[ باڵ]

[ باڵ] ناوی باڵندە و پەلەوەر بە زمانی کوردی شیرین. 

________________________________________________________________________________

ئاپوو	ئاخایۆک	ئارا	ئاقۆ	ئاکوو	ئاقوو	ئاگرخاره‌	ئاگرخۆرە
ئاگره‌مه‌لوچ	ئاگرمه‌لیچ	ئالامووت	ئالانە	ئاڵەتانج
ئالبەترۆس	ئالوئالو	ئالوهـ		ئاوده‌ل	ئایله‌مه‌ن
ئەبداڵ	ئەسپەشینە	ئه‌له‌شیش	ئه‌له‌ره‌گ	ئه‌لۆک	ئەلۆهـ	ئه‌لوه	ئەویسک
ئەیلۆ	ئەیڵێن
ئلابۆر	ئیبیس	ئوسكۆف	ئۆرده‌ک	ئوور		ئیلۆک

.

بادەقوش	بارباریتک	باریت	باڕەکەو
			باز	بازڕ	بازلە	بازۆری	بازیلە
باشەوڵە	باوانە	باووکە	پاڵەخۆرە	پەڕەسێلکە	پەرەمەساسە	پیلستەنگ
باشۆک	باشوو	باڵەبان	باڵەوان	باڵباز	باڵتی سوولە	باڵخەنجەرە	باڵدا سووكە
باڵدار	باڵندە	باڵندەی خانەكی	باڵندەی ڕاو	باڵندەی زەریایی	باڵندەی شەوەكیەكان	باڵندەی كەوی	باڵندە كۆچەرەكان
باڵندەی كۆچەری	باڵندەی گۆشت خۆرەكان	باڵندەی ماری	باڵندەی ماڵی	باڵندەی گۆشت خۆرەكان	باڵندە نیشتەجێبووە هەمیشەیەكان	باڵندەی هاورەگەز	بایه‌قووش
پانەپەڕ	پاڵووێنە	بەيتاک	بەيتک	بەيتەک
	پاڵوانە			باڵگرتن	باوکانە	باوانە	بایەقوش
بەتاڵووکە خواردن	بەحریلکە	بەرگاویلە	بەچەقەڵا	بەڕاش	بەبەغا	بەفرخۆرە	بەبود
بەرگاییلە	بەراویلکە	بەرفخۆر	بەق	بەرگاییلە	بەراویلكە	بەفرخۆرکە	بەلکانک
بەلاكێتك	بەت	بەرشینك		بلفڕە	بلاکوتک	بڵح	بناویلە
پەڕەپا	پەڕلەپێ	بێتک		بێچووی کەو		بۆرە	بۆرچین
بۆرەک	بۆقژە	بۆقژەیا رەش		بووبووکەرە	بووبووکەن	بۆقەخۆر	قوربڕقەخۆر
بۆرچین	بووتیمار	بوورەجووڕە		بووغوویر	بووقەخۆر	بووقژە	بووقڵە
بووکوومیبلکە	بوولبوول	بووم		بوخاز	بولبول	بیبی مەتۆ	بندریسکە

.

پاباریک	پاپی سلێمانی	پاراکیت	پاساری	پاڵەخۆرە	پانەبەڕ	پانیەدرێژە	باڵابان
پاڵوانە	پاساری	پاسارو	پتیک	پانیەدرێژە	پاڵووێنە
پەپوو	پەپووقژە	پەتیاک	پەپوسلێمانە
	پەڕ	پەڕەندە	پەلەوەر	پەڕەسێڵكە		پەیتۆکە
پەرەئەستێلکە	پەڕەسللێرە	پەڕەسللێركە	پەڕەسلێركە			پەڕەسلێرە	پەڕەوور
		پەرەمەساسە		پەرندە	پەڕگەندە	پەلەوەر
په‌ڕش خۆرکە	پندریسک	پتیک		پینە	پینەک	پرتک
پۆپنەكی	پۆڕ	بووتیمار	بۆتیمار
پیرۆزە				پێ بەقونەی سەربەكڵاو			پۆڕی نێر
	پیزاپیزاک	پێشەخۆرە	پیشەخۆرە	پیرۆزە	پیلستەنگ	پیشلەک	پیرەکەو

.

تاقتاقکەرە		تانج زێڕین	تاووس	تاوسە	تاکتاککەرە
	تەرنەئەبیلە غازی	تەزەرو	تەزروو		تەڕنەبابیلە
تەرنەبابیلە	تەیرەکوێرە	تەیرەن ئەبابیل	ته‌ڕلان	تەوار	تەیرەن ئەبابیل	تەیرەکوێرە
ترترواسک	تیڤۆک،
تڤیرک	تڤللیک	تفتیلک		ته‌وار	ترێنكە	ترترواسک	ترێنە
تۆت	تۆتاک	تووتاق	تووتاک	تووتەک
ته‌شمه‌لیچ			تووتی	توویل	تووار	تووترواسک
تورمتە	تورنتە	توکەسەر	توار	توڕلی	توتاک	تورنتە
					تیتل وبیبل	تیتی نیرە	تیتلەبیچاغ
	تیژەپەڕ	تیتڵەپیچاخ	تیتل	تیترواس	تیژباڵ	تیترواسک	تیتروازک

.

جابیرو				جوجەلەی قەل
جەوک جکە	جووجک	جوونجک		جۆخۆرکە			جەوک
		چيجک			جقە	چیچک چێژيلە
	جۆخۆر	جۆخۆرە	جۆخۆرکە	جوڕەکلاونە
		جوچكەلەقە	جوچکەگەڵا		چوێلەكە	چوویک	چێژیله‌
چوڕ	چوڕپۆڕ			چێژگە	چێشکە
						جیقۆڵە

.

چرگ	جوڕە		چەورۆكە	چۆلەكە	چەرمسۆرك	چڕچڕە	چەورۆکە
چرخ	چۆلەكە	چکچکە	چوڕ	چوڕپۆڕ	چاڤژەنگ	چێلکەو	چیرکەو
چخ	چێشكە		چوێلەكە	چڤیک	چڤینک	چوویک	چۆلەکە
چوڕە	چوڕەپۆپنە	چوڕڕە پۆپنەكی	جوڕەكڵاونە	چوڕە دندووك درێژ	چوڕە سەیرەیی	چوڕە گەڵوازە	چوڕڕەقازەلاخی
چوڕە ملڕەشە	چوڕە هیندی		چنە	چنگەڵە	چووڕەپۆپنە	چوڕڕەپوپنەکی
چكاوک كلی	چێڵ	چێشكە	چڤیک چڤینک	چڤيک چۆرتان	چوول	چۆلەکە	چێلکەو،
		چێلک	چکچکیێ بێسۆر	چینەکردنی باڵندان		چیرکەو	چیچک

 .

حوشترمل	‌حاجی لەقلەق				حەقحەقۆک
		خاتووزک	خاسەکەو	خەمەخۆرە			خاویرە

.

		خرتەکەو		خاسەکەو		خەپار	خەپارتن
خەپەرەکردن	خەپراندن		خەنجەرباڵ
	خەنجەر	خەنجەرباڵ			خه‌زایی

.

دالاش	داڵ	داركونكەرە	دەنوک بێلە			داراش	دوڕاج
دێمەرە	داکانە	داراشکێنە	دندووک	دزە	دووبرالە

.

ڕابەری هەنگوین	رەش بەشە	ڕەوڕەوە	ڕاوڕاوییلکە	رەورەوە	ڕەشكێنە		ریشۆڵە
	ڕاوەکەو
ڕه‌‌شۆڵه‌		ڕیشۆڵە	رەشوێلە			ڕیخەخۆرە

.

			زیقاوڵەی پێسوور		زیقاوە
زەرنەقوتە	زەلوت	زەلوتک	زیقاوڵە	زڕنەقوتە	زورناسەقەتە	زوڕنەساقە	ژەرەژ
		زڕەکەو	زیوەکەو

.

							ژەرەژ

.

	سار	ساره‌کی به‌له‌ک		ساندیلکە	سەرچە	سۆنە	سەرسەوز
	سەربەكڵاوە	سەرەکەو	سوواندۆكە  سواندووکە	سەعوە	سووانكێ	سوواندیلە	سەعوەی کیوی
سیەهەڵگەردە		ستران	سیڤاندۆک سيڤاندۆکە	سيڤانديلکە	سروەڤانگ	سيڤيانک  سڤیانگ	سڤیانگ
سۆرەلاش	سۆرڤیلانک	سۆنه‌	سۆفەقیتە	سۆفیلكە	سۆنە سەرسەوز	سۆتەرک	سۆریلانک
سوورە قورینگ	سوورە داڵ	سوواندۆكە	سووانكێ	سوواندیلە			سورگۆشت
سۆفیلکە	سۆفیەقیتە		سۆفەقیتە	سورەساق		سۆفیلكە	سورکەلاش
سوریلی	سەربەکلاوە	سوورەقڵنگ	سوریلی		سوێسکە	سۆسکەکەو	سوێسکە ڕەشە
سێروو	سێروەفەلە
سیچڕە		سی خاسە		سیرەلاش		سیساركە كەچەڵە

.

شاباڕ	شاباز	شاباڵ	شاپەڕ	شاقاز	شانەسەر	شانه‌ی هه‌نگ	شاوەشكێنە
		شاهۆ	شاهێن			شوان خەلەتێنە
				شەڕەکەو
		شێنگشین	شینكە	شمشێرباڵ			شینگشین

.

عه‌لۆک	عه‌له‌شیش			عەندەلیب

.

فیسقە	فلامینگۆ	فیسقە	فڕین		فاخیتە	فشەكڵاونە	فندەگولە
		فەرخەکەو		فشەکلاونە

.

قاز	قازی خاسەسی	قاسپەی کەو	قاژوو	قاژو	قاژو دەنووک زەرد	قه‌ڵ	قازەلاخ
قەبەقاز	قەرقاوڵ	قەژقاڕە	قەشقەڕە	قه‌قنه‌س		قه‌له‌موون
		قتک			قرقاوڵ		قژۆڵە
قوشقە	قوڵتە	قوڵتە شینکە				قومری
قەتێی لمی	قییژک	قورینگ	قولەشكێنە	قەل مراوی	قەلەباچكە		قییژقاڕە

.

کاردەپەلە	كەبک	که‌له‌شێر	كووندەبەبوو	کۆترەباریکە	که‌ڵه‌باب	کەو	کەوی بۆر
کەوی بۆغە	کەوی چیر	کەوی کەنگەر	کەوی مێ	کەوی نێر	كووندەبەبوو	كۆترەبارێكە
	كەبک	کەوێ سۆر	کەوی دووساڵە	کەوی سێ ساڵە	کەوی( 4 – 5) ساڵە	کەوی( 5 ) ساڵ زیاتر
کونده‌به‌بوو	کاردەپلە	كڵك هەڵتەكێنە	کەناچە	کەنمسە	کەوچکەمل	كلكەلەقێ	كلكەسووتە
كاسەڵە	كاك هەڵتەكێنە	كوۆكوۆە	كۆتر	كۆلارە	كوندەبەبوو	کاردەپلە
کاردەپەلە	كوڕكڵاو_		كڵاوكوڕە	كڵاونە	کوڕکلاو	کلاوکوڕە	کلاونە
	کوندەبەبوو
کوێشکه‌	کێشکه‌	کێشوه‌له	کويژيلە	کیژۆڵه‌	کيرچک	کيژک	کيشکە

.

		گەڵوازە			گەوار		گەندەتووک
	گۆرەوی چنە			گۆرەویلە		گوار
			گورگە				گۆشتی کەو

.

لەقلەق

لاچیین

.

		مەلیچەک	مەلووچەک	مەلويچک	مەليچک	مەليچە	مرچک
مه‌لووچک	مشکگرک	مه‌لیچه	مژگرک	مه‌لووج	مریچله	میرچک	مريچکه
مروچڵێ	مەل			ماسی گرە	مريچڵه	مێکەو	مریچكە
ماسی خۆرە	ماسی گرە	میرچك	مریچڵێ	مليچک	ماسیوە	ملیچڵێ	مریشكا مسری

.

نکنکە

نکل شوور

نکل خەنجەر

نووک

نکل

نکێنە

.

واشە

وەروەورێ

.

هه‌بوو	هەرزنە	هەرزنەكی	هەزار	هەڤی	هەلەکە	هەڵەتانج	هەڵەكەسەما
هه‌ڵۆ		هەوی		هەقهەقکەرە	هەوێردە	هەوێردەی پنچکان
	هووهووکەرە
			هوپ هوپ	هوزار	هوما
					هێلانەی کەو	هێلانه‌ی شاهێن	هێڵانه‌ی هه‌ڵۆ

.

.