فەرش/ferş: ن:[ بیا][ ع : فرش] بەڕک:beřik، خالی:xalî _ قالی، خالیچە:xalîçe، مەرش:merş، مافوور( کناو) مەهفوور: mehfûr( کباک)، هێسیل:hêsîl : تەمەنی فەرش چنین دەگەڕێتەوە بۆ 400 ساڵ پێش زایین.
1 – ڕایەخ _ ڕایێخ، ژێرەخەر، سیپاڵ.{ مەردۆخ، ب 2 ، ل، 211}
{
فرسەتەن ئەڕواح بشۆ وە پێشواز
پەردەی بینایی تۆ پەی پایەنداز.
دیدە فەرش بووزۆ وە سەتحی ڕێشدا
تاکە سەمەندش پا بنیۆ پێشدا.
}{ مەولەوی}
2 – [ کباک] ڕووکار، تاتەبەرد.{ گیو، ل، 666}.
فەرشچنین/ferşçinîn: کتپ:
فەرشڕاخستن/ferşřaxistin: کتپ: ڕاخستنی فەرش.
فەرششۆر/ferşşor: نفا:[ فەرش+ شۆر( شۆردن)] ئەو کەسەی پیشەی فەرش شووشتن بێت.
فەرشکردن/ferşkirdin: کتپ:
1 – ڕایەخ لەماڵدا خستن یان ڕاخستنی ناو ژوور یان ساڵۆن و هەیوان، جا بە بەڕە، حەسیر و مافوور بێت.
2 – تەختەپۆشکرنی ناو ژوور.
3 – پۆشکرنی حەوشە بە خشتی سوور یان بەکاشی.
4 – پۆشکردنی ناو ئەستێل بە بەرد و قسڵ و چیمەنتۆ.
5 – ڕێگە سەنگ فەرش کردن.
| گوڵبژێرێک لە جۆرەکانی فەرش |
فەرشی ئاورێشمی/ferşî awrêşimî: نتـ: بە فەرشی عەباسی سەفەوی ناسراوە، لەسەردەمی شاعەباسی سەفەوی لە نێوان 1587 – 1628ساڵی زایینی لەشاری کاشان فەرش دروست دەکرا نەک بە خوری بەلکۆ بە ئاورێشم کە بەڕەنگی زێر و زیو دەنەخشێندرا و بە دیاری دەنێردا بۆ پاشاکانی ڕوسیا، ژاپۆن و فەرەنسا ….. هتد.
فەرشی پێ/ferişî pê: نتـ: پشتی پێ.
فەرشی دەستچن/ferşî destçin: نتـ:
فەرشی دەستی/ferşî destî: نتـ: پشتی دەستی.
فەرشی سوور/ferşî sûr: نتـ:[ فەرش+ ی+ سوور] راخستنی فەرشی سور نەریتێکی کۆنە بۆ رێزگرتن لەسەرۆکی دەوڵەتان و لە بۆنە فەرمییەکاندا، فەرشی سور بۆ خەڵکی ئاسایی رانەخراوە. مێژووییەکەی دەگەڕێتەوە بۆ نزیکەی 2500 ساڵ لەمەوبەر. کۆنترین ئاماژە بە ڕۆیشتن لەسەر فەرشی سوور لە ئەدەبدا شانۆگەری( ئاگامێمنۆن : agamemnon )ـە لەلایەن ( ئەسخیلۆس : )ەوە کە لە ساڵی 459 ی پێش زایین نوسراوەتەوە، کاتێک کارەکتەری پاڵەوان لە شەڕی تەروادە( ترۆی) دەگەڕێتەوە، کلیمێنسترا : Klytaimnestra، خێزانەکەی شا، بۆ پیشوازیکردن لە مێردەکەی رێگەیەکی سوری بۆ دەڕازێنێتەوە تا بەسەریا بڕوات. تەنانەت شا ( ئاگامێمنۆن)یش سەرسام دەبێت بەو جۆرە پێشوازییە و دەزانێت ئەو رازانەوەیە تەنیا بۆ خواوەندەکانە و دەڵێت “من مرۆڤم، پیاوم. ناتوانم پێدابگرمە سەر ئەم رێگە ڕازاوەیە تا ئەو ترسەی لەسەر رێگەکەم دانراوە لانەچێت”. لە ساڵی 1821 دا فەرشی سور بۆ جەیمس مۆنرۆ : ، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا بۆ پیشوازیکردن لێی راخرا. لەو کاتەوە راخستنی فەرشی سور بوو بە نەریتێک بۆ کەسایەتیە سیاسیەکان. لە ساڵی 1902 دا رێگەی ئاسنینی ناوەندیی نیویۆرک نازدارترین فەرشە سورەکانی راخست بۆ ئەو کەسانەی سواری شەمەندەفەرەکەی دەبوون.
لە ڕاستیدا ئاوێتەبوونی فەرشی سوور و ئەستێرەکانی سینەما دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 1920 ـەکان. لەساڵی 1922 دا فەرشی سوور لە بەردەم شانۆی میسر راخرا بۆ یەکەم نمایشی رۆبن هود و لە ساڵانی دواتردا لە چەند جێگەیەکی کەم خەندەی ئەستێرەکان لەسەر فەرشی سوور بەدی دەکرا. لە ساڵی 1961 دا لەبەردەم هۆڵی شارستانیی سانتا مۆنیکا : santa monica لە ویلایەتی کالیفۆرنیای ئەمریکا بۆ بەخشینی خەڵاتی ئەکادیمی بە پاڵێوراوانی ئۆسکار ڕاخرا. کاتێک لە ئۆتۆمۆبیلەکانیان دەهاتنە دەرەوە و بەرەو هۆڵەکان دەچوون. ئەمە بووە هۆی ئەوەی دەزگاکانی راگەیاندن کەوتنە وێنەگرتنی ئەستێرەکانی سینەما. ئەم ڕیوشوێنە بوو بە نەریتێک کە فەرشی سوور بۆ ئەکتەر و سینەماکارەکان رابخرێت، لەهەموو فێستیڤالەکانی دیکەدا. مەبەست لە ڕاخستی فەرشی سوور بۆ ئەکتەرەکان یان ئەستێرەکانی سینەما کە بەواتایەک پادشای ئەم رۆژگارەن. { بەدەستکارییەوە : Farhan j ali}
فەرشی کارگە/ferşî karge: نتـ: فەرشێک کە بە ئامێر دروست کرابێت.
| زاراوەی فەرش لە واتای جیاجیادا |
بازاری فەرش/bazarî ferş: نتـ:
پایەنداز/payendaz: نتـ:[ هـ][ پا+ ی+ ئەنداز] پێ ئەنداز، ژێرراخەر، ژێرپێراخەر : فەرش و مافوورێک کە لە پێشخانە و بەردەگا ڕایدەخەن.
پێ ئەنداز/pê endaz: نتـ:[ پێ+ ئەنداز] فەرشی بچووكی بەردەرگا بۆ ژێر پێڵاو سڕینەوە.
پێشانگای فەرش/pêşanigay ferş: نتـ:
دیزاینی فەرش/dîzayinî ferş: نتـ: نەخشی فەرش.
.
.
.
.