زەمبەق/zembeq: ن:[ ڕوو] بەرفی( کباک)، پەلەزی، چاران چەقیلە، زەنبەق _ زنبە _ زنبەق، زمبق _ زەمەق، زیوا، سۆسەن _ سوسێن : ڕووەکێکی پیازی هاوینەیە، گەڵاکانی باریک و درێژ و ڕەنگەکەی سەوزی مەیکەوسوورە، گوڵەکانی زۆر جوانە لە ڕەحەتی دەچێت و بۆنخۆشە، ڕەنگیشیان زەرد، شین، یان چەرمووە، بنەماڵە زەمەق 300 جۆری هەیە، ئەو جۆرەیان کە گوڵەکەی شینە ناوی سۆسنی، زەمەق بۆ دەرمانی زگچوون و رشانەوەش دەبێت.[ White lily, Tuberose].{ گوڵنامەی کوردی }
| تێبینی |
| زەمبەق : ناوێکی کۆنی گوڵی سۆسنە. ناوەکە دەچێتەوە سەر زبانی پەھلەویی، کە ناوەکە بریتی بووە لە چەمبەک : çambak _ çembek. وشەکە بەشێوەی( زنبق یان زەنبەق) کەوتۆتە ناو زبانی عارەبییەوە.{ شاسوار هەرشەمی}. |
| پۆلێنکردنی زانستی : Scientific classification | ||||||
| فەرمانڕەوایی | هۆبە | پۆل | پلە | خێزان | چەشن | جۆر |
| kingdom | Clade | class | order | family | Genus | speies |
| Plantae | Magnoliophyta | Liliopsida | Monocotylédones |
Iridaceaes |
lily | |
| زەمبەقییەکان | سۆسەنییەکان | زەمبەق | ||||
| گوڵبژێرێک لە جۆرەکانی زەمبەق ، سۆسەن |
زەمبەقی ئاوی/zembeqî awî: نتـ:[ ڕوو] شلێری ئاوی، کاری، نیلوپەر.[ لا: water lily , pond lily].
زەمبەقی پرتەقاڵی سوورباو/zemibeqî zerd: ن:[ ڕوو][ لا: Hemerocallis aurantiaca]
زەمبەقی پڵنگ/zemibeqî piking: نتـ:[ ڕوو] گوڵەبەور، گوڵەپلنگ : ڕووەکیكی سەلکدراە، گوڵی هەمەجۆر دەگرێت وەک سوور و سپی و زەردی پنکە پنکە.[ لا: Tiger flower]
زەمبەقی ڕۆژ/zemibeqî Roj: نتـ:[ ڕوو] شڵێری ڕۆژ : گوڵەکەی جیاوازە زەردە، سوورە، پرتەقاڵی، یان پەمبەیە. [ لا: Day lily , Hemerocallis]
زەمبەقی زەردی ڕۆژی/zemibeqî zerd: نتـ:[ ڕوو] زەمبەقی زەردی هەتاوی.[ Hemerocallis lilioasphodelus]
زەمبەقی زەردی قاوەی باو/zemibeqî zerd: ن:[ ڕوو][ لا: Hemerocallis fulva]
زەمبەقی زەردی لیمۆیی/zemibeqî zerd: ن:[ ڕوو] شلێری زەرد.[ لا: lemon lily , yellow lily , Hemerocallis citrina]
زەمبەقی سپی/zemibeq: نتـ:[ ڕوو] [ لا: Lilium candidum]
زەمبەقی سێگۆ/zemibeqî sêgo: نتـ:[ ڕوو] شلێری سێگۆ : ڕووەکێکی ئەمریکییە، گوڵەکەی زەنگوڵەییە. [ لا: Sego Lily]
زەمبەقی شین/zemibeq: نتـ:[ ڕوو] شلێری شین : گیایەکی زۆر جوانی کوێستانییە، لە کوردستان سەرەتای نەورۆز سەردەردێنێت و بەچەندین ڕەنگ خۆی دەنوێنێت. [ ئینگـ : Blue Iris][ لا : Iris spuria L.]
زەمبەقی شیو/zemibeq: نتـ:[ ڕوو] نێرگزی کێوی، نێرگزی دەشتەکی : جۆرێکە زەمەق لە زەوی نشێوی شێدار دەڕوێت.[ لا: lily of vallery]
زەمبەقی یاقیقی/zemibeq: نتـ:[ ڕوو] زەمبەقی سپی : جۆرێکە لە زەمبەق گوڵی سپی دەگرێت.[ لا: Chalcedonian – lily]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily acutiloba]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily aucheri]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily Caucasica ]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily hymenospatha]
زەمبەق ماد/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily Media ]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily reticulata]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] سیمین رەگە. [ لا : ]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] کەمانی. [ لا : ]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily florrentia ].
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا : lily Pseudacorus ]
زەمبەق/zemibeq: ن:[ ڕوو] [ لا :Iris janune].
زەعفەران/zeäferan: نتـ:[ ڕوو] زافەران : گیایەکە لە بنەماڵەی زەمبەق و لەیلانکەکان کە خاوەن تایبەتمەندیی سەرخۆشییە و ئەمڕۆکە زۆربەی کۆمپانیایە دەرمانسازەکانی ئەورووپی لەو مادەیە بۆ چارەسەریی خەمۆکی بەهرە دەبەن. زەعفەران گیایەکی چکۆلە و چەند ساڵە بە بەرزایی 10 تا 30 سانتی مەترە و 6 گەڵای بنەوش ڕەنگی هەیە کە ڕەنگە هەندێ جار ڕەنگی ئەرخەوانی و ئاماڵ سوور بەخۆوە بگرن. لە زەعفەران بۆ تامدان بە خواردەمەنییەکان و یان بۆ ڕەنگ کردنی پارچە و کۆتاڵ کەڵک وەردەگرن. هەروەها لەم ماددەیە لە پزیشکی نەریتی وەک دەرمان کەڵکی زۆری لێوەرگیراوە.
کرینوم/kirînum: ن:[ ڕوو] گوڵێکە لەکۆمەڵەی نێرگز، گوڵەکەی لە شێوەی چەتر دا. [ لا: Crinum ]
قەوزەی زەمبەق/qewzey zemibeq: نتـ:[ ڕوو]
وەنەوشەی ئاوی/qewzey zemibeq: نتـ:[ ڕوو] جۆرێکە لە شلێر گیایەکەی تەمەن درێژە سەر ئاو دەکەوێت.[ ئینگـ: Water violet].
.
.
___________________________
زەمبەقی دەریا /zemibeqî deriya: ن:[ گیان] گیانلەبەرێکی دەریاییە، لە گوڵ دەچێت، بێ بڕبڕەیە. [ لا: Sea Lily ]
زەمبەقە دەریاییەکان /zemibeqe deriya yiyekan: ن:[ گیان] تاقمە گیاندارێکن لە کۆمەڵەی پێست دڕکاوییەکان.[ لا: Crinoidia ]{ کەمالنامە، ل، 480}.
زەمبەقی شینی پرچن/zemibeqî şînî pirçin: نتـ:[ گیان] گیاندارێکی دەریاییە لەشێوەی چەتر دایە لەژێرەوە پرچی درێژی پێوەیە هەندێک لەئەندامەکانی شەوقکێکی فسفۆری دەدەنەوە.[ لا: hairy blue , jelly fish ].
.
.
.
.