ماڵ ¹ /maľ: ن:
1 ) [ ئەند] خانە، خانگ، خانوو، خانووبەرە، هۆرگە، یانە، یانەێ.[ ئینگـ: Hom, House]{ وشەنامە، ل، 1122 – 1124}.
2 ) [ ئاب][ بیا] موڵک، سامان، ئەسپ : هەر تشتێک کە خاوەنی بیت یان هەتبێ.[ ع : مال]
| نەشناس | شناس | |||
| تاک | كۆ | تاک | كۆ | |
| شێوەزاری كرمانجی باكوور | ماڵەک | ماڵان | ماڵەکە | ماڵەکان |
| شێوەزاری كرمانجی ناوەند | ماڵێ ، ماڵێک | ماڵان | ماڵەکە | ماڵەکان |
| شێوەزاری هەورامی | ماڵێوە | ماڵێ ، ماڵن | ماڵێ | ماڵەکێ |
:: ماڵێکی ئاوەدان لەسەد ماڵی خراپ چاکترە.
:: ماڵی ئەوان
:: ماڵێ ئێوە
:: ماڵی خۆی : هی خۆی.
:: ماڵی من.
:: [ کباک] مالا تە ئاڤا. ماڵت ئاوابێ( کناو) : مەمنون، ماڵت ئاوەدان.
:: [ ئاین] مالا خودێ : مزگەوت، ماڵی خودا، زەکات.
| زاراوەی ماڵ وەک پێشگر لەووشەی لێکدراو و داڕێژراو دا |
ماڵاڤا/maľava: نتـ:[ باد] ماڵاوا، ماڵیاوا، بمێنی بەخێر.
ماڵاڤایی/maľava: نچ:[ باد] ماڵاوایی.{ هەمبانەبۆرینە، ل، 748}.
ماڵاو/maľaw: نتـ:[ ڕۆژ][ ماڵ+ ئاو] مەلە.
ماڵاوا/maľawa: نتـ:[ ماڵ+ ئاوا] ماڵی ئاوا، بەدوعا، سوپاس.
ماڵاوایی/maľawayî: نچ:[ ماڵ+ ئاوایی] مالاڤایی، ماڵیاوایی.
ماڵەکوێخا/maľekwêxa: نتـ: یانەقێخا( هـ).
ماڵەگەورە/maľegewre: نتـ: خانەدان، جاماڵ، یانەگۆڕە _ یانەگەورە( هـ).
ماڵەوە/maľewe: ن: ناوەوەی ماڵ.[ ئینگـ: Home]
ماڵبات/maľbat: نتـ:[ ماڵ+ بات] خانەوادە، بنەماڵە، مالبات( کباک).[ ئینگـ: Family]
ماڵ بەفیڕۆدەرە/maľ befîřodere: نفا:[ ماڵ+ بەفیڕۆ+ دەرە( دەردان)] ئەلوات، بێ ئەمەگ، دەستبڵاو، سەرسەری.
ماڵ بەفیڵسێن/maľ befêľsên: نفا:[ ماڵ+ بەفیڵ+ سێن( سەندن)] دادۆش.
ماڵبەکۆڵ/maľbekoľ: نتـ:[ ماڵ+ بە+ کۆڵ] یانەبەکۆڵ( هـ).
ماڵبەکۆڵی/maľbekoľî: نچ: یانەبەکۆڵی( هـ)، ماڵبەکۆڵی : ژیانی بێ ماڵ و حاڵی.
ماڵبەماڵ/maľbemaľ: نتـ: یانەبەیانە.
ماڵبەماڵ گۆڕێنەوە/maľbemaľ gořînewe: کتن:
ماڵ بچووک/maľ: نتـ: [ توێ] میزڵدان. [ ئینگـ : urine cavity]
ماڵ بواردن/maľ: کتن:[ ماڵ+ بواردن] یانەویار کەرڎەی( هـ).
ماڵ بوێر/maľ: نتـ:[ ماڵ + بوێر] یانەویار.( هـ )
ماڵ بێزار/maľ: نتـ: یانە بێزار( هـ). خانەبێزار.
ماڵپەڕ/maľ: نتـ:[ ئای تی][ ئینگـ: home page]
ماڵ پرسە/maľ: ف: ماڵەتازەیە، یانەتازیە.
ماڵ پشکنێن/maľ pişkên: نفا:[ ماڵ+ پشکێن] یانەووشکن( هـ).
ماڵ پشکاندن/maľ pişkandin: کتپ:[ ماڵ+ پشکاندن] یانەووشکنای( هـ).
ماڵ پشکنین/maľ pişkinîn: کتپ:[ ماڵ+ پشکنین] پشکنینی ماڵان بۆ تشتێک.{ خاڵ، ب 3، ل، 443}
ماڵت ئاوا/maľ: ف: یانەت ئاوا( هـ).
ماڵتان ئاوا/maľ: ف: یانەتا ئاوا( هـ).
ماڵە تازەیە/maľ: نتـ: یانە تازیە، ماڵ پرسە.
ماڵ جیایی/maľciyayî: نتـ:[ ئاب] یانەجیایی، گیرفان جیایی.
ماڵ خراپ/maľxirap: ئانتـ: یانە خراپ( هـ).
ماڵخۆ/maľ::
ماڵخۆی/maľ::
ماڵخی ماڵ/maľmaľ::
ماڵدار/maľ: ئانتـ:[ هـ] یانەڎار، ماڵدار، خاوەن ماڵ.
ماڵداری/maľ: نچ: کاری ناوماڵ، یانەڎاری( هـ).
ماڵداری کردن/maľ: کتپ: یانەڎاری کەرڎەی( هـ).
ماڵدان بەکەسێ/maľ: نتـ: بەخشین، بگردن.
ماڵدەر/maľ::
ماڵ دروستکەر/maľ: نفا: یانەکەر( هـ)، خانوو دروستکەر.
ماڵ دروستکردن/maľ: کتپ: یانەکەرڎەی( هـ)، خانوودروست کردن.
ماڵ دروستکردنەوە/maľ: کتپ: یانەکەرڎەیۆ( هـ)، خانووکردنەوە، یانەئەوەکەرڎەی .
ماڵ ڕووخان/maľ řûxan: کتن:[ ماڵ+ ڕووخان] یانەوڕای( هـ).
ماڵ ڕووخاندن/maľ řûxandin: کتپ: یانە وڕنای( هـ)، یانەوڕنایەرە.
ماڵ داڕووخان/maľ dařûxan: کتپ:[ ماڵ+ دا+ ڕووخان] یانەوڕایەرە _ یانەوڕایرە( هـ) .
ماڵ ڕووخاو/maľřûxaw: ئانفا: یانەوڕا( هـ).
ماڵ ڕێک خستن/maľ::
ماڵ زارۆک/maľ::
ماڵ زامن کردن/maľ::
ماڵ ساغ کردنەوە/maľ: کتن: ماف سوورکردنەوە،
ماڵ سووتاو/maľ: ئانفا: یانەسۆتە( هـ).
ماڵ سووتان/maľ: کتن: یانەسۆتەی( هـ).
ماڵ سووتێن/maľ: ئانفا: یانەسۆچن
ماڵ سووتاندن/maľ: کتپ: یانەسۆچنای( هـ).
ماڵ سواخدان/maľ: کتپ:[ ما+ سواخ+ دان] یانە ناوای( هـ).
ماڵسێن/maľ: نفا:[ ] خانووسێن، یانە ئەسان( هـ)، یانەسان، یانەسانە.
ماڵشکێن/maľşikên : :
ماڵ کاوڵ/maľ::
ماڵ کردن/maľ kirdin: کتپ:[ ماڵ+ کردن]
1 ) ماڵ و ناو ماڵ پێکەوەنان.{ هەمبانەبۆرینە، ل، 847}.
2 ) جووێ کردنەوە : ماڵێک بکریتە دوو یان چەند پارچەیەک.
ماڵ کردنەوە/maľ kirdin: کتپ:[ ماڵ+ کردنەوە] یانۆ کەرڎەی( هـ)، خانووکردنەوە.
ماڵکۆچەر/maľ: :
ماڵکۆچەری/maľ: نچ:
ماڵکوێربوونەوە/maľ: کتن: یانەکوورئەوەبییەی _ یانەکوڕبییەیۆ( هـ)، یانەکوورۆ بییەی( هـ).
ماڵکوێرکرانەوە/maľ: کتپ: یانەکووڕئەوەکریای، یانەکورکریایۆ( هـ)، یانەکوورۆکریای.
ماڵکوێرکردنەوە/maľ: کتپ: یانەکووڕئەوەکەرڎەی( هـ)، _ یانەکۆرکەردەێۆ، یانەکووڕۆکەرڎەی( هـ)،
ماڵگر/maľ::
ماڵگرتن/maľ::
ماڵ گواستنەوە/maľ gwastinewe: کتپ:[ ماڵ+ گواستنەوە] یانۆفارای _ یانەفارایۆ _ ئانەئەوە فاڕای( هـ).
ماڵ لەکەسێک بردن/maľ: کتپ: [ ] تێرۆهاتن، پەلاماردان، زوڵم لێکردن.
ماڵم/maľ: : یانەم( هـ)، ماڵی من.
ماڵماڵانێ/maľ: نتـ: یانەکۆڵانی( هـ).
ماڵمان/maľ: : یانەما( هـ)، ماڵی ئێمە.
مالمیڤان/maľ::
ماڵ نەبواردن/maľ: کتن:[ ماڵ+ نە+ بواردن] یانەویار نەکەرڎەی( هـ).
ماڵۆچکە/maľ: ئانتـ:[ ماڵ+ ئۆچکە] یانەکۆڵە(هـ)، خانۆچکە : ماڵی بچووک.
ماڵۆچکە دروست کردن/maľ: کتپ: یانەکۆڵەکەرڎەی( هـ).
ماڵ و منداڵ/maľ::
ماڵێک/maľ: ن: یانیو _ یانێ( هـ)، یەک ماڵ.
ماڵی/maľî: نچ:
1 ) یانەی( هـ) _ یانەیە : گیاندارێک کە هۆگر و ڕامی ناو ماڵ بوو بێت.
2 ) دەستەمۆ
ماڵی کرمی ئاورێشم/maľ: نتـ: پیلە.
ماڵی شینگا/maľ: نتـ:[ ] ئەو ماڵەی کەسێکی لێ مردووە.
ماڵی گەشت و گەڕان/maľ: :
| زاراوەی ماڵ وەک ناوگر و پاشگردا لە واتای جیاواز |
ئاوماڵ/awmaľ: نتـ:[ ئاو+ ماڵ]
1 ) دراوسێ، هاوماڵ : ئهوکهسهی لهگهڵت لهدێ دا دهژێت.
2 ) شهریک و هاوبهش، هاوسای زۆر نزیک.
3 ) [ جێۆ] ناوی دێ یهکه لهلای شاری ههولێر.
خاوەن ماڵ/maľ: ن: خانەوادە، خاون منداڵ.
ژنی خاوەن ماڵ/maľ: نتـ:
ژنی ماڵ و ماڵداری/maľ: نتـ: یانەڎاری کەرە( هـ).
کەسانی ماڵەوە/maľ: نتـ: یانەیی( هـ) : خێزان.
کردنەماڵ/maľ: کتپ: [ کردنە+ ماڵ] ساخ کردنەوە.
:: ئەوەیە کە مرۆڤ هەبێت
:: دەست پێ ماڵین
:: پارەیەکە لەبڕی زێڕ و زیو و جل و بەرگ یان لە جیاتی خوێن بدرێت بە ماڵی بووکی.
لەماڵاندا/maľ: نتـ: یانینە( هـ).
لەماڵانگەریدا/maľ: ئاکتـ: یانە و یانە کەرڎەیەنە( هـ)، ماڵەوماڵ کردنەوە.
لەمالەباواندا/maľ: ئاکتـ: یانەباوانەنە( هـ).
لەماڵباوانەوە/maľ: ئاکتـ: یانەباوانۆ( هـ).
لەماڵەوە/maľ: یانۆ( هـ).
لەماڵ بێزاری/maľ: نچ: یانە بێزاری( هـ).
لەماڵدا/maľ: ئاکتـ: یانەنە( هـ).
لە ماڵداری کردندا/maľ: ئاکتـ: یانەڎاری کەرڎەیەنە( هـ).
لەماڵداریدا/maľ: ئاکتـ: یانەڎارینە _ یانەڎاریەنە( هـ).
لەماڵماندا/maľ: نتـ: یانەمانە( هـ).
لەماڵمدا/maľ: نتـ: یانەمەنە( هـ).
لە ماڵێکدا/maľ:: یانێنە _ یانیوەنە( هـ) : لە یەک ماڵدا.
لە هەر ماڵەوە پیاوێک/maľ: نتـ: یانەوپیا.
هەموو ماڵیک/maľ: نتـ: یانە و لا ( هـ).
.
.
_________
ماڵ ² /maľ: ڕگـ: ماڵان، ماڵاندن _ ماڵانن، ماڵیین.{ هەمبانەبۆرینە، ل، 847}.
– ماڵ/maľ: :
ماڵای/maľ: کتن:[ هـ] ماڵشتن، ماڵیین.
ماڵە/maľ: نتـ:[ هـ][ ماڵ+ ئە]
ماڵەی بەنا.
ماڵنج، مۆڵە، هەریی یی.
[ نخ] دەردێکە لە دەم و چاو یا لە گەرووی ژنی ئاوس دێت.
ماڵەڕ/maľ: ف:[ هـ] گەسک لێدەر، ماڵشتە.
ماڵشتە/maľ: ف: ماڵەڕ.
ماڵەکردن/maľ: کتن: مۆڵەکردن: [ کە] ماڵووی جووتی.
ماڵران/maľ::
کەپماڵ/maľ: نتـ:
دەرماڵ/maľ: نتـ:
ڕاماڵ/maľ: نتـ:
.
.
________
ماڵ ³ /maľ::
[ کباک] پەرگال
[ ل] خانە، دێلییز.{ هەمبانەبۆرینە، ل، 748}.
خوەماڵی/maľ:: خوەدیتی ، سامان ، ماڵات.
ماڵوێنجە/maľwênce: ن:[ ڕوو][ ماڵ+ وێنجە] بیدۆیدس: گیایەکی خشۆکە لە کۆمەڵەی لاولاو.[ لا: ئیپۆمۆێا:ipomoea]
.
.
.
یانە سیب/yane sîb: نتـ:[ هـ] ی
یانە سیبچی/yane sîbî: نچ:[ هـ]
یانە شاری/yane şarî: نتـ:[ هـ] ماڵەشاری ماڵیک کە کەلوپەلەکەی هەمووی کەلوپەلی شارستان بێت.
یانە کۆتیلە/yane kotîle: نتـ:[ هـ] ماڵێکی هەژارانەی بچکۆلەی نزمی ڕووتەڵی ڕەق و تەق.
1 ) تشتی تایبەتی کەسێ.{ هەمبانەبۆرینە، ل، 793}.
2 ) دەوڵەت و دارایی.
3 ) [ ئاب] کەلوپەلی بازرگانی.
:: بازرگانێک هاتووي، ماڵی هێناوە.
4 ) [ توێ][ زیند] زێ : زێی ئاژەڵی مێچکە.
5 ) [ خێز] خانوو : جێی ژیانی خێزان.
6 ) [ وەرزش] مابەینی هەردوو سەری کەوان.
7 ) [ کشت] مابەینی دندە و ئاموور.
8 ) پاشگری بەواتا : پێداهێن
:: دەسماڵ.
9 ) ئامرازی خاوێنکردنەوە
:: بەفرماڵ. ( ماڵین).
10 ) دروسکەر :
:: نمەدماڵ،
:: خشتماڵ.
.