نەهەنگ/neheng: ن:[ گیان] حووت، هووت، واڵ: ناوێکی گشتییە بەگیانلەبەرە شیردەرەکانی زەریا دەگووترێت، بەهەموو پلە و خێزانە جیاوازەکانی دەگووترێت. ڕووخساری هاوبەش لەنێو نەهەنگەکان ئەوەیە پەلی پێشەویان هەیە لەشێوەی زعانف، وکلکیان ئاسۆیی یە، کونەکانی لووتیان لە بەشی سەرەوەی سەریانە. لەمێژدا مرۆڤ ڕاوی نەهەنگ دەکات بۆ گۆشتەکەی و سوودی وەرگرتووە لە چەورییەکەی بۆ ڕووناکردنەوەی چرا.[ ئینگـ: Whale][ لا: Odontoceti]
| پۆلێنکردنی زانستی : Scientific classification | |||||||
| kingdom | phylum | class | order | suborder | family | speies | |
| شانشینی | هۆبە | پۆل | پلە | ژێرپلە | تیرە/پەل | جۆر | |
| Animalia | Chordata | Mammalia | Cetaceans | Mysticeti | Eschrichtiidae | Eschrichtius robustus | |
| جیهانی زیندەوەر | پەتکدارەکان | شیردەکەکان | نەهەنگەکان | نەهەنگەبۆرەکان | نەهەنگی بۆر | ||
دوانزە جۆرن لە چوار خێزان :
خێزانی نەهەنگی بۆر :
Eschrichtius robustus
خێزانی نەهەنگی جوان : Balaenopteridae
نەهەنگی شین : Balaenoptera musculus
Brydeshval : Balaenoptera edeni
Balaenoptera physalus
Sejhval : Balaenoptera borealis
Vågehval : Balaenoptera acutorostrata
Pukkelhval : Megaptera novaeangliae
خێزانی نەهەنگی ڕێک : Balaenidae
نەهەنگی باکوور : Eubalaena glacialis
نەهەنگی باشور : Eubalaena australis
نەهەنگ گرینلاند : Balaena mysticetus
خێزانی Dværgrethvaler Neobalaenidae
Neobalaena marginata
ژێرپلە : Odontoceti : نەهەنگە دداندارەکان
9 خێزانن : چواری نەهەنگی ڕەسەنن، دێلفینەکان و بەرازەژیشکییەکان.
خێزانی Platanistidae : Floddelfiner
خێزانی دەلفینییەکان : Delphinidae : نزیکە 40 جۆری جیاواز هەیە لە جیهاندا.
Orcinus orca
Pseudorca crassidens
Globicephalus melaena
زیاتر لە 30 جۆر دەبن.
خێزانی : Marsvin Phocoenidae
Phocaena phocaena
خێزانی : Monodontidae
نەهەنگی سپی : Delphinapterus leucas
Monodon monoceros
Physeter macrocephalus
خێزانی : Kogiidae
نەهەنگی دەنووکدار : Næbhvaler : Ziphiidae
Mesoplodon bidens
بەلای کەمەوە 20 جۆرێک دەبن لە شەش تیرەی جودا دا.
نەهەنگەکان/neheng: ن:[ گیان] کۆمەڵە گیاندارێکی شیردەری ئاوی کەتەن، شیوەیان لە ماسی دەچێت.[ ئینگـ : Cetaceans ].
نەهەنگ/neheng: ن:[ گیان] .[ whale drawing]
نەهەنگ/neheng: ن:[ گیان] .[ humpback whale]
نەهەنگ/neheng: ن:[ گیان] .[narwhale]
نەهەنگ/neheng: ن:[ گیان] .[ whale png]
نەهەنگ/neheng: ن:[ گیان] .[ blue whale size comparison chart]
نەهەنگ/neheng: ن:[ گیان] .[ Whale]
نەهەنگی بکوژ/neheng: نتـ:[ گیان] ئۆرسینه‌س : نه‌هه‌نگی بكوژ، نه‌هه‌نگی كوشنده : جۆره نه‌هه‌نگێكی دڕنده‌یه، ددانی تیژی هه‌یه‌له‌كه‌ڵپه ده‌چێت، هێرش ده‌باته سه‌ر نه‌هه‌نگه‌كانی تر و پارچه‌پارچه‌یان ده‌كات.[ لا: orsines].
نەهەنگ بالیین/neheng: ن:[ گیان] گەورەترین جۆری نەهەنگە مێینەکەی لە نێرەکەی گەورەترە. بە گەورەترین زیندەوەر دادەنرێت لە سەر گۆی زەوییدا. ئەگەرچی لەش و لارێکی مەزنی هەیە، دەتوانێت باز بدات و تەقڵە لێبدات لەسەر ئاودا. لێکۆلێنەوە جێۆلۆجییەکان دەری دەخەن لە سەردەمی ئۆلیگۆسێن : Oligocene وە هەن واتا نزیکەی 34 ملیۆن ساڵیکە هەن لەناو زەریادا.[ ئینگـ : Baleen whale].
نەهەنگی مینکە/neheng: نتـ:[ گیان] جۆرە نەهەنگێکە لە زەریای ئەتلەسی دەژێت لە لای گۆی زەوی باکووردا ، نەرویجییەکان ڕاویان کردووە.[ ئینگـ : Minke whale]
.
.
_______________
| کاوڕ | گا | دووانە | قرژاڵ | شێر | فەرئک | تەرازوو | دووپشک | كەوان | گیسک | سەتڵ | نەهەنگ |
تایبه‌تمه‌ندیه‌کانی کەلووی نەهەنگ
| 18 شوبات – 20 ئازار | |
| لە كۆمەڵی | ئاو |
| گەورەترین هەڵكەوتەیی | هەمیشە بەكەیفە |
| ئاست بەرزیی | ڕەفتاری باش لەگەڵ خەڵك |
| هەوڵەكان | ئاسوودەیی لە ژیان |
| ئامانج | گەیشتن بە سامانێكی زۆر |
| گەورەترین هەڵە | خۆ بەكەمزانین |
| ڕۆژی بەخت | پێنج شەممە |
| ژمارەی بەخت | 7،11،73،354،7299 |
| ڕەنگی بەخت | شینی دەریایی، سەوز، زیوی |
| ئارەزووی مۆسیقا | گۆرانی فۆلكلۆر |
| تایبەتمەندییە گشتییەكانی لەدایكبوانی | زۆر هەستیارن، هەستی شەشەمیان زۆر بەهێزە، زۆر نەرمو نیانن، هێمنو ئارام، سازشكارو واقیع بین نیە، زوو رەنگ دەگۆڕێت، بیری ناواقیعیو نا لۆژیكی هەیە، كەم توڕە دەبێت، حەزی لەمۆسیقایە، عاشقی ئاشتیو ئارامییە، حەزی لەپارەیە، شەرمن، حەزێكی زۆری لە جەژنی لەدایكبوونە، كچەكانی خۆی زۆر خۆش دەوێتو هەستی ئارامیی دەبەخشێت. |
| پیاوی لەدایكبوونی | بەهیچ شێوەیەك ئاستی نێونجی نیە، یان پۆزەتیڤی تەواوە یان نەگەتیڤی تەواو، كەم كارو خوێنساردە، هەفتەی دوو سێ جاری پێ بڵێ خۆشت ئەوێت. دەمارگرژ نیەو هەرگیز داوەریی ناكاتو تا كاتێك لەشتێك تێنەگات هیچ تیۆرییەك بڵاوناكاتەوە. |
| ژنی لەدایكبووی | قاپێكی هەنگوینە كە كەمێك بیبەری تێكەڵ كراوە. لە زۆر رووەوە بێ وێنەیە. توڕەترینو بێ تاقەتترین پیاوەكان لەگەڵ ژنی نەهەنگ هەست بە ئارامیو هێمنی دەكەن. عاشقی منداڵەكانی خۆیەتی. |
| خۆشەویستی | لەسنگی لەدایكبووی بورجی نەهەنگ، دڵی عاشقێكی راستەقینە لێدەدات. خۆشەویستو زۆر بەخشندەیە. بۆ عەشق بەهاو رێزێكی زۆری هەیە. لە خۆشەویستیدا گەرموگوڕەو حەز دەكات پەیوەندییەكان پتەوو واقیعی بێت. ئەو زۆر وەفادارەو بە چاوی بەستراوەوە خۆشەویستی دەكات. حەزێكی زۆری لە دیاری بەخشینو شاد كردنی كەسانی دەوروبەریەتی. |
.
.
.
.
{ سەرچاوە : نەهەنگ }