ڕەش/řeş: ن:[ ڕەنگ][ #000000] ڕەژ، سیا : ڕەنگێکی نەدراوەیە کە بەشێکە لە شەبەنگی ڕووناکی دەرکەوتوو. >< سپی.[ ئینگـ: black]
:: گیانەوەری ڕەنگ ڕەشیش هەن وەک پشیلەی ڕەش
:: ناوی دەریاچەش هەیە وەک دەریاچەی ڕەش.
ڕەش/řeş: ئان:
1 . [ جنێو] قول، قولەڕەش.
2 . تاری _ تاریک.
| تێبینی |
| ڕەنگی ڕەش بەڕەنگێکی دەرنەکووتوو یان نیشانیەک بۆ خەم بەکاردێت، غەم، مەرگ، شەو، تاریکی، شوومی، شەرانگێزیی. کەڵەکەبوونی هەستونەست، هەستکردنی تاک بەنەگونجان، خۆ بەکەم زانین. بەکارهێنانی ڕەنگی ڕەش وەکو سێبەر هێمایە بۆ خستنەپاڵ یان خستنەسەری ترس و بیرۆکەی ڕەش بەسەر کەسانیتردا. |
3 – پیس و پۆخڵ.
ڕەشاتی/řeş: ئانتـ:[ ڕەش+ ئات+ ی]
1 . ڕەشایەتی.
2 . تاریکای شەو.
ڕەشان/řeş: ن:[ خوار] برێتی لە بزن و گۆشتی بزن.
.
.
_______________
ڕەش/řeş: ن: برێتی لە قنگ.
.
.
_____________
ڕەش/řeş: ن: پڕژ، پڕژان.
ڕەشاندن/řeş: کتپ: پڕژاندن.
ڕەشانگ/řeş: ئانتـ: برێتی لە بزنەموو و گۆشتی بزن.
ڕەشاو/řeş: ف: پڕژاو.
.
.
ڕەشباو/řeşbaw: ئان: ڕەشکەڵە.
ڕەش بوون/řeş bûn: کتن:[ ڕەش+ بوون] ڕەش هەڵگەڕان، تاریک بوون.
ڕەش داگەڕان/řeş dageřan: کتن:[ ڕەش+ داگەڕان] ڕەشبوون.
ڕەش دەرمان/řeş derman: نتـ:[ ڕوو][ ڕەش+ دەرمان] سیاوپووز.[ لا : asplenium adiantum nigrum].
ڕەشکەڵە/řeşkeľe: نتـ: ڕەشتاڵە.[ ئینگـ : Blackamoor]
ڕەش کردن/řeş kirdin: کتپ: [ ئینگـ : Blacken]
1 . تاری کرن.
2 . ناوزڕاندن، لەکەدارکردن.
ڕەش کردنەوە/řeş kirdinewe: کتپ: کوژاندنەوەی نووسراوێک بە پێنووس یان بۆیاخ. [ ئینگـ : Black out]
ڕەش لنگ/řeş ling: نتـ: نەساخی یەک ڤەگرا. : تەرشی، تێکدەرێ لێدانێ ( مانگرتنێ)، مێخۆش. [ ئینگـ : blackleg]
ڕەش و سپی/řeş û sipî: نتـ:
1 . ڕەشبەلەک، سەربەلەک.
2 . ڕەش و سپی( دیمەن، فلیم، وێنە). [ ئینگـ : Black and White]
ڕەش و شین/řeş û şîn: نتـ: شونا کولمێ یان کەتنێ، برینداربوونەوە. [ ئینگـ : Black and blue]
ڕەشکێر/řeşkêr: نتـ:[ کشت][ ڕەش+ کێر( کێڵ)] ئەو وەردەی باران لیی نەدابێت.
ڕەشکێنەی چاو/řeşikěney çaw: ن:[ هـ][ کباک][ توێ][ ڕەشکێنەی+ چاو] بیبی بیبیك ، بیبی چه‌و( فه)، ببله‌وچه‌می ( هـ)، بیبیله‌ی چاو، به‌به‌ڵه‌ی چاو، که‌شکاچاڤ. : کونێکی بچووکه به ئه‌ندازه‌ی نیسکێکه له ناوەڕاستی چاودا که پێی ده‌گووترێت بیبیلک، له سێ تا شه‌ش میلیمه‌تره، به پێی تیشک که به‌رچاو ده‌که‌وێت کونه‌كه‌ی گه‌وره و بچووک ده‌بێت.
| ئەو پەیڤانەی، وشەی ڕەش لێی هاوبەشە |
ئاسکێ ڕەش/asikê řeş: نتـ:[ ئاژ][ ئاسک+ ی+ ڕەش] پەزکوڤی یێ ڕەش( کباک) : ئاسکێکی شاخ درێژی پشت ڕەشباوی ژێر سک سپییە.[ ئینگـ : blackbuck]
ئاڵای ڕەش/aľy řeş: نتـ:[ ئاڵا+ ی+ ڕەش] ئالایا دەریاگری( کباک)، ئاڵای چەتەی ڕەش : دروشمی سەر ئاڵاکە بریتییە لە کاسەسەری مرۆڤ لەگەل دوو ئێسکی راست و چەپ..[ ئینگـ : blackflag].
ئەلماسا ڕەش/eľmasa řeş: ن:[ ئینگـ : blackdiamond]
بازارێ ڕەش/bazarê řeş: نتـ:[ ئاب] بازاڕی رەش، بازاڕی نافەرمی، بازاڕی قاچاخ.[ ئینگـ : Black market]
برینا ڕەش/birîna řeş: نتـ:[ نخ][ كباك][ برین+ ئا+ ڕەش] تیراوێ _ تیراوی، خۆره، كانگرێن، قانقاریا : مردنی شانه‌ی له‌ش به هۆی نه‌گه‌ێشتنی خوێن، نەخۆشییەکە کە لە مرۆڤ دەدات بە برینێکی ئەستەم خۆ دەردەخات و هۆیەکەی باسیلێکە کە مرۆڤ ئەم نەخۆشییە لە مەڕ دەگرێتەوە، ..[ ئینگـ : Gangrene].
بیژبیرە رەش/bîjbîre řeş: نتـ:[ ڕوو][ كباك][ بیژبیرە+ ڕەش] گەنمێكە كە گوڵی رەش بێت.
بویەیا ڕەش/bupeya řeş: ن:[ ئینگـ : backing]
پەزێ ڕەش/pezê řeş: نتـ: مرۆڤێ پوچێ ژ مالباتا باش.[ ئینگـ : Black]
پەڵەی ڕەش/peľey řeş: نتـ:
پچەکێ ڕەش/biçekê řeş: ئان:[ ئینگـ : blackish]
پشتێنی ڕەش/piştênî řeş: نتـ:[ ڕامیا] ناوچەی قولەڕەشەکان لە باشووری کیشوەری ئەمەریکا، گەرەکی ڕەش پێستەکان، بۆ جیاکردنەوەی پێست سپییەکان.[ ئینگـ : Black belt]
بیژنا ڕەش/bîjina řeş: ن: مێ یا پیرهەڤوکی. یان کو نێری خو دخوت.[ ئینگـ : black]
تا ل گەل میزا ڕەش/ta li gel mîza řeş: ن:[ ئینگـ : black]
تەپکا ڕەش/tepika řeş: نتـ: دەنگێ نەرێنی. [ ئینگـ : Black ball]
تەختەڕەش/texte řeş: نتـ:[ تەختە+ ڕەش] دەپڕەش( کباک) : تەختەی وانەگووتنەوەی ناو پۆلی قوتابخانە.[ ئینگـ : Blackboard]
تیپا ڕەش/tîpa řeş: ن:[ ئینگـ : black letter]
ب تیبا ڕەش چاپکری/bi tîpa řeş çapkirî: نتـ: ئەنی بەش. [ ئینگـ : black]
جادوو ڕەش/cadû řeş: نتـ:[ ئینگـ : Black art]
جادوگەرییا ڕەش/cadugerîya řeş: نتـ: بەد. [ ئینگـ : black magic]
چاڤ ڕەش/çav řeş: ئان: چاوڕەش، چاوی ڕەش.[ ئینگـ : Black eye]
چاڤڕەشۆک/çavřeşok: نتـ:
1 – [ ڕوو][ چاڤ+ ڕەش+ ئۆک] گیایەکە گەڵاکانی زۆرجوان و ڕەنگاوڕەنگە.
2 – پەشەمی( كباک، زا).
دەریایێ ڕەش/deryayê řeş: ن:[ ئینگـ: Black]
دەڤەرا ڕەشان/devera řeş: ن:[ ئینگـ: Black]
ڕەشاڤا رەش/řeşava řeş: ن:[ ئینگـ: blackdeath]
ڕووڕەش/řûřeş: ئان:[ ڕوو+ ڕەش] دەم و چاو ڕەش، دەم و چاو ڕەشکراو.[ ئینگـ : Blackface]
سورکێن ڕەش/surkên řeş: ن:[ ئینگـ : Black]
شالول/şalul: ن:[ باڵ] جۆرە باڵندەیەکی ڕەشە، بەئەندازەی چۆلەکەیەک دەبێت.[ ئینگـ : blackbrid]
شێی ڕەش/şêy řeş: نتـ: ئوکسیدێ دووەمێ کاربۆنێ.[ ئینگـ : Black damp]
ڤەرشتنا ڕەش/veriştina řeş: ن:[ ئینگـ : black]
کەملەک ڕەش/kemlek řeş: نتـ: ئەندامێ ڕێکخستنەک فاشستی.[ ئینگـ : black]
کتێبا ڕەش/kitêba řeş: ن: بۆ ناڤێن مرۆڤێن نەڤیایی.[ ئینگـ : Black book]
کولاڤ ڕەش/kulav řeş: ن:[ باڵ] کڵاوکوڕە.[ ئینگـ : Black cap]
گرێکا ڕەش/girêka řeş: نتـ: نەساخی یەک گێلاسان.[ ئینگـ : black knot]
گویزا ڕەش/gwîza řeş: ن:[ ئینگـ : black]
لەشێ ڕەش/leşê řeş: ن:[ ڕوو] جۆرە ڕووەکێکە.[ ئینگـ : Blackbody]
مارێ ڕەش/marê řeş: ن:[ ئینگـ : black]
هەڵووژەی ڕەش/heľǔjey řeş: ن:[ ڕوو][ كباك][ هەڵووژە+ ی+ ڕەش] هلووڕه‌‌شک، ئینجاس.
هرچا ڕەش/hiřça řeş: ن:[ ئینگـ : Black bear]
.
.
.
.