شادبە.

شابن/şabin: ف: شادبن.

شابوون/şabûn: کتن: شادبوون، دلخۆشبوون.[ ئینگـ: to be happy, rejoice] 

شابوونی/şabûnî: نچ: شادبوونی، دلخۆشبوونی. 

شاکرن/şakirin: کتپ:[ شا+ کرن] شادکردن.[ ئینگـ : ]

شاهینە/şahîne: ئانتـ: خۆشی و شادی. 

شاهینەت/şahîne: نچ: شایی، خۆشی و شادی و بەزم و هەرای زەماوەند. 

.

.

________

شا/şa: ن:[ زمان] سەرەکی. 

شاڕستە/şařiste: نتـ:[ زمان] ڕستەی سەرەکی.[ ئینگـ: Main Clause]

شاکردار/şakirdar: نتـ:[ زمان][ شا+ کردار] کرداری سەرەکی.[ ئینگـ:Lexical Verb ، Main Verb]

شادەمار/şademar: نتـ:[ زمان][ شا+ دەمار] ئارووت، شاخوێنبەر: خوێنبەری سەرەکی.[ ئینگـ: Aorta، Artery]

.

.

.

.