دان¹/dan: ن:[ ڕوو]
1 – دانی دەخڵ و دانە _ دانەوێڵە.
2 – دەنك. تەڵ، تووم، قل: ئەو دەنكە دەخڵانەیە بە باڵندان و ماڵاتان دەدرێت.
دانار/danar: ن:[ خوار][ دان+ ئار] داناردانار، دەنک دەنک : چشتێكە كە دانەدانە وەستابێت و تێكەڵ یەكتری نەبوو بێت.
:: ئەم قوبووڵییە داناردانارە.
داناردانار/danardanar: ئانتـ:[ خوار] دانەدانە، دەنک دەنک : بۆ ڕۆن و چشتی وا بێت كە باش تێكەڵ یەكتری نەبوون.
داناش/danaş: نتـ:[ کشت][ کە، دەر] دانەوێڵە.
داناو/danaw: ن:[ کشت][ دان+ ئاو] ئاودانی گەنم لە کاتی دان گرتنیدا بۆ قەڵەوبوونی دەنکەکانی.
.
.
_____________________
دان²/dan: كتن:
1 – بەخشین، بەخشش، پێدان : بەخشینی چشتێک بەیەكێک.
:: نان دان بە هەژاران.
2 – گاندان.
3 – بۆ شوێن و دەفرە بەڵان بەدوای ناوانەوە دەنووسێت : خووێدان، قەندان، گوڵدان، ئاگردان، قەڵمدان.
4 – گرتن.
:: من ئەو دان بەرخۆ : من ئەوانم گرتە پێش خۆ.
5 – [ ئامرازی چاوگەیە، كە بە دووایی هەندێك ناوانەوە بنووسێت] ئازاردان، ئەنجامدان، بەكرێدان، فڕێدان، گرێدان، لێدان.
.
| گەردان کردنی دان | ||||||
| تاک | کۆ | |||||
| کەسی یەکەم | کەسی دووم | کەسی سێیەم | کەسی یەکەم | کەسی دووم | کەسی سێیەم | |
| ڕابردووی دوور | دابووم | دابوویت | دابووی | دابوومان | دابووتان | دابوویان |
| ڕابردووی نزیک | دام | دات | دای | دامان | داتان | دایان |
| بەردەوام | دەمدا | دەتدا | دەیدا | دەمانداد | دەتاندا | دەیاندا |
| ڕانەبردوو | دەدەم | دەدەیت | دەیدا | دەڕۆین | دەڕۆن | دەڕۆن |
| مەرجی | بمدایە | بتدایە | بیدایە | بماندایە | بتاندایە | بیاندایە |
| پرسیاری | بیدەم | بیدەیت | بیدا | بیدەین | بیدەن | بیدەن |
| داخوازی | بیدە | بیدە | بیدا | بیدەن | بیدەن | بیدەن |
.
دانەبا/daneba: کتپ:[ دانە(دان _ دانان) ـە(بەر)+ با] وەبەربادان، بەباردادان، لەبەردان، بەربادانی خۆیان خەرمان.
دانەباركردن/danebarkirdin: كتپ: كۆچ پێكران، بارپێكردن.
:: ئەمن بەبارامم كۆچ كرد.
دانەباری زەبوونی/dane barî zebûnî: نتـ:
دانەبانا/dane bana: کتپ:[ ڕۆژ] لێفەو كەلوپەل بەسەرخۆدادان.
دانەبەر/dane ber: نفا:[ كباك] ڕاونان، دەركردن، وەبەردان، دەست پێكردن.
دانەبەربەرد/dane ber berd: کتپ:
دانەبەردان/dane berdan: كتن:[ باد] بەڕەڵاكردن.
دانەبەرهەڤ/dane berhev: کتپ:
دانەبژاركردن/ danebijarkirdin: کتپ:
دانەبژیرکردن/dane bijêr kirdin: کتپ:
دانەبنار/danebinar: كتن: ڕوو لە بناری كێوی كردن، دەورەدان.
دانەپاش/danepaş: كتن:[ كباك] خستنەپشتگووێ، خۆلێدزینەوە.
دانەپاڵ/dane paľ: کتن: وەپاڵدان، لەگەڵ خستن، ڕێکخستن.
دانەپەی/dane pey: کتن:[ کباک] وەدوورکەوتن، وەشوێن کەوتن.
دانەپشتگوێ/dane piştgiwê: نتـ:[ دانە+ پشتگوێ] تەرکەخەمی، وەپشتگووێ دان.
دانەپێش/dane pêş: کتن: بۆق پێوەنان، پاڵپێوەنان، پاڵدان، پێشدان، ڕادان، لەترپێدان.
دانەخوار/danexiwar: کتن:
دانەخۆر/danexor: کتپ:
دانەدەر/daneder: ن: ئاریان. [ ئینگـ : Eruption].
دانەر/daner: نفا:
دانەدەست/danedest: کتپ:
دانەدەست یەکتری/danedest yektirî: کتن:
دانەدەشت/danedeşt: کتن:
دانەدەم/danedem: کتپ:
دانەدوو/dane dû: کتپ:
دانەدو/dane du: کتن:
دانەدوا/ dane::
دانەدواوە/ dane::
دانەرەڤاندن/ dane::
دانەزان/ dane::
دانەزاندن/ dane::
دانەزان كردن/ dane::
دانەسەر/ dane::
دانەسەكناو/ dane::
دانەشوێن/daneşwên::
دانەكوشتن/dane kuştin::
دانراو/daniraw: ن: دانای
دان زانین/dan zanîn: ن:
دان ناسكرن/dan naskirin: كتن: بەناسین دان. بەرگیرا ( كباك) هاوار و بانگ كردن.
.
.
________________________
دان³/dan: ن:
1 – چین، چەل، جار، هەل، چاخ، كات، گاڤ، دوودان: دووچین.
:: دانی بەیانی بەشێكە لەڕۆژێ لە بەیانییە وە تا نیوەڕۆیە. بەشێكە لە ڕۆژێ لە نیوەڕۆیەوە تا ئێوارێ. دانی ئالینجێ: كاتێكە لە( 8 )ی بەیانییەوە تا( 4 ) ی ئێوارێ.
2 – [ كباك، باد] ژەم، جەم. :: دان بەری چێشتی شل، ئەم چێشتە دانی كەمە ( بەری كەمە). كەمێك لە هەموو چشتێك
:: دانێك گۆشتم بدەیە.: كەمێك گۆشتم بدەیە.
.
.
_________________________
دان4/dan: ن:[ توێ][ بابا] ددان، دران : دوو ڕێزە ئێسكەكانی دانەدانە یە كە لە سەر پووكی گیاندار دەڕوێت و خواردەمەنی پێ وورد دەكرێ و 32 دانەیە. .
دان ئاڵبوونەوە/dan aľbûnewe: کتن: ددان بە تشتی ترش‌كول بوون یان سڕبوونی ددان بەهۆی چشتی ترش و ئیتر.
:: هیوا ددانی وا یە شێرینی كولدەبێت.
دان ئێشە/dan eêşe: نتـ:[ نخ] ددان ئێشە.
دانە/dane: ن: ددانەوگرنەگرنی هەرە.
دانەبەزە/ dane beze: نفا: مەمكی ئافرەتان یا گووانی ووڵاخ و ئاژاڵانە لە دەمێكیدا، كە ووشک ببێت.
دانەجووجک/dane cûcik: نتـ:[ دەر][ دانە+ جووجک] دانەقەتێ.
دانەچۆڤێ/ dane::
دانەچۆقە/ dane::
دان جیڕكردنەوە/dane: كتن، كتپ: دانچیڕكردنەوە.
دان چوونە کڵێڵە/dan čûne kiľiľe: کتپ:[ ددان+ چوونە+ كڵێڵە] ددان بە‌سە‌ر‌یە‌ك دانووسان و زار‌هە‌ڵنە‌پچڕان.
:: نە‌خۆشی نێ‌كە ئە‌غڵە‌ب نوێنە‌ران پاش دە‌نگ‌هێنە‌نە‌وە دە‌یگرن.
دانساز/dane:
دانسازی/dane:
دان سپی بوونەوە/dane: کتن:
1 – بریتی لە بێ‌شە‌رم‌بوون.
2 – كە‌سێ‌كە پێویستی بە فلۆڕاید نییە.
دان سپی كردن/dane:
دان سپی كردنەوە/dane:
دانامە/dan: ن:[ ئەردە] بۆز، مووی ڕەش وسپی.
دانای/d::
دانی كرمۆڵ/danî: نتـ:[ كباش][ هـ] ددان كرمێ، ددان كرمۆڵ.
.
باداندن/bad: كتپ: باكك: دان ڤە هاتن.
بلاو/bilaw: ن:[ ئەردە] دانەلغاو: ئاڵقەی ناوڵغاو، كە دەچێتە ناو زاری ووڵاخەوە.
برێشكە/birěŝke: نتـ:[ ä ] دانە، قەلینۆك، برێشك، دانەوێڵەی برژاو لەسەرساج بۆدراو.
بەركۆز/berkoz: ن:[ كباك] دانگە: ئەو جیگایەیە كە لەزمستانان تفاقی لێ دەدرێ بە ئاژەڵان.
دانەچۆلەكە/ dane: ن:[ ڕوو] گیایەكی بەهارییە بەرێكی دەگرێت وەكوو كەلووی نۆك پڕە لە دان و تۆوی وورد، چۆلەكە دەیخوات.
دانەچێڕە/ dane::
دانەچێن/ dane::
دانەخاڤ/ dane: نتـ:[ ڕوو][ كشت] جۆرە گەنمێكی شكاو و كوتراوە.
دانەخۆرە/ dane::
دانەخراو/ dane::
دانەخوارن/ dane::
دانەی بەفر dane
پاوپووز/pa ǔ pǔz: نتـ:[ توێ] داو و دەلینگ.
پاومان/pawman: ن:[ توێ] تەشك، داوێن، لە پشتێنە بەرەوخوار.
پەسی/pesî: ن:1-[ ئەردە] دانان، دانیان، دۆڕاندن لە قوماردا. چاڵی، چاڵایی، داكەفتەگی، داكەوتوویی.
پەس بوون/pesbǔn: كتن:[ ئەردە] دانان، دۆڕاندن.
دامەزراوەیی/ dane: ن:
دامەزراوە/a: ن: دڕوودەزگە، دەزگە.
داخراو/a: ن: داخستی.
دانگە/a: ن: ئاخوڕ.
داوا/a: ن: خواست، داخواز.
داواكراو/a: ن: خواستی، خوازراو،
پانچلۆكی/pančilokî: ن:[ كباك] داهەلین، بەرژێربوون.
پایمو/paymu: ن:[ ل] دامێن، دەوروبەر.
دانەدۆ/ dane::
دانەڕۆكە/ dane::
دانەڕێز/ dane::
دانەقەتێ/ dane::
دانەك/ dane::
دانەكان/ dane::
دانەكولانە/ dane::
دانەگیرە/ dane::
دانەلەی گەنم/ dane::
دانەلغاو/daneliğaw: نتـ:[ دان+ ە+ لغاو] دەمبەس، بزماك _ بزمەك _ بزمك _ بزمۆك ، بلامك، بلۆمە، زاربێن: دارێكی بچكۆلەیە بەئەندارەی قامكێك درێژ و ئەستووردەبێت بەنی دوو شەزەوسەری دەخەن، دەیكەنە دەمی كاریلەی ساوا و بەنەكانی لە شاخی دەبەستن بۆ ئەوەی دایكی نەمژێت.
دانەلۆق/ dane::
دانەماش/ dane::
دانەمە/ dane::
دانەمریشك/ dane::
دانە نیشان/ dane::
دانە هاوبەشەكان/ dane::
دانەوی/ dane::
دانەمێن/ dane::
دانەوێن/ dane::
دانەوینەوە/ dane::
دانەویین/ dane::
دانەوییو/ dane::
دانەی/ dane::
دانەیەك/ dane::
دانەی/ dane::
دانی كەناری/ dane::
دانبۆری/ dane::
دان بەخۆداگرتن/ dane::
دان بەخۆداگرتوو/ dane::
دان بەخۆداگر/ dane::
دانبوریت/ dane::
دان بەرهەڤ/ dane::
دانپیانان/danpěnan: كتن:[ ماف][ دان(ددان)+ پیا(پێدا)+ نان]1- ددان پێدانان، پەرژاندن، پێ لێنان، چوونەژێر، دركاندن. 2- حاشالێنەكردن، ڕاستی گووتن (لە سەرخۆ یان یەكێكی دیكە)، دان بەكردنی كارێكدا نان. 3- وەڵامی ڕاست دەربڕین، دان نان بەڕاستیدا، ڕاستیی دەربڕین. 4- وەرگرتن، قسەوەرگرتن. 5- سەلماندن. 6- قسەی خۆ بۆدەركەوتن. 7-[ ئاب] نرخ بۆدانان، نرخاندن.
دانپێنان/danpěnan: كتن:[ دان+ پێ(پێدا)+ نان]
1 – ڕاست گووتن، قەبووڵ كردن، پەسەندكردن.
2 – وەرگرنامە، ڕەسید. [ ئینگـ : Admission، Acknowlegment].
3 – گرتنەئەستۆی تاوان. [ ئینگـ : Confession].
دانپێنانی رەسمی بۆ دانەوەی پارە/danpěnanî řesmî bo danewey pare: شڕ: قایلیی، رەزامەندی. [ ئینگـ : Acceptance].
دان پێ هێنان/danpěhěnan: كتپ:[ دان+ پێ(پێدا)+ هێنان] بەشت زانیین.
دان بەتاوان دانان/ dane::
دانتێل/ dane::
دان جیركردن/ dane::
دا جیركردنەوە/ dane::
دانچیك/ dane::
دان چوونە كلیلە/ dane::
دان چیركردن/ dane::
دان خاڤ/ dane::
دان خۆر/ dane::
دان دانۆكە/ dane::
داندراو/ dane d::
داندۆك/ dane::
داندوك/ dane::
داندۆل/ dane::
دانراو/ dane::
دان أیچ/ dane::
دان أیچ كردنەوە/ dane::
دان زانین/ dane d::
دانزخ/ dane::
دانزیك/ dane: ن: باكك: جێۆ: ناوی كۆنی( قرمزو كۆپرو)ـە.
دانس/ dane::
دانستە/ dane d::
دانستان/ dane::
دانسقە/ dane::
دانش/ dane::
دانشتن/ dane::
دانق/ dane::
دانك/ dane::
دانكە/ dane d::
دانكە دەردان/ dane::
دان كەل/ dane::
دان كردن/ dane::
دان كرن/ dane::
دانكوت / dane::
دانگ/ dane::
دانگا/ dane::
دانگانە/ dane::
دانگە/ dane:: بەركۆز/berk: ن: باكك: دانگە: ئەو جیگایەیە كە لەزمستانان تفاقی لێ دەدرێ بە ئاژەڵان.
دانگەرێزە/ dane::
دانگ دانەوە/ dane::
دانگیر/ dane::
دان لێ تیژ كردن/ dane::
دانن/ dane::
داننان/ dane::
داننان بەگونا/ dane::
دانۆك/ dane::
دانۆكە/ dane::
دانوو/ dane::
دانووان/dane: كتن:[ دا+ نووان] دانوان، دانەوان.
دانواندن/dane: كتپ:[ دا+ نوواندن] دانەواندن. چەماندنەوە، خوارە و هاوردن.
دانوانن/dane: كتپ:[ ئەردە] دانوواندن.
دانووسان/dan: كتن:[ دا+ نووسان] پێدانووسان، گەزتن.
دانووساندن/dan: كتپ:[ دا+ نووساندن] پێدانووساندن، گەزتن.
خۆدانووساندن/dan: كتپ:[ خۆ+ دانووساندن] خۆگرتن بەنهێنی بۆ بیستنی ڕازی ئەم و ئەو.
دانوستانی گشتی/dan: كتن:[ دانوستان+ ی + گشتی] كۆبوونەوە.[ ئینگـ: Full session].
دانوستانی دادگا/dan: كتن:[ دانوستان+ ی + دادگا] [ ئینگـ: Hearing].
دانووكە/dane: ن:[ ڕوو] دانۆكە. { گیوی، ل، 411}.
دانووكە چەورە/ dane::
دانووكەرەتە/ dane::
دانوولە/dane: ن:[ ڕوو] جوورە گیایەكە ئاژاڵ دەیخوات.{ گیوی، ل، 411}.
دانوراشتن/ dane::
دانوشتان/dan: كتپ:[ دا+ نوشتان] نوشتانەوە، ڕەق بوونی چشت.
دانوشتاندن/dan: كتپ:[ دا+ نوشتاندن] نوستاندنەوە، دووقەدكردن، دەق كردنی هەندێك چشت.
دانوشتانن/dan: كتپ:[ ئەردە] دانوشتاندن.
دانوشتاو/ dane: ئانفا: نوشتاو :چشتی نوشتێدراوەی دەق كراو.
دانهەڤ/dan: كتن:[ كباك] كۆكردنەوە.
دان هەنگوور/dane: نتـ:[ كشت][ ئەردە] دەنكە ترێ، هەنگووردان، دەنكەكەی لە نێو گلووی ترێی دایە.
دان هێنژاندن/dane: كتپ:
دانهێأ/dane: نتـ:[ ä][ باد] گەنمەكوتاو.
دانهێأك/dane: نتـ:[ ä][ گەر] دانەوێڵە، بأوێش، گەنمەكوتاو.
دانێ/ dane::
دانێر/ dane::
دانێركردن/ dane::
دانێلە/dane: ن:[ كشت][ كهـ] دانەوێڵە.
دانیك/ dane d::
دانی/dane: ن:[ گیان][ ڕۆژ] ئەرەبەستە، بەختە، بەسلەمە، بێسڵە، پەروار، دابەستە _ دابەستی، دەرماڵە. : ئاژەلێكە دەبەسترێتەوە بۆ ئەوەی قەڵەو بێت.
دانیار/ dane::
دانیاگ/ dane::
دانیال/ dane::
دانیان/dane: كتپ:[ ئەردە، كهـ] دانان، دۆڕاندن، چوواندن، لەدەست دەركردن، دامەزراندنی دیوار و كۆڵەكەو ئیتر.
دانیاو/ dane::
دان یەك/danî: كتن: لێكدان.
دانەدوا/dane diwa::
دانەدواوە/dane diwawe::
دانەرەڤاندن/danerevandin::
دانەزان/danezan::
دانەزاندن/dane zandin::
دانەزان کردن/dane zan kirdin::
دانەسەر/daneser::
دانەسەکناو/dane sekinaw::
دانەشوێن/dane šiwên::
دانەکوشتن/dane kuštin::
دانراو/danirawe: ن: دانای
دان زانین/dan zanîn:ن:
دان ناسکرن/dan naskirin:کتن: بەناسین دان. بەرگیرا ( کباک) هاوار و بانگ کردن.
دانوستان/danûstan: کتپ:[ دان+ و+ ستان]
دان وستاندن/dan û sitandin کتپ:[ ئاب][ کباک] بازرگانی.
دانوساندنی سەرەتایی/danûsandinî seretayî: نتـ:[ ئاب] وتووێژی سەرەتایی بە تایبەت پێش بەستنی گرێبەست. ڕێکخستنی کۆبوونەوەی وتووێژی سەرەتایی. [ئینگـ: Preliminary negotiation, pourparler]{کارگێری، ل، 223}.
.
.
________________________________
دان³/dan: ن:
1 – چین، چەل، جار، هەل، چاخ، کات، گاڤ، دوودان : دووچین.
:: دانی بەیانی بەشێکە لەڕۆژێ لە بەیانییە وە تا نیوەڕۆیە.
: بەشێکە لە ڕۆژێ لە نیوەڕۆیەوە تا ئێوارێ.
: دانی ئالینجێ
: کاتێکە لە( 8 )ی بەیانییەوە تا( 4 ) ی ئێوارێ.
2 – [ کباک، باد] ژەم، جەم.
:: دان بەری چێشتی شل، ئەم چێشتە دانی کەمە ( بەری کەمە). کەمێک لە هەموو چشتێک
: دانێک گۆشتم بدەیە.
: کەمێک گۆشتم بدەیە.
.
.
____________________________
دان 4/dan: ن:[ توێ][ بابا] ددان، دران : دوو ڕێزە ئێسکەکانی دانەدانە یە کە لە سەر پووکی گیاندار دەڕوێت و خواردەمەنی پێ وورد دەکرێ و 32 دانەیە. .
دانە/dane: ن: ددانەوگرنەگرنی هەرە.
دان ئاڵبوونەوە/dan aľbûnewe
: کتن: ددان ئاڵبوونەوە، سڕبوونی ددان بەهۆی چشتی ترش و ئیتر.
دان ئێشە/dan êše: نتـ:[ نخ] ددان ئێشە.
دان جیڕکردنەوە/dan cîřkirdinewe: کتن، کتپ: دانچیڕکردنەوە.
دانساز/dansaz:
دانسازی/danzasî:
دان سپی بوونەوە/dan spî bûnewe:
دان سپی کردن/dan spî kirdin:
دان سپی کردنەوە/dan spî kirdinewe:
.
.
______________________________
دانامە/daname: ن:[ ئەردە] بۆز، مووی ڕەش و سپی.
دان/dan:ن:
دانای/danay::
.
.
_______________
دانین/danîn: كتن:[ كباك] دانان، ڕۆنان.
دانین ئەردتی/danîn: كتن:[ كباك] لەسەرزەوی دانان.
دانین جهـ/danîn: كتن:[ كباك] لەجێگای خۆی دانانەوە.
خووە لخەودانین/danîn: كتن:[ كباك] خۆلەخەوكردن،
خووە لێدانین/danîn: كتن:[ كباك] ماستاو و مەرایی كردن، باوەڕنەكر من ئانی دانی بەر چاڤی وی.
:: باوەڕی نەكرد من هێنام بۆ لەبەر چاوی وی داناوە، بادانی.
ئەرناوی دانین/danîn: كتن:[ كباك] هێدی و هێمن بوون. ئەزێ دێنم تە.
ژهەڤ دانین/danîn: كتن:[ كباك] پیادەكردن.
ژخووەدانین/danîn: كتن:[ كباك][ بەرگ] داكەندن.
لخووەدانین/danîn: كتن:[ كباك] لەخۆگرتن، خۆبەكەمزانین، خۆبەكەمگرتن. ( ئیزۆلی)
دانینك/ dane::
دانیولەس/ dane::
.
.
.