گۆ ¹ /go: ن:[ زمان][ ئینگـ: phonetic]
| نوێنەرایەتی دەنگەکان و دیاردەکانی تری ئاخاڤتن : وەک | |
| ئا | گۆڕینی ڕێنووسی ئاسایی پێکدەهێنێت کە باشتر نوێنەرایەتی زمانی ئاخاوتن بکات، کە تەنها کاراکتەرەکانی ئەلفوبای ئاسایی بەکاردەهێنێت و لە چوارچێوەی ڕێنووسی ئاساییدا بەکاردەهێنرێت |
| بێ | نوێنەرایەتیکردنی دەنگەکانی ئاخاوتن بە یارمەتی هێماکان کە تەنها یەک بەهایان هەبێت |
| پێ | بەکارهێنانی دەنگەکانی ئاخاڤتن زیاتر لە کەمترین ژمارەی هێماکانی پێویست بۆ نوێنەرایەتیکردنی جیاوازییە بەرچاوەکان لە ئاخاوتنی ئاخێوەرێکدا |
گۆت/got: ف:[ باری کەسی دووەمە لە دۆخی ڕابردووی نزیک لەچاوگی( گۆتن)دا] وت.
:: ڕێژینێ ب خوە گۆت، ئەڤە نە شوولا( کارا) منە!
| گۆت | ئاپۆ ژنا تە کەڤنە( کەڤرە) | Apo jina te kevne. (kevir e) |
| وەرام | ژ منەتان چێترە | Ji minetan çêtir e |
| واتاکەی | ئەز ئیدارەیا خوە پێ دکم | Ez ldareya xwe pê dikim |
| ئەم ژ وار ئیدارە دکن لاوە | Em ji wer idare dikin lawo | |
| فەرهەنگا بوێژان – موستەفا بۆراک . لاپەرە 385 : Mustafa Borak – Ferhenga Biwêjan |
||
گۆتار/gotar: نتـ:[ گۆت+ ئار][ ئینگـ: article]
گۆتن/gotin: کتن: [ ئینگـ: to say]
:: tu bêjî nebêjî .
:: bi gotineke din [ ئینگـ: in other words]
gelo mirov kane ji berhemên ku bi zimanên din têne nivîsandin re bibêje berhemên kurdî?
I wonder if can one call works that are written in other languages Kurdish works?
گۆتن خوەش/gotinxweş: نتـ:[ ئینگـ: well-spoken]
گۆتوبێژ/gotûbêj: نتـ:[ گۆت+ و + بێژ][ ئینگـ: conversation]
گۆتنامە/gotiname: نتـ:
گۆهتن/gohtin: كتن:[ کباک] گۆتن، گوفتن.
ل گۆتنا/li gotina: ئاکتـ:
لەگۆكەوتن/le gokewtin: کتن:
لەگۆكەوتووە/le gokewtuwe: ئانفا:
هێنانەگۆ/hênane go: کتن:
:: ئەو کاتەی ڕەنگەکان دێنەگۆ.{ هەمزە بایز}
گۆتنێن تەوشکرن/Gotinên tewşkirin: کتن:[ کباک] Gotinen ne di ci h de gotin. { فەرهەنگێ وێژان، ل، 401}
:: Ez ji wir qetiyam, ji her ku te gotinen tewş kirin ii min nexwest ez li gotinen te gulıdari bikim.{ فەرهەنگێ وێژان، ل، 401}
گۆتنێن تەهل گۆتن/Gotinên tehlgotin: کتن:[ کباک] Gotinen sar kirin.{ فەرهەنگێ وێژان، ل، 401}
گۆتنێن سارکرن/Gotinên sarkirin: کتن:[ کباک] Di xeberdana xwe de qala tişten ne li cih, neyini ü pozidebune kirin.{ فەرهەنگێ وێژان، ل، 401}
:: “Ev gotinen te yen sar min dieşinin.” Zana Farqini.
گۆتنێن فشارەکرن/Gotinên fışardekirin: کتن:[ کباک] Bê rê û be denge peyivîn. { فەرهەنگێ وێژان، ل، 400}
:: Wî gotinên fişarde kirin. ez gelekî aciz bûm.
گۆتنێن گرانگۆتن/Gotinên girangotin: کتن:[ کباک] Gotinên tehl û nexweş gotin. { فەرهەنگێ وێژان، ل، 400}
:: ” Gotinên gircm mebiêje.” Zana Farqînî.
گۆتنێن نەدیتی و نەبینایی کرن/Gotinên nedîtî û nebinayi kirin: کتن:[ کباک] Gotinên pir balkeş lı ecêb kirin. { فەرهەنگێ وێژان، ل، 400}
:: Yanî jinek dikere hevqasî ji xelke cihê be.
tevgeên cuda. kar bi rêkûpêk, girêdaneke kevnare û rengîn
“Gotinên nedîtî û nebinayi , safbûneke zarokan û haweriyek xerib. ” Selınan Dilovan
گۆتنێن یەکی پینە کرن/Gotinên (yekî) pîne kirin: کتن:[ کباک] Bi arınanca parastin ü aligiriye gotinen yekl yen ne xwcş, weki xweş nişan dan.
:: Qet gotinên qiza xwe pin e neke. واتا min fêm kir; ku ew dixıvaze çi bibêje. { فەرهەنگێ وێژان، ل، 400}
گۆتنێن ( یەکی) سەرێ خوە گرتن/Gotinên (yekî) serê xwe girtin: کتن:[ کباک] negirtin، Gotin rast derneketin.{ فەرهەنگێ وێژان، ل، 401}
:: Mixabin ku gotinen ku w i gotin, sere xwe negirtilı
گۆتنێن ( یەکی) ل دو نەگرتن/Gotinên (yekî)li hev du negirtin: کتن:[ کباک] Di navbera gotinan de nakokî hebûn. Derew kirin.{ فەرهەنگێ وێژان، ل، 400}
:: Baweriya min pê çênebû
çimkî gotinên wîhev ne nedigirtin
گۆتنێن ( یەکی) ل هەڤ نەنهرێن/Gotinên (yekî)li hev nenihêrin: کتن:[ کباک] Gotinan li hev negirtin ango derew axivin.{ فەرهەنگێ وێژان، ل، 401}
:: Ew zehf zêde dipeyive, belkî jî loma wisa gotinên wî li hev nenihêrin.
.
.
___________________
گۆ ² /go: ن:[ توێ]
1 . هەست( ئەندامی لەش).
2 . توانای كاركردن بەسانایی( پەنجەكانی دەست…).
گۆت/got: ئان: تەزیگ _ تەزیو، سڕ، گۆد : گیاندارێکە ئەندامی جەمام بووبێ.{ مەردۆخ، ب، ل، }
گۆتبوون/gobûn: کتن:
1 . لەپێکەوتن لە ڕێ ڕۆیشتنی زۆر.{ خاڵ، ب، ل، }
2 . جەمامبوونی جەستە بەهۆی ماندووێتییەوە.{ هەمبانەبۆرینە، ل، }
لەگۆچوون/legoçûn: کتن:[ لە+ گۆ+ چوون]
.
.
_________________
گۆ ³ /go: ن:[ بیر][ فیز] شێوەیەکی بازنەییی ئەندازەیییە لە بۆشاییی سێ ڕەهەندیدا، بریتییە لەسەرجەمی ڕووی تۆپێکی تەواو خڕ. ھەروەکوو بازنە کە ئەندازەیییانە تەنێکی دوو ڕەهەندییە، گۆش بیرکارییانە پێناسەکراوە وەکوو کۆمەڵە خاڵێک کە ھەموویان ھەمان دووریان(r {\displaystyle r} 
1 . خڕی.
2 . چیچک، خڕیی سەریی مەمک.
3 . گرۆڤەر، تۆپ.[ ئینگـ : The globe، Sphere]
4 . [ تشت] تۆپ : شتێکی گردی لووسی خڕە لە شووشي یان لە دار دروست دەکرێت.
( تێنس، یاریی، شەقێن).
گۆی ئاسمانی/goy asmanî: نتـ: گرۆڤەری ئاسمانی، تۆپ.[ ئینگـ : Celestial sphere]
گۆی زەوی/goy zewî: نتـ: خڕكەی زەوی. گرۆڤەری زەوی.[ ئینگـ : Earth]
گۆی مەمک/goy مەمحک: نتـ: گۆپكە مەمک، چیچیڵە( ڕەوا)، چچ( کباک).
گۆیی/goyî: نچ:[ گۆ+ یی] خڕی.
نیوەتیرەی گۆ/go: ن:[ بیر][ فیز][ ئینگـ: radius of a sphere]
.
.
.
.