قەزوان/qeziwan: ن:[ ڕوو] بەن، بەنە( دارەبەن)، ڤەن( ڤەنی)، وەن( وەنی)، وەنەتەق، وەنەمشک، داربنیشت، دارچاچكە، قەتەناز، قەزخووان( ئەردە)، قەزقان. قەسقان، قەزقەوان، قەسقەوان، قەسکەوان، قەسکووان( دەر)، قەسقووان، کەزان، کەزوان، کزوان( کباک، باد)، کەسکان : دارێكی خۆڕسكی سروشتی بەرزە، ئەستووریشی لە نیو مەتر زیاتر پان دەبێت كە قەدەكەی پڕە لە گرێ و لۆچ، لە مانگی گوڵان( ئایار) گوڵ دەردەكات. هەروەها لە مانگی گەلاوێژ/ كۆتایی ئاب، تۆو دەگرێت، قەزوان بەر لەوەی پێبگات، نەرمە و رەق نییە، دواتر کە پێدەگات و رەق دەبێت، لە پۆلێککردنی زانستی دا سەر بە خێزانی سوماوییەکانە : Anacardiaceae. بۆیە کاتێک دەخرێتە دەم دەبێت بشكێندرێت و کەسێک بیخوات كە دەم و ددانێكی باشی هەبێت و چونكە قەزوان رەقە و بەهێزە.[ ئینگـ : Pistacia atlantica ، Pistacia kurdica]
:: بنێشت لە بەری دارقەزوان دەگیرێت.
| پۆلێنکردنی زانستی | ||||||
| شانشینی | هۆبە | پۆل | پلە | خێزان | چەشن | جۆر |
| جیهانی ڕووەک | کاسە تۆودارەکان | گوڵدارەکان | سابوونییەکان | سوماقییەکان | پستاجییەکان | قەزوان |
| تێبینی |
| 1 – گۆڕانکاری لە نێوان دەنگی( ز) و ( س) لە شێوەزاری هەورامی زۆر باوە، وەک چۆن لە ووشەی( قەزقان)و ( قەسقان) ڕوو دەدات. |
| 2 – گۆڕانکاری لە نێوان دەنگی( ق) و ( ک) هەیە لە نێوان شێوەزاری کرمانجی باکوور و شێوەزاری هەورامی وەک ( کەزان _ کەزوان _ کزوان) |
قەزوانە فەریکە/qeziwane ferîke: نتـ:[ ڕوو] فەریکە قەزوان : قەزوانێکە تەڕ و ووشک نەبوو لە نێو دۆ و ترشیاتی دەکرێت بۆ خۆشی. قەزوان سوێر خوێش دەكرێت بۆ خواردن، یان بە سەوزی دەكرێتە ناو دۆ و ترشیات
قەزوان سم/qeziwan sim: نتـ: درێشەیێکی تایبەتییە قەزوانی پێ دەسمرێت بۆ تەزبیح.
قەزوان ورد/qeziwan wrid: نتـ:[ ڕوو] بنەوشۆکە، مشک( هـ).
قەزوانی/qeziwanî: نچ:[ ڕەنگ][ هـ] ڕەنگی شین بۆرە. جۆرەکانی وەن لە کوردستان و ناوچەی زاگرۆس :[ لا : Pistacia mutica, pistacia khinjuk].
قەزوانی دەنگ گەورە/qeziwanî denik gewre: نتـ:[ ڕوو] درختێکە لە پستە دەچێت، گەڵایەکی بچوكی هەیە، ماددەی تەربێنتینی بنێشتی ليدەردەهێندرێت. بۆ مەبەستی پزیشکی و پیشەسازی بەکادەهێندرێت.[ ئینگـ : terebinth ][ لا : Pistacia terebinthus]
قەزوانی مەستەکی/qeziwanî mesitekî: نتـ:[ ڕوو] لێنتیسک : جۆرێکە لە دار قەزوان، کە بەرەکی دەکڕێتە ناو گیراوەی ئارەقەوە، بەو ئارەقە بۆندارە دەڵێن : ئارەقی مەستەکی.[ ئینگـ : Lentisk , mastic]{ کەمالنامە، ل، 110}.
بەرمێشک/bermêŝk: نتـ:[ ڕوو] جۆرە قەزوانێکی ناسک و پانە وەکو نیسک وایە لە جیگای سەخت شین دەبێت بۆ تەسبیح بەکاردەهێندرێت.
پەستک/pestik: ن:[ خوار] قەزوانێکی کوشراوییە، کە ڕۆنی پێوە نەمێنێت، مرۆڤان لە نێو دۆشاوی دەکەن و دەیخۆن، بە ووڵاخانیش دەدرێت.
بێمک/bêmik: ن:[ ڕوو] بنوشووکە، دارەبەن، شینۆک، قەزوانی شین، قەستەوان، وەنەشک: درەختێکە بەرەکەی خڕ و بچووکە، ڕەقە لە قەدەکەی ماددەیەکی ڕێسینی بۆن خۆشی( واتا : بنێشت) دەردەهێندرێت، بۆ مەبەستی پیشەسازی و پزیشکی بەکاردەهێندرێت.
بێمۆک/bêmok: ن:[ ڕوو] جۆرە قەزوانێکی ووردە.
توێکڵی قەزوان/twêkiľî qezwan: تـ:[ ڕوو] لەناوچە کوردییەکانی تورکیا، توێکڵی قەزوان دەکرێتە( قاوە) و خەڵکێکی زۆر بە تامەزرۆییەوە دەیخۆنەوە.
جاچەكوێمانە/caçwk wêmane: نتـ:[ هـ] بنێشتی داربەن.
خیخک/xîxik: ن:[ ڕوو][ کشت] شینۆک : جۆرێ قەزوانی وورد.
| باشترین جۆری قەزوان بۆ دروستکردنی تەزبێح | |
| ئەبڵەق | ژمارە یەک : کە لە شاخەکانی کوردستان زۆرن. |
| باینجانی | |
| بەرزنجە | ژمارە یەک : کە لە شاخەکانی کوردستان زۆرن. |
| دەنک مۆر | |
| سادە | |
| لاپان | |
| لاڕەشە | |
| لاسوورە | |
.
.
.