میز ¹ /mîz: ن: ئور، گمێز _ مێز، یور، یوریا : شلەیەکی زەردباوی کاڵە بۆنێکی تایبەتی هەیە و ئاو نزیکەی 95 %ی پێک دێنێت و ئەوەی دەمێنێتەوە بریتییە لە خوێی توواوە و یۆریا و ترشەڵۆکی میز و هەندێک خوێی سۆدیۆم و پۆتاسیۆم. ڕێژەی ماددە توواوەکانی ناوی و هەروەها پێکهاتنە گشتی یەکەشی دەگۆڕرێت بە گوێرەی باری نەخۆشی و دروستی ئەو کەسە.

پێشگرێکە لە زمانی لاتینی و ئەوروپییەکان کە بە واتای میز  یان میزی بەم شێوەیە.( uro , urino , urine , urina , urin , urea , uri , ur) دێت.

لە شەو و ڕۆژێکدا نزیکەی لیتر و نیوێک میز لە گورچیلە دا جێادەبێتەوە و بەبۆری میز دەگاتە میزڵدان و لەوێ کۆدەبێتەوە و لەڕێگەی کونی میزەوە بەمیزکردن دەردێت.

       توێژکاری کۆئەندامی میز       

کۆئەندامی میز/ko endamî mîz: نتـ:[ توێ] کۆ ئەندامی گورچیلە دەرهاوێشتن، لە لەشی مرۆڤدا پێک دێت لە :

1 – گورچیلە/gurçîle: نتـ:[ توێ]

2 – ڕژینی سەر گورچیلە/ řijînî ser gurçîle: نتـ:[ توێ]

3 – خوێنبەری گورچیلە/xwênberî gurçîle: نتـ:[ توێ]

4 – خوێنهێنەری گورچیلە/xwênhênerî gurçîle: نتـ:[ توێ]

5 – شاخوێنبەر/şaxwênber: نتـ:[ توێ]

6 – کلۆرە خوێنهێنەری خواروو/kilore xwênhênerî xiwarû : نتـ:[ توێ]

7 – بۆری میز/borî mîz: نتـ:[ توێ] جۆگەی میز، کەناڵی میز، میزەڕۆ، میزبەر، میزگوێز : میز لە گورچیلەوە بۆ میزڵدان دەگوازرێتەوە. ( ئورینی فێرۆوز : uriniferous ، Urethra).

8 – میزڵدان/mîzľidan: نتـ:[ توێ] چورکەو( کهـ)، تیرانگ، موسڵدان، میزدانک( كباک)، توورەکەی میز.( ئوریناری سیستێم: urinary system ، Bladder).

9 – ڕێرەوی هاوبەش/řêřewî hawbeş: نتـ:[ توێ]

میزە ترسێ/mîze tirsê: ن:.[ ئینگـ : uro phobia].

میزە چۆڕکێ/mîze çorkê: نتـ: پچڕینی میز، چورتەمیزە، دەڵەگمیز، دەڵەمێزە.[ ئینگـ : Anuria]

میزە خوێن/mîze xwên: ن: ئورائێمیا، یورائێما : نەساخی یا خوێنێ ژ بەر تێکل بونا میزێ.[ ئینگـ : uraemia]

میزە خوێنی/mîze xwênî: ن: ئورائێمیک :پیوەندیدارێ نەساخی یا خوێنێ ( میز تێکلبون).[ ئینگـ : uraemic].

 

میزەک/mîz: ن: کوندەمیز، کەسێ کە زۆر میز دەکات. 

میزەڵ/mîz: ئانتـ:[ میز+ ئەڵ] کەسێ کە شەو لە جێگەی دەمێزێت.{ هەژار، ل، 842}. 

میز بە سەردا کردن/mîz be serda kirdin: کتپ: پێ هەڵمزین، پێ هەڵمیزتن.

میزبەزێن/mîz: ن: زارۆکێ کە گمێز لە بێشکەوە دەردەپەڕێنێ. 

میزجەڕان/mîzceřan: نتـ: پڕبوونی میزڵدان لە میز.

میزدان/mîz: ن: گمێزدان، مسوڵدان، مووسڵدان. میزدانک.  

میززانی/mîzizanî: نچ:[ میز+ زان( زانین)+ ی][ ئینگـ : ئورینۆلۆژی : urology , urinology].

میزکردن/mîzkirdin: کتن:[ میز+ کردن] جورەنە( کهـ)، گمێزکردن، .[ ئینگـ : uresis, urination, urinate]

میزکێش/mîzkêş: نفا: میزدۆش، دۆشەری میز : ئەو بۆریی یە کە میز لە گورچیلەوە دەبات بۆ میزڵدان.

میزگرتن/mîzgirtin: ن:[ ئینگـ : anuria]

میزگیران/mîz gîran: کتپ:[ میز+ گیران] بەستەوانی، ئووبه‌ن ( ل)، باژیڵە  _ باژەڵە، چورکەپییچ( کهـ)، میزجەڕان : نەخۆشی میز بۆ نەکران : بەهۆی تەسکی بۆری میزەوە یان ئاوسانی پرۆستات و دروست بوونی دوومەڵ و هەبوونی بەردی میزوە. [ لا : uro dialysis, uro schesis].[ ئینگـ : retemtion opurine]

میز لە قنگەوە دەرهاتن/mîz le qingewe ferhatin: کتپ: [ ئینگـ : uro chezia].

میزڵدان/mîz: ن: میزدان، گمێزدان. 

میزڵدان و میزەڕۆ بین/mîzľidan û mîzeřo bîn: نتـ:[ ئینگـ : uretercystoscope]

میزن/mîz: ن: کەسێ کە زۆر گمێز دەکات. 

میزۆک/mîz: ن: کونی میز پێداهاتنەدەر. 

میز و کێم لە لەگەنەی گورچیلەدا/mîz û kêm le legeney gurçîle da : کتپ: . [ ئینگـ : uro pyonephrosis ].

میزهێن/mîzhên: ن: ئوراگۆگوە، یوراگۆگوە : uragogue.

میزی/mîzî: نچ: ئەوەی پێوەندی بە میزەوە هەبێت.[ ئینگـ : uric].

میزی ئۆکسالاوی/mîzî: نتـ: [ ئینگـ : oxaluria]. 

          نەخۆشییەکانی کۆئەندامی میز       

ئازاری میزکردن/azarî mîzkirdin: کتپ:[ ] . [ ئینگـ :  uro penia , uro dynia].

بەردی میز/berdî mîz: ن: بەرکێ میزێ، گەڤرا گورچك( كباك)، ئوریناری کالکولوس : urinary calculus]

پشکنینی ئەلبومین لە میز دا/pişikinînî elbumîn le mîz da: نتـ:[ پشکنین+ ی+ ئەلبومین+ لەمیز+ دا]  [ ئینگـ : Albumin in Urine ]. 

ترشی میزی/tirşî mîz: نتـ:[ ترش+ ی+ میز+ ی][ ئینگـ : uric acid]

ترشی میزە میزێ/tirşî mîze mîzê: نتـ:[ ترش+ ی+ میز+ ی][ ئینگـ : uric aciduria]

جەوهەری میز/cewherî mîz: نتـ:[ جەوهەری+ ی+ میز][ ئینگـ : Urea]

خوێنە میزێ/xwêne mîzê: ن: ئورینا کروێنتا : urina cruenta، ئورێمنیا: uremia : بوونی یوریا لە میزدا.

زۆربوونی ترشی میزی لە خوێندا/zorbûnî tirşî mîzî le xwênda: نتـ:[ ترش+ ی+ میز+ ی][ ئینگـ : uric acidemia, uricemia]

ژانی لوولەی میز/janî lûley mîz: ن: [ ئینگـ: urethro dynia].

ژەهراوی بوون بە میز/jehirawî bûn be mîz: ن:

شەکر میز/şekir mîz: ن: ئورینە سوگەر: urine sugar]

شێرپەنجەی میزڵدان/şêrpencey mîzľidan: نتـ:[ نخ][ شێرپەنجە+ ی+ میزڵدان][ ئینگـ : Bladder cancer (Cancer vesicae urinariae )].

کرژبوونی لوولەی میز/kirjbûnî lûley mîz: نتـ: .[ ئینگـ : urethrism .

کۆبوونەوەی میز لە گوندا/kobûnewey mîz le gunda: نتـ: .[ ئینگـ : uro cele].

کێمکردنی لوولەی میز/kêmkirdnî lûley mîz: نتـ: کونی میز.[ ئینگـ : urethero blennorrhea ].

لە میزدا دەژی/le mîzda dejî: نتـ: .[ ئینگـ : urinophil].

لوولەی میز کون نەبوو/lûley mîz kun nebû: نتـ: کوێرە لوولەی کون نەبوو.[ ئینگـ : urethratresia].

لوولەی میز کرژبوون/lûley mîz kirjbûn: نتـ: کونی میز.[ ئینگـ : urethro spasm].

ئەزمونکرنا میزێ/ezmunkirna mîz: کتپ:  : ئورینۆسکۆپی: urinoscopy]

بێ ئاگا میزکردن/bê aga mîzkirdin: کتپ:[ ] بەخۆداکردن، میزکردن بێ ئەوەی هەستی پێ بکات. [ ئینگـ : uro rrhea].

پاش میز/paş mîz: نتـ:[ بەرد+ ی+ میزەڕۆ][ ئینگـ : Residual Urine]

پزیشکی کۆئەندامی میز/pzîşkî koendamî mîz: ن: نتـ:[ ئورۆلۆژی : urologist].

جێ میز/cê mîz: نتـ:[ جێ+ میز] ئاڤرێژ ،  ئاوده‌ستخانه‌، ده‌ستاوخانه‌.[ ئینگ: pissor]

خەستی میز پێو/xestî mîz pêw: ن: [ ئینگـ : urinometer].

خەستی میز پێوان/xestî mîz pêwan: ن: [ ئینگـ : urinometry].

ڕەنگێ زەرێ میزێ/řengê zerê mîzê: نتـ: ڕەنگی ناو میز. ( ئورۆشرۆمە : urochrome).].

شووشەی میز/şûşey mîz: نتـ: [ ] کەمۆڵەی میز تیاکردن.

لوولەی میز بین/lûley mîzbîn: نتـ: .[ ئینگـ : urethro scope].

نەشتەری لوولەی میز/neşterî lûley mîz: کتپ:[ میزەڕۆ+ هەڵدڕین].[ ئینگـ : ureterotome].

نەخۆشی کۆئەندامی میز/nexoşî koendamî mîz: نتـ:[ نەخۆش+ ی کۆئەندام+ی + میز][ ئینگـ : uro pathy].

وێنەگرتنی کۆئەندامی میز/ wênegirtinî koendamî mîz: نفا:[ وێنەگرتن ]. [ ئینگـ : uro graphy].

وێنەگرتنی لوولەی میز و میزڵدان/wênegirtinî lûley mîz û mîzľidan: نفا:[ وێنەگرتن میزەڕۆ و لەگەنە]. [ ئینگـ : urethro cystography].

هەوکردنی لوولەی میز و میزڵدان/ hewkirdnî lûley mîz û mîzľidan: نتـ: .[ ئینگـ : urethero cystitis ].

هەوکردنی لوولەی میزی سوزەنەکی/hewkirdnî lûley mîzî suzenekî: نتـ: سوزەنەك .[ ئینگـ : Gomorrheal urethritis ].

هەوکردنی لوولەی میزی ناتایبەتی/hewkirdnî lûley mîzî nataybetî: نتـ: سووتانەوەی لوولەی میزی( میكرۆبی تایبەتی نەبێت).[ ئینگـ : nonspecfic urethritis ].

هەوکردنی میزڵدان/hewkirdnî mîzľidan: نتـ:[ هەوکردنی+ میز] . [ ئینگـ : uro cystitis].

.

.

________________

میز ² /mîz: ن:[ ئەند] مێز، ماسە : تەختەی بەپێچکە بۆ شت لەسەدانان.{ هەژار، ل، 842}.

.

.

__________________

میز ³ /mîz: ن:

[ دەنگ] دەنگی زەرگەتە و مەشە و مەگەز.

میزاڤ/mîz: ن: ئاوی زۆرکەم کە لە سەرچاوە یان بە جۆگەدا دێ. 

میزاو/mîz: ن: میزاو. 

میزە/mîz: ن: گیزە، وزە. 

میزتن/mîz: ن: مێزتن : دەرپەڕینی باریکە ئاو لەدەفرەوە 

:: ئاشێ لە میزتن بێ هەر دەمیزێ.

میزن/mîz: ئانتـ: بە وزە و گیزە.

میز/mîz: ن:

.

.

.

.

 

.

.