پێنج/pênc: ن:[ بیر][ ژمارە][ هیکـ : پەنجە][ ئێبـ : پەنجە][ سوغ : پەنج][ پەهـ : پەنج] پەنج( كباک، هـ)، پۆنژ _ پۆنج _ پاژ ، پانج _ پانژ _ پانز (زا) : ناوە بۆ ژمارەیەک كە لە نێوان چوار و شەش دایە.
لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە. ل. | ||
گۆکردنی بە کوردی | زمانی ئاڤێستایی | واتای بەکوردی |
پەناجە | acNap | پێنج |
پێنجە/pênce: ن:[ كباک، زا] پەنجا، پێنجی.
پێنجەم/pêncem: ئانتـ: شتێكە لەپای پێنجدابێت.
پێنجەمی/pêncemî: نچ: پەنجەمی( هـ).
پێنجەمین/pêncemîn: نتـ: پێنجەم.
:: پێنجەمین هەفتەی زمستان { بەند}.
پێنجەی تار/pêncey tar: نتـ:[ کەش] پێنج رۆژە لە ناوەندی زستان و بەهاردا كە ساڵ تەواو دەبێت ئەم پێنج رۆژە دەمێنێتەوە، پێشینان ساڵیان دە دوانزە مانگ و مانگیان بە 30 رۆژ داناوە. بە گوێرەیە ساڵ دەكاتە سێ سەد و شەست رۆژ. پێنج رۆژ دەمێنێتەوە لە ساڵی ڕاستەقینە و سەر بە هیچ مانگێک نیە.
پێنج بەردە/pênc berde: نتـ:[ پێنج+ بەرد+ ئە] بازەڵێن، پێنج بەرک، پێنجۆک : كایە و یاریی كێژۆڵان كە بە پێنج بەرد دەكرێت.
پێنج بەرک/pênc berk: نتـ:[ کباک][ پێنج+ بەرک] پێنج بەردە.
پێنج بەرۆ/pênc bero: نتـ:[ نخ] نەخۆشییەكە كە پێنج رۆژ جارێک هەڵدەداتەوە.[ ئینگـ : Quintan].
پێنج بەری/pênc berî: نتـ:[ کباک] بزنێكی پێنج ساڵانەیە.
پێنج برینی/pênc břînî: نتـ:[ كباک] مەڕی پێنج ساڵانەیە.
پێنج پەڕە/pênc peře: نتـ:[ ڕوو] پێنج گەڵا : دەوەنێكی دەشتەكییە، گوڵی زەردی پێنج پەڕە دەگرێت.
پێنج پەنجە/pênc pence: نتـ: پەنج پەنجی( هـ).
پێنج پەنجەیی/pênc penceyî: نچ: پەنج پەنجەیی.
پێنج توێ/pênc tiwê: نتـ: پەنج تۆ( هـ).
پێنج تیر/pênc tîr: نتـ:[ سەز] پەنج تیر( هـ) : تفەنگ یان دەمانچە كە پێنج گوللە بخوات.
پێنج چاوگەی دڵ/pênc çawgey diľ: نتـ:[ ئەردە] پێنج هەستەكان. وەكوو : دێتن، بیستن، بۆنكردن، تامكردن، دەستلێدان( لێک كەوتن).
پێنج چین/pênc çîn: نتـ: پەنج چین( هـ).
پێنج خان/pênc xan: نتـ: پەنج خان( هـ).
پێنج خشتەكی/pênc xiştekî: نتـ: پەنج خشتەکی( هـ) : شیعرێكە كەسێ نییوە شیعری تری خرابێتەسەر، وە دوایی یەكان لەسەر وێنەی دوایی نیو شیعری یەكەم بێت.
پێنج دەر/pênc der: نتـ: پەنج دەر( هـ).
پێنجدەریی/pêncderîy: نتـ:[ ئەند] ژوورێكە كە پێنج پەنجەرەی لە ریز یەكەوە تێدا بێت یان پەنجەرەیەك پێنج دەركەی هەبێت.
پێنج دەم/pênc dem: نتـ: [ ئینگـ : penta sroma ].
پێنج دیم/pênc dîm: نتـ: پەنج دیو( هـ).
پێنج ڕێ/pênc řê: نتـ: پەنج ڕا.
پێنج ڕوو/pênc řû : نتـ: پەنج ڕوو.
پێنج ڕوویی/pênc řûyî: نتـ: پەنج ڕوویی.
پێنج ساڵ/pênc saľ: نتـ: پەنج ساڵە.
پێنج ساڵەیی/pênc saľeyî: نتـ: پەنج ساڵەیی.
پێنج سەد/pênc sed: نتـ:[ پههلەوی : پەنج سەت] پەنج سەد. 500.
لە فەرهەنگی زمانی ئاڤێستادا، وەها تۆمارکراوە. ل. | ||
گۆکردنی بە کوردی | زمانی ئاڤێستایی | واتای بەکوردی |
پەنجە سەتە | atas-AcNap | پێنج سەد |
پێنج سەدیی/pênc sedîy: نتـ: پەنج سەدیی.
پێنج شەمە/pênc şeme: نتـ: پێنج شەمبە، پێنج شەممە، پێنج شەموو: رۆژی شەشەمی هەفتە لە هەینی بە دواوە.
پێنج شەمبە/pênc şembe: نتـ: پێنج شەمە، پێنج شەممە، پێنج شەموو.
پێنج شەممە/pênc şemime: نتـ: پێنج شەمبە، پێنج شەمە، پێنج شەموو.
پێنج شەموو/pênc şemû: نتـ: پێنج شەمبە، پێنج شەممە، پێنج شەمە.
پێنج فەرزە/pênc ferze: نتـ: پەنج فەرزە.
پێنج قات/pênc qat: نتـ: پەنج قات.
پێنج قاتی/pênc qati: نتـ: پەنج قاتی، پێنج نهۆمی.
پێنج قۆڵی/pênc qoľî: نتـ:[ ڕامیـ] مەبەست لە پێنج پارەتەکی کوردستانی باشوورە، کە بریتین لە : پارتی، یەکێتی، گۆڕان، کۆمەڵ، یەکگرتوو.
:: کۆبونەوەی پێنج قۆڵییەکان دەستپێدەکەنەوە.
پێنج كێشە/pênc kêşe: نتـ: گەدەی چوارەم لە ئاژەڵدا.
پێنج گا/pênc ga: نتـ:[ مۆسیقا] ناوی جۆرە مەقامێكی كوردی و ئێرانی یە.
پێنج گەنج/pênc genc: نتـ:[ توێ] پێنج چاوگەی دڵ.
پێنج گەنجینە/pênc gencîne: نتـ: پێنج گەنج.
پێنج گاهـ/pênc gah:ن:
1 – ناوی هەموو بەشەكانی شەو و رۆژە لە خشتەكی مانگی زەردەشتی كە هەر مانگێک شەش پێنج گڕە. [ هاۆنگاە، رپیتتوینگاە، ئەزرینگاە، ئەویسروتتریمگاە، ئەشینگاە]
2 – ناوی نوێژ و نیایشەكانە كە لە خوردە ئاڤێستادا هەیە.
پێنج گۆشە/pênc goşe: نتـ:[ پێنج+ گۆشە] پێنج ڵا: هەر شكلێكی ئەندازەیی كە پێنج سووچ و گۆشەی هەبێت.
پێنج لا /pênc la: نتـ: پەنج لێ( کباک)، پێنج گۆشە.[ ئینگـ: pentagon].
پێنج لۆ/pênc lo: نتـ: پەنج لۆ( هـ)، پێنج لۆنە.
پێنج لۆیی/pênc loyî: نتـ: پەنج لۆیی( هـ).
پێنج لەقان/pênc leqan: نتـ: پەنج لەقان( هـ) : پێنددانە لەبەر ڕووەك بە یەك لاسکەوە.
پێنج مانگانە/pênc mangane: نتـ:[ توێ] پەنج مانگانە.
پێنج مانگە/pênc mange: نتـ: پەنج مانکی( هـ).
پێنج مانگەیی/pênc mangeyî: نتـ: پەنج مانگەیی
پێنج نیاییش/pênc nyayiş
: نتـ: هەر پێنج نیایشەكانی ناو خوردە ئاڤێستایە وەك [ خورشید نیایش، میهر نیایش، ماە نیایش، ئەردی سور بانو ( ئەناهیتا) نیایش، ئاتەش( ئاتەر) بەهرام نیایش].
پێنج نهۆم/pênc nihom: نتـ:[ ئەند] پەنج نهۆم.
پێنج نهۆمی/pênc nihomî: نچ:[ ئەند] پەنج نهۆمی.
پێنجۆک/pêncok: :
1 – پوكاوڵە، چەمۆڵە _ چەمبۆڵە.
2 – بازەڵێن.
پێنجۆکانێ/pêncokanê: نتـ: گەمەیەكە بە مچ دەكرێت.
پێنجوار/pêncwar: نتـ: پێشبار.
پێنج وەختە/pênc wexite: نتـ:[ ئیس] پێنج فەرزە : پێنج كاتی نوێژكردن لە شەو و ڕۆژێكدا.
:: پێنج وەختە دوعات بۆ دەكەم.
پێنج و دوو/pênc û dû: نتـ:[ مجـ] ماوەیەكی كەم
:: دونیا پێنج و دوو رۆژە.
پێنج هەم/pênc hem: نتـ: پێنجەم.
پێنج هەمین/pênc hemîn: نتـ: پێنجەمین.
پێنجی/pêncî: نتـ:
1 – [ کباک ] پەنجا.
2 – پەنجی ( هـ) : وەك پێنج دیناری.
پێنج یەک/pênc yek: نتـ:[ بیر] بەشێک لە پێنج بەش.
پێنج یەكی/pêncyekî: نتـ:[ بیر] پەنج یەکی( هـ).
پێنجینە/pêncîne: نتـ:[ ] پێنج خشتەكی.
.
.
______________
پێنجوێن/Pêncwên: ن:
1 – [ پێنج + ئوێن( یون)] پێنج یونان.
2 – ئەگەر بە شوێنی ناوی ئەو گوندانەی ئەمرۆی دەور و پشتی شاری پێنجوێن تەماشاكەین وەك :
( سەلەسی : selesî)
( مەسۆ : maso )
( كێلو : kêlu )
( وڵەسم : wlesm)
( نژمار : njmar ) پتر ئەم ووشانە لولویین.
3 – [جێۆ][ باشک ] گردەكانی پێنجوێن لە هەرچوارڵاوە بە زنجیرە چیایەكە ئاڵۆز دەورە دراوە، وەک : چیاكانی قایە و هەرزەلە و یاسمال …. هتد.{ غەفوور}
.
.
.
.