بڕگە/biřge: ن:[ زمان] بەو دەنگە دەگووترێت کە بە یەک پشوو لە دەم بێتە دەرەوە. بڕگە بەبێ دەنگی بزوێن دروست نابێت. واتە بڕگە پێویستی بە یەک دەنگی بزوێن هەیە. ئەم بزوێنە دەکرێت کورت یا درێژ بێت.[ ئینگـ : Syllable]
| نموونە بە دوو شێوە نووسین | ||||||||||
| یەک بڕگە | دوو بڕگە | سێ بڕگە | t | چوار بڕگە | ||||||
| ئارامی | latînî | ئارامی | latînî | ئارامی | latînî | ئارامی | latînî | |||
| با | ba | |||||||||
| پێن | pên | |||||||||
| دەر | der | دەرکە | derke | دەرکەوان | derkewan | دەرکەوانی | derkewanî | |||
| دەم | dem | دەمبازی | dembazî | |||||||
| دۆ | do | دۆشاو | ||||||||
| زوور | zûr | |||||||||
| سەر | ser | سەربار | serbar | سەرسەری | serserî | |||||
| مەند | mend | هونەرمەند | hunermend | |||||||
| من | min | ت | t | t | منمنۆکێ | minminokê | ||||
.
| هێمای بڕگەکان | ||||
| جۆری برگەکان | هێما | خشتەی بڕگە ڕێکخشتن | نموونە | |
| بڕگەی کورت | U | ئا | نەبزوێن + بزوێنی کورت | دە : de
بە : be کە : ke |
| ب | نەبزوێن + نیمچە بزوێن + بزوێنی کورت | بوە : bwe
کوە : kwe خوە : xwe |
||
| بڕگەی درێژ | ئا | نەبزوێن + بزوێنی کورت + نەبزوێن | چەم : çem سەر : ser دوڕ : dur |
|
| ب | نەبزوێن + نیمچەبزوێن + بزوێنی کورت + نەبزوێن | خوەر : xwer
خوەش : xweş |
||
| پ | نەبزوێن + بزوێنی درێژ | چا : ça
نۆ : no بی : bî |
||
| ت | نەبزوێن + نیمچەبزوێن + بزوێنی درێژ | دوا : dwa
چیا : çiya نوێ : nwê کوا : kwa |
||
| بڕگەی کێشراو | ئا | نەبزوێن + بزوێنی کورت + نەبزوێن + نەبزوێن | بەرد : berd
چەند : çend کورد : kurd تەخت : texit |
|
| ب | نەبزوێن + بزوێنی درێژ + نەبزوێن | سوور : sûr
خاڵ : xaľ دێڵ : dêl خێر : xêr |
||
| پ | نەبزوێن + نیمچەبزوێن + بزوێنی درێژ + نەبزوێن | بوار : bwar
شواڵ : şwaľ خوار : xwar |
||
| بڕگەی زێدە | U | ئا | نەبزوێن + بزوێنی درێژ + نەبزوێن + نەبزوێن | کێرد : kêrd
قۆرت : qort گۆشت : goşt سارد : sard |
| ب | نەبزوێن + نیمچەبزوێن + بزوێنی درێژ + نەبزوێن + نەبزوێن | خوارد : xward
کیاست : kiyast بوارد : bward |
||
دەنگ لەتی بڕگە دروست دەکات.
بڕگە لەتکی پێ “رکن” چێ دەکات.
یەک یا چەند پێ، لەتکی شیعر پێک دەهێنێت.
| یەکبڕگە |
دڵ | diľ | دڵ diľ | |||
| دەس | des | |||||
| دووبڕگە |
دڵدڵ | diľdiľ | دڵ diľ | دڵ diľ | ||
| لاوی | lawî | لا la | وی wî | |||
| سێبڕگە | دڵدڵی | diľdiľî | دڵ diľ | د di | ڵی ľî | |
| چواربڕگە | دڵەتەپە | diľetepe | د di | ڵە ľe | تە te | پە pe |
| چواربڕگە | دڵەڕاوکێ | diľeřawkê | د di | ڵە ľe | ڕاو řaw | کێ kê |
| چواربڕگە | دڵبەردایی | diľberdayî | دڵ diľ | بەر ber | دا da | یی yî |
| دەخیلت بم نەخیلی یا ڕوتابی | dexîlit bim nexîlî ya řutabî | نالی : nalî |
| دەنگ | د | ە | خ | ی | ل | i | ت | ب | i | م | ن | ە | خ | ی | ل | ی | ی | ا | ڕ | و | ت | ا | ب | ی |
| ئەم خشتە 11 دەنگی بزوێن و 11 دەنگی نەبزوێنی و دوو دەنگی نیمچە بزوێنی تێدا. واتا لە 11 بڕگە پێکهاتووە |
| بڕگە | دە : de | خی : xî | لت : lit | بم : bim | نە : ne | خی : xî | لی : lî | یا : ya | ڕو : řu | تا : ta | بی : bî |
.
.
__________________________
بڕگە/biřge: ن:[ توێ] ترەختە، مرۆخە، مۆرتخە، موورگە : هەریەك لە 33 پارچە ئێسكی تیخەی پشت مرۆڤ.
.
.
____________________
بڕگە/biřge: ن:[ یاسا] پارچەیەكی سەربەخۆیە لە نووسراوی یاسادا. گووتار و ئەو جۆرە شتانە دەگرێتەوە. بەواتای( ماددە ، فقرە) دێت. { زەبیحی دەڵێت ڕەنگە لە( بڕكە)ەوە هاتبێت}.
بڕگەبڕگە/biřgebiřge: ئانتـ: زۆرلەلەکراو.
.
.
___________________
بڕگە/biřge: ن:[ جێۆ] شوێنێكە لە زێ و ڕووبارندا، كەبڕیدات و مرۆڤ بتوانێت پێی دا بپەڕێتەوە، پاگە، پللار، لە قەراخی هەندێک شت.
بڕگە لەجۆگە/biřge le coge: نتـ:
.
.
________________
بڕگە/biřge: ن:[ ئای تی][ بیر] بەند، دانە.[ ئینگـ : item].
بڕگەقوچەکییەکان/biřge quçekîyekan: نتـ:[ بیر][ ئینگـ : conic sections، conics].
.
.
.
.