باڵا/baľa: ن:[ پەهلەوی: بالاد][ باڵ+ ئا]
1 . بەرزی شت، درێژی شت، بڵندایی.
:: ئەنجومەنی باڵای گشتی.
| تێبینی |
| پەیڤی باڵا گەرهاتوو بە واتای بڵند یان بەرز بێت، لە وشەیەکی لێکدراودا وەک ئەنجوومەنی باڵا ، ئەوکات ئەنجوومەن دەىێت بە ئاوەڵناو و باڵا دەبێت بە ناو. |
2 . سەر، بەرەوژوور، درێژ.
:: دەستێکی باڵای لە کیمیادا هەیە.
باڵاتر/baľatir: ئان:[ باڵا+ تر] پلەی دووەمی بەراوردکردنە لە نێوانی دوو شت دا.
:: شێرکۆ باڵاترە لە شێرزاد.
باڵاترین/baľatirîn: ئانتـ:[ باڵا+ ترین] پلەی سێ یەمە بۆ بەراوردکردن لە نێوان سێ یان وفرەتر.
:: کێ باڵاترینە لە پۆل دا.
بەڕێوەبەرایەتی خوێندنی باڵا و کاروباری زانستی/beřêweberayetî xwêndinî baľa û karûbarî zanistî: نتـ:[ بەڕێوەبەرایەتی+ خوێندنی+ باڵا+ و+ کاروباری+ زانستی]
.
.
____________
باڵا/baľa: ن: بەژن.
بەڵام ئەگەر بە مانای (بەژن) هات دەبێتە ناو، وەکوو: (باڵابەرز) کە یاساکەی دەبێتە ناو + هاوەڵناو
باڵابستە/baľabiste: ئانتـ:[ باڵا+ بستە( بست+ ئە)] کورتەباڵا، کوڵەبنە.
باڵابەرز/baľaberz: ئانتـ:[ باڵا+ بەرز]
1 . هەرشتێک زۆر بەرز بێت.
2 . گەلەگەت، شاگە، شیکە: بە ئافرەتێک دەگوترێت کە جوان و قەد باریک و ڕێک و پێک بێت.
باڵابەرزە/baľaberze: نتـ:[ توێ][ باڵا+ بەرز +ئە] ئال، زەرنەقوتە، تبلی ناوی، پەنجە( قامک)ی هەرەدرێژی ناوەڕاستی دەست. پەنجەی سێ هەمی دەست، قامکێ قونێ، قامکە قوچە.
باڵابەژن/baľabejin: ئانتـ:[ باڵا+ بەژن] ئاوێنەی باڵاڕووان.
باڵابۆست/baľbost: ئان:[ باڵا+ بۆست( بست)] باوەعومرە، بستەباڵا، چڵەنۆک، بەتەمەنی باڵانەکردوو. کورتەباڵا.
باڵاپۆش/baľapoş: ئانتـ:[ باڵا+ پۆش( پۆشین)]
1 . عەبا : جلکی سەرتاپایی وەک کەپەنک.
باڵاخوێنبەر/baľaxwênber: نتـ:[ توێ] باسکە خوێنبەر.
باڵادەست/baľadest: ئانت: کەسێک کە بە دەستەڵاتتر بێت لە ئەوانی دیکە.
:: ئەم باڵادەستی ئەوە. یاخوا هەر باڵا دەست بی.
باڵادەستە/baľadeste: ئانتـ:[ باڵا+ دەستە]
1 . نەدرێژنەکوردت، نێونجی.
2 . باری منداڵێک خەریک بێت هەڵبدات، باڵای دەستی کرد بێت بەدرێژبوون.
باڵاڕووان/baľařuwan: ئانتـ:[ باڵا+ ڕووان]
1 . باڵانوێن : ئاوێنەی گەورەیە کە باڵای مرۆڤی تێدا بەتەواوی دیار دەبێت.
2 . پەنجەرە یەکە لە نزیک بنمیچەوە دەکرێت بۆ ڕووناکی و باکێش. ڕۆچنەی میچ.
باڵافڕ/baľafiř: نتـ:[ باڵا+ فڕ(فڕین)] فرۆکە، باڵەفڕ، پڤۆک.
| تێبینی |
| ئەم ووشەیە لە جەنگی جیهانی دووەمدا، کە داریۆی( بێروت) دەنگ وباسی بەزمانی کوردی بڵاودەکردەوە، داتاشراوە |
باڵافڕگەهـ/baľafiřgeh: نتـ:[ كباك][ باڵا+ فڕ( فڕین)+ گەهـ] فرۆکەخانە، فڕگە.
باڵافرشکێن/baľafiřşikên: نفا:[ کباک][ باڵا+ فڕ( فڕین)+ شکێن( شکاندن)] چەکی فرۆکە شکێن.
باڵافرڤان/baľafirvan: نتـ:[ کباک] فرۆکەوان، پیلۆت.
باڵاکردن/baľakirdin: کتپ:[ باڵا+ کردن] درێژبوونی قەدوباڵا، گەشەکردن، گەورەبوون.
:: گەزگەز باڵا دەکەم : واتا لە خۆشیانا گەشەدەکەم.
باڵاکورت/baľakurt: ئانتـ:[ کباش، فە][ باڵا+ کورت] کورتە باڵا، کوڵەبنە.
باڵاکوڵ/baľakuľ: ئانتـ:[ گ، هـ][ باڵا+ کوڵ] کورتەباڵا، کوڵەبنە.
باڵاگەردان/baľagerdan: بەڵاگێر، لەسەرگەڕان : کەسێک کە خۆی بگیررێت بە دەوری یەکێکدا.
باڵاگرتن/baľagirtin: کتن:[ باڵا+ گرتن] وەک باڵاکردنە، بەڵام ئەم چاوەڕوان نەکراوە.
باڵان/baľan: ن:[ باڵا+ ئان] هێزی ئاسمانی.
باڵانشین/baľanişîn: کتن: کەسێک جێگای لە لای سەرەوەی دوێخان بێت ، وەک پیاوی گەورە، پیاوماقوول.
{
ئەمێشتەش شێخ عەلی باڵانشینی ئەوجی ئیرشادە
ئەویش وەک باوک و باپیری لە زومرەی ئەولیا مەعدود
}{ شێخ رەزا}.
باڵانوان/baľanwan: ئانتـ: ئاوێنەی باڵانوان، ئاوێنەی باڵانوێن، ئاو ێنەی باڵاڕووان : کە مرۆڤ سەرتاپا خۆی تێدا دەبینێت.
باڵانوێن/baľanwên: ئانتـ: باڵانوان، باڵاڕووان.
.
.
.
.