ژێر/jêr: ئام: پێشگرێکە لەزمانی کوردی بەواتای لەخوار( پلە) وەک نیمچە، نزمترلە، کەمتر لە یان خوارەوەی شوێن یان شت دێت. هەروەها لەهەندێ هاوواتای زمانەوانی بۆلێكچووی لەبری بن بەکاردێت. پانتایی زاراوەی( ژێر) یەکێکە لەو وشانەی کە دەتواندرێت بەراووردی پێبکرێت لەنێوان زمانی کوردی و زمانەکانی هیندوئەوروپییەکان.[ ئینگـ: sub ،below].
:: بزاوی ژێر پێست.{ هەژار، ل، 402}.
ژێر/jêr: ئمـ: بن _ بنک، پەرتخ.
لەکاتی، وەختی، لە ماوەی، لە سەردەمی.
ژێر ئاسمانی/jêr asmanî: ئانتـ: زەمینی، ژێرئەسمانی نەخاسمە دنیایی.[ ئینگـ: subcelestial].
ژێراڕ/jurař: :
ژێرئاڤ/jêrav: :
ژێرئاڤی/jêravî: ئان: نەرێتی نیڤ ئاڤێ..[ ئینگـ: subaquatic].
ژێرئاگرە/jêr agire: :
ژێرئاو/jêr aw: نتـ:[ ژێر+ ئاو]
:: لە دوکان، ئەمساڵ 60 ھەزار دۆنم زەوی ژێر ئاو کەوتووە.{ باسنیوز}.
ژێراوچوون/jêrawçûn: :
ژێراوی/jêrawî: :
ژێرئیستیکان/jêr îstîkan: :
ژێرە/jêre: :
ژێرەخەر/jêrexer: :
ژێرەوە/jêrewe: : هی ژێرەوە، خوارتر نەک یەکسەر لە ژێرییدا. [ ئینگـ: subjacent].
ژێرەبووگ/jêrebûg: :
ژێرەژوور/jêrejûr: :
ژێرەوە/jêrewe: ئاکتـ: لەخوارەوە، لەژێر.
:: ماڵی لەنهۆمی ژێرەوەیە.
ژێرەوکردن/jêrewkirdin: :
ژێربەرز/jêrberiz: نتـ:
:: پێلاوی ژێربەرزی ژنان.
ژێربەش/jêrbeş: ئانتـ: ژێره‌ی كه‌رت : ئه‌و ژماره‌یه كه له ژێره‌وه‌ی هێڵی كه‌رت دایه.[ ئینگـ: Denominator].
ژێرباڵ/jêr paľ: :
ژێرباڵخستن/jêr paľxistin: :
ژێربەران/jêr peran: :
ژێربەرەوژوور/jêr berew jûr: :
ژێرپاکردن/jêr pa kirdin: :
ژێرپەراسوو/jêr perasû: نتـ: زەبلەکا ژێر پەراسویی. [ ئینگـ: subcostal].
ژێرپەیڤ/jêrpeyiv: نتـ: ژێربەڵێن : بەلێنا لقی، ژ پشترا بەڵێن دکت یان دکن. [ ئینگـ: subcontract].
ژێرپرسیار/jêrpirsiyar: ئمـ:[
ژێرپێ/jêrpê: نتـ: پاماڵ (کهـ) پاشێل، لەقەشێل، ناچار.
:: شێلانی ژێرپێ بەسوودە بۆ گەلێ نەخۆشی.
ژێرپێڵاو/jêrpêľaw: نتـ: بنکەوش.
ژێرپێست/jêrpêst: نتـ:[ توێ][ ژێر+ پێست][ ئینگـ: corium]
:: چۆن چەوری ژێر پێست چارەسەبکەین{ Millet Press }.
ژێرپێستی/jêrpêstî: نتـ:[ توێ] لەژێر پێستدا. [ ئینگـ: subcutaneous]
ژێرپێڵو/jêrpêľu: نتـ: ژێری پێڵووی چاو.[ ئینگـ: Conjunctiva].
ژێرپیاڵە/jêrpiyaľe: :
ژێرپژیشکی/jêrpijîşikî: ئمـ:[ کباک] نەتەختی، نەساخی یا زەحمەت مرۆڤ بشێت ناس بکت.[ ئینگـ: subclinical].
ژێرتاق/jêrtaq: نتـ: [ ئینگـ: Soffit]
ژێرتاقم/jêrtaqim: نتـ:[ بیر][ ژێر+ تاقم( طاقم)] ژێردەستە.[ ئینگـ: Subset]
ژێرتەخلیت/jêrtexilît: ئانتـ:[ کباک][ ئینگـ: subbreed].
ژێرتیڤلی/jêrtîvlî: ئانتـ:[ کباک][ ئینگـ: subcortical].
ژێرجام/jêrcam: نتـ:[ ژێر+ جام]
:: ڕوواندنی ژێرجامی شووشە.
ژێرجغارە/jêrciẍare: :
ژێرجلکی/jêrcilkî: :
ژێرجور/jêrcur: نتـ:[ ئینگـ: subcategory].
ژێرچاو/jêrçaw: نتـ:[ ژێر+ چاو]
ژێرچەپۆکە/jêrçepoke: :
ژێرچەم/jêrçem: :
ژێرچەناگە/jêrçenage: :
ژێرچەنە/jêrçene: :
ژێرچناگە/jêrçinage: :
ژێرچناگەدان/jêrçinagedan: :
ژێرچناگەی کەڵەشێر/jêrçinagey keľeşêr: :
ژێرچین/jêrçîn: نتـ: کەرتەچین، لقەچین.[ ئینگـ: subclass].
ژێرخاکەوکردن/jêrxakewkirdin: :
ژێرخان/jêrxan: نتـ: ئینفراستره‌كتور، بنکۆشک، ژێرزەوی، ژێر داوێن.[ ئینگـ: Infrastructure].
ژێرخەرمان/jêrxerman: نتـ:[ ژێر+ خەرمان] بنەپیت : سەرکۆزەری بن خەرمان لە پاشان کۆدەکرێتەوە.
ژێرخستن/jêrxistin: کتن:
ژێرخۆڵ/jêrxoľ: نتـ: بنگڵ.
ژێرخووان/jêrxuwan: :
ژێردار/jêrdar: :
ژێردەرانە/jêrdarane: نتـ: دەرچک، ئاستانە، پێشدەرگانە، ڕێسمە، پاژنەی دەرگا، ژێردەرگا : جێگای پێلاو لێداکەناندن.
ژێردەرگا/jêr derga: نتـ:[کباک. زا] دەرچک، ئاستانە، پێشدەرگانە، ڕێسمە، ژێردەرانە، پاژنەی دەرگا: جێگای پێلاو لێداکەناندن.
ژێردەرگانە/jêrdergane: :
ژێردەریایی/jêrderiyayî: :
ژێردەس/jêrdes: ئانتـ:[ هـ] ژێردەست.
ژێردەستە/jêrdeste: ئانتـ: بەندە.[ ئینگـ: subject].
ژێردەسەڵات/jêrdeseľat: ئمـ:[
ژێردەست/jêrdest: ئانتـ:
1 – نزمتر، لەژێرپلەوپایە.[ ئینگـ: subaltern].
2 – بندەست، بنکڵێشە، بنهەنگڵ، لەپەنا : حاڵی کەسێک لە ژێر چاوەدێری کەسێکی دیکە کاردەکات.
ژێردەستە/jjêrdeste: ئانتـ:[ ژێر+ دەستە] ئیڕمان( ل)، بەردەست، خزمەتكار، نۆكەر : گیڕۆدە و بێ دەستەڵات.
ژێردەستی/jêrdest: نچ: بندەستی، دیلی.
:: سێ پێشمەرگەی دیلی ژێردەستی داعش، رزگار كران.{ Radio Nawa}.
ژێردەستی کردن/jêrdestîkirdin: کتپ: بندەستی کردن، بەدیل کردن.
ژێردەواری رەش/jêrdewarî řeş: نتـ:
ژێرددان/jêrdidan: نتـ: بنددان، بنەوەی ددان، پووک.
ژێردلی/jêrdilî: ئانتـ:[ کباک][ ئینگـ: subcordate].
ژێرڕاخەر/jêrřaxer: پایەنداز( هـ) ژێر پێراخەر : فەڕش و مافوورێک کەلە پێشخانە و بەردەگا ڕایدەخەن.
ژێرڕایەڵە/jêrřayeľe: نتـ:[ ژێر+ ڕایەڵە] [ ئینگـ: subnet(subnetwork)].
پۆششی ژێر ڕایەڵە/poşişî jêrřayeľe: نتـ:[ پۆششی+ ژێر+ ڕایەڵە][ ئینگـ: subnet mask].
ژێرڕاییخ/jêrřayîx: :
ژێرڕەخەر/jêrřexer: :
ژێرزانستگەیی/jêrzanistigehî: :[ ئینگـ: subcollegiate].
ژێرزەڤی/jêrzevî: :
ژێرزرانی/jêrziranî: :
ژێرزریەیی/jêrziryeyî: :
ژێرزگی/jêrzigî: ئانتـ:[ ژێر+ زگ+ ی] ژێر سکی، بن زکی.[ ئینگـ: subabdominal].
ژێرزکەوۆس/jêrzikewos: :
ژێرزمان/jêrziman: :
ژێرزووان/jêrzuwan: :
ژێرزووان چەژتن/jêrzuwan çejtin: :
ژێرزین/jêrzîn: :
ژێر ژێرەوە/jêrjêrewe: ئاکتـ: بن بنەوە.
:: کلیلکە لە چەکمەجەکەی ژێر ژێرەوەیە.{ ئاوارە، ل، 1042}.
ژێرسەر/jêrser: :
ژێرسەرداب/jêrserdab: ئانتـ:[ کباک][ ئینگـ: subcellar].
ژێرسەرین/jêrserîn: نتـ:[ ژێر+ سەرین]
:: مۆبایله‌كانتان مه‌خه‌نه ژێر سه‌رینه‌وه.{ Xelk}.
ژێرسەماوەر/jêrsemawer: :
ژێرسفر/jêrsifir: نتـ:[ ژێر+ سفر]
:: لە هەنذی شوێن پلەی گەرمی دەگاتە 40 پلەی ژێر سفر.
ژێرسک/jêrsik: نتـ: بنەسک.
ژێر سوور/jêrsûr: نتـ: په‌یوه‌ندیدار به تیشكی ئیزۆبار، هێلی سه‌ر نه‌خشه‌ی هه‌وا كه ناوچه‌گه‌لی هاوپه‌ستان پیشان ده‌دات.[ ئینگـ: Isobar ،Infrared].
ژێرسیگار/jêrsîgar: :
ژێرقوچەک/jêrquçek: نتـ:[ کباک][ ئینگـ: subconical].
ژێرقلیان/jêrqiliyan: :
ژێرقلیانی/jêrqiliyanî:
ژێرک/jêrik: :
ژێرکە/jêrike: :
ژێرکەفتن/jêrkefitin: :
ژێرکەن/jêrken: :
ژێرکەوتن/jêrkewtin: کتن: بنکەوتن.
ژێرکەوش/jêr kewiş: :
ژێرکراس/jêrkiras: :
ژێرکرکروکی/jêrkirkirukî: ئانتـ:[ کباک] پچەکێ کروکروکی.[ ئینگـ: subcartilagionous]{ سەلاحەدین، ل، 940}.
ژێرکلوخی/jêrkiluxî: ئانتـ:[ توێ][ کباک][ ژێر+ کلوخ( کلۆخ )ی] ژێرکەللەسەری.[ ئینگـ: subcranial].
ژێرکلورید/jêrkilurîd: نتـ:[ کباک] کلوریداێ کێم کلورین.[ ئینگـ: subchloride].
ژێرکۆڵ/jêrkoľ: :
ژێرکێرە/jêrkêre: :
ژێرکلیکا ملی/jêrkilîka milî: نتـ:[ کباک][ ئینگـ: subclavian].
ژێرگ/jêrig: :
ژێرگرووپ/jêrgirûp: نتـ:[ ئینگـ: Subgroup]
ژێرگێن/jêrgîn: :
ژێرلچەکی/jêrliçekî: :
ژێرلچەکین/jêrliçekîn: :
ژێرلچەوکین/jêrliçewkîn: :
ژێرلیژنە/jêrlîjine: نتـ: ژێرکۆستەکی.[ ئینگـ: subcommission].
ژێرماڵە/jêrmaľe: نتـ:[ ژێر+ ماڵە( ماڵ+ ئە)] بەرماڵە، پاژماڵە، پاشماڵە، پشتماڵە : مالێ کە کە خزمەتی ماڵە گەورە دەکات و لەوێش ماڵی پێ دراوە.
ژێرناڤ/jêrnav: نتـ:[ ژێر+ ناڤ]
ژێرنووس/jêrnûs: نفا:
ژێرنووسین/jêrnûsîn: کتپ:
ژێرنووسی/jêrnûsî: نچ:
ژێرنیڤەکی/jêrnîvekî: ئانتـ:[ کباک] پچەکێ نیڤەکی.[ ئینگـ: subcentral].
ژێرۆ/jêro: نتـ:
ژێروو/jêrû: نتـ:[ ژێر+ ئوو] لای خوارەوە، بەردانگ.
ژێروژوور/jêrûjûr: نتـ:
ژێرهار/jêrhar: نتـ:
ژێرهەوایی/jêrhewayî: ئانتـ: کەوتووەتە سەر ڕووی زەمین یان نزیکی ڕووی زەمین. لە ڕووی زەمیندا.[ ئینگـ: subearial].
ژێرهشی/jêrhişî: ن ، ئان: پچەکێ هشی.[ ئینگـ: subconscious].
ژێرهشتی/jêrhiştî: نچ:.[ ئینگـ: subconsciousness].
ژێری/jêrî: :
ژێری خێنی/jêrî xênî: :
ژێرین/jêrîn: :
ئاوبه‌ژێرکاداکردن/awbejêr ka dakirdin: کتپ:[ ئاو+ بە+ ژێر+ کا+ دا+ کردن] پیلان گێڕان، به‌نهێنی کارکردن.
بەرەژێر/berejêr: نتـ:[ بەرە+ ژێر] جیاوازە لەگەڵ( بەرەبن).
بەرەوژێر/berewjêr: نتـ:[ بەرەو+ ژێر] بەرەوخوار.
:: باری بەرەوژێرە. واتا بێتاقەتە، غەمگینە.
بەرژێر/berjêr: ئاک:[ کباک][ بەر+ ژێر] بەرەوژێر.
بەرژێربوون/berjêrbûn: کتن:[ کباک] چل مسین( ل)، دابەلین، پووین، ژاکان، سیس هەڵگەڕان، تارملین.
بەژێر/bejêr: کتن:[ بە+ ژێر]
بەژێردادان/bejêrdadan: کتن:[ بە+ ژێر+ دا+ دان] بەرزکردنەوە.
بەژێرچاوەوە ڕاوانین/bejêrĉawewe řuanîn: کتن:[ بە+ ژێر+ چاو+ ەوە+ ڕوانین] لەژێر چاوەوە ڕووانین.
بەژێرلێوانەوە/bejêrlêwanewe: ئاکتـ:[ بە+ ژێر+ لێوانەوە] بەنهێنی، بەپەنهانی.
بەژێرلێوانەوەکردن/bejêrlêwanewe kirdin: کتپ: شاردنەوەی گووتە لەناو زاردا گلماندنی.
ب ژێرهشی/bi jêrhişî: ئاکتـ: پچەکێ هشی.[ ئینگـ: subconsciously].
بەرڤەژێر/bervejêr: ئاکتـ:[ کباک][ بەرڤە+ ژێر] سەرەوژێر.
پالەژێردەرچوون/palejêrderçûn: كتن:[ پا+ لە+ ژێر+ دەرچوون] پێلەژێردەرچوون، خلیسكان.
تیشكی ژێرسوور/tîşkî jersûr: ن:[ فیز][ ئینگـ: Infrared Rays]
چاوبەرەژێر/çawberejêr: ئانتـ:[ چاو+ بەرە+ ژێر] شەرمەزار، چاولەبەر، تەریق( هـ)، چەم بەرەژێر.
چاوبەرەژێری/ çawberejêrî: نچ: شەرمەزاری، چاوەبەرەوژێر.
چوونەژێر/çûnejêr: کتن:[ چوونە+ ژێر]
1 – ددان بەشتێکدادان، درکاندن، چوونە ژێر باری کارێک، ڕاستی گۆتن.
2 – پاوەجێ بوون، خۆگرتن، بەپشووبوون، شت بە ئاسانیی گرتن، شت بەقورس نەگرتن.
ڕێکردنی ژێرەوەیی/řêkirdinî jěreweyî: نتـ:[ جێۆ][ ڕێکردنی+ ژێرەوەیی] بریتیە لەو كەناڵە ئاوییانەی كە لە ناوچە كارستییەكاندا بەشێوەیەكی سروشتی دروست دەبن بە‌‌هۆی توانەوەی بەردە كلسییەكانەوە.[ ئینگـ: Under flow]{ زارەوەكانی ئاو، ل، 361}.
لەژێر/lejêr: ئاکتـ:
:: لە ژێر قاچی کۆمەڵێک فیل، کیسەڵێک لە مردن رزگاری دەبێت.
:: من لە ژێر ئەو هەڵ و مەرجانەدا، کار ناکەم.{ ئاوارە، ل، 1042}.
لەژێرەوە/lejêrewe: ئاکتـ: لە خوارەوە.
:: لەژێرەوە نووسراوە.
:: لە ژێرەوەی.
لەژێر چاودێری/le jêr çawdêrî: :
:: چۆن دەزانی مۆبایلەكەت لە ژێر چاودێریدایە ؟.{ ڕۆژهەڵات تایمز}
لەژێر سایەی/lejêr sayey: ئاکتـ:
لەژێرناونیشان/lejêr nawnîşan: نتـ:
لەژێرهێرش/lejêr hêriş: ئاکتـ:
هێنانە ژێر/hênane jêr: کتپ:[ هێنان+ ئە+ ژێر]
.
.
.
.