ئاژەڵ / زیندەوەر / گیانلەبەر /  گیانەوەر  

[ ئاژ]  لێکسیکۆنی گیانلەبەر لێرەدا لە هەوڵی پێشکەشکردنی پێرسیتی مژارەکانی ئاژەڵ، گیانلەبەر و ڤێترینەری داین، کە هەردوو تایبەتمەنی کۆن و نوێی لە خۆگرتبێت، بەواتایەی کە پەیڤی تێدایە لە کەلەپوری کوردەواری بەکارهاتووە وەک جۆرەکانی ناسینەوەی ئەسپ و مەڕ یان زانستی فێترینەری هاوچەرخ.



.

 ئاتەشەمار  ئاخرکە  ئاخرگە  ئاخریوک  ئاخۆران  ئاخۆرە  ئاخوه‌ره  ئاخورک
 ئاخوندک   ئاخویرک  ئاخیرک  ئاده‌ر   ئارەما  ئارەمووک  ئاردەپێچ  ئارڤانە
 ئارگاڵ  ئارۆله  ئاروار  ئاروان   ئاروانە  ئاروانلۆک  ئاژاڵ   ئاژەڵ 
 ئاژه‌ڵه‌په‌ین  ئاژه‌ڵه‌خه‌لووز  ئاژه‌ڵ به‌خێوکردن  ئاژه‌ڵ راوکردن  ئاژه‌ڵ سه‌ربڕین  ئاژه‌ڵ کوشتن‌  ئاژه‌ڵ له‌ڕه‌واندن  ئاژه‌ڵناس
 ئاژاڵناسی  ئاژه‌ڵداری  ئاژه‌ڵی ئاوی  ئاژه‌ڵی ئاوەکی  ئاژه‌ڵی بار  ئاژەڵی بڕبڕەدارەکان  ئاژەڵە بێ بڕبڕەدارەکان  ئاژه‌ڵی بێ شیردەرەکان
 ئاژەڵی دوسم  ئاژه‌ڵی درنده  ئاژه‌ڵی دۆشه‌نی  ئاژه‌ڵی دووژێنگه‌یی  ئاژەڵی یەکسم  ئاژه‌ڵی سمدار  ئاژه‌ڵی شیردەرەکان  ئاژەڵی کاوێژکەر
 ئاژه‌ڵی کێوی  ئاژەلی گۆشت خۆرەکان  ئاژەلی گیاخۆرەکان  ئاژه‌ڵی ماڵی  ئاژووەری  ئاژووەری قوڕ  ئاسپ  ئاسپزە
  ئاستار  ئاستارە  ئاستۆر   ئاسک   ئاسکەبەراز   ئاسکی ره‌قه  ئاسکی سپی ئاسکی که‌تیره‌
 ئاسکی مێ  ئاسکی مێچکه‌  ئاسکه‌ کێوی  ئاسکی بچووک  ئاسکی نێر  ئاشڤان  ئافور   ئاڤۆر
 ئاڤۆز   ئاڤۆسێت  ئاڤیزەر  ئاکارنیا   ئاکریدینە  ئاگرەقوولێ  ئالپاکا  ئالگ
 ئالیگاتوور  ئاڵه‌کۆڵ   ئاڵیقوڵینگ  ئاناکۆندا  ئانۆفێل   ئاوەروونکه  ئاوەژی     ئاوپەرە
 ئاوڕوونکه‌ره  ئاوڕوونکه‌ره‌وه  ئاوڕۆشنکەرە  ئاهوو   ئاهی      
 ئەبڕەش  ئەبووێد  ئەپیۆن  ئەتەم  ئەتۆماریا  ئه‌جیریا  ئەختەبووت   ئه‌ره‌به‌سته
 ئەرقەم  ئەرین  ئەڕنەبووت  ئه‌سپ  ئەسپەمار  ئەسپێ  ئەسپی ئارد  ئەسپی ئاوی
 ئەسپی پێخەمبەر  ئەسپی خالدار  ئەسپی ڕەسەن  ئەسپی نێر  ئەسیکە  ئەستەور  ئەستەویر  ئه‌ستر
 ئەستنگ  ئه‌ستێوه‌ر  ئه‌ستێرۆک   ئەستێور   ئه‌سرۆ  ئه‌سرۆچلک  ئه‌سرۆلک  ئەسکارس
 ئەسیدیا  ئه‌شقه‌مه  ئه‌شقه ‌مه‌ماسای  ئەشم  ئەفتار  ئه‌‌ڤۆر  ئه‌قره‌و  ئه‌کارۆس
 ئەکتین  ئەکریدینە  ئەگارئەگار    ئه‌ملك  ئەناب   ئەنزیم    ئه‌نگوش
 ئستینگ              
 ئۆپۆسوم    ئۆسپۆر            
 ئوتاریا  ئورجی   ئولاق  ئوناگەر        
 ئێستر  ئێستێرەگاییلكە  ئێختە  ئێستر  ئێنزیم      
 ئیشکاوس   ئیپۆهیپس  ئینته‌رفێرۆن  ئینجە        

.

 بابوین  باپەرك  باخە  بادروو  باروونەک  باریلی  پازقەپان  باسقەپان
 باسیل  باشقەپان  باعاندن  بالیكە  باڵ  باڵانی  بانەوانک   بانبانک
 بانبز  باویلكە   بارگیر    بارگین  بابیرۆوسا  باچەرمۆک  
 بەبەڵە  بەبڕ   بەتەلەب  بەتكەبەش  بەچكە  بەچکەی بەراز  به‌خته  به‌خێوکردن
 به‌راز  بەرەماک  بەربەران  بەربووارد  به‌رخ  به‌رخی ساوا  بەردەبێل  بەردیر
 بەردییل  بەرندێر  بەرەندەر   بەرزاخۆر  بەرکەڵ  بەرگیر   بەزەی  بەسلەمە
         بەرازیزەوی    بەژایی  
 بەق   بەگوان  بەلاتیتك   بەفر   بەڤر  بەڤل  بەکتریا  بەکتریاشی بوونەوە
 بەکتریای گەرمی خواز  بەکتریای نەخۆش خەرەكان  بەکتریای هەوێنی ماست  بەکتریای هەوایی  بەکتریای نەگەتیڤ بۆ ڕەنگی گرام   بەکتریای نەخۆشی ژەهراوی بوونی وەشیقی  بەکتریای بێ هەوایی  بەکتریای ترشی پرۆپیۆنیك
 بەکتریای گەرمای ناوەندی خواز  بەکتریای گەرمی بەرهەڵست  بەکتریاكوژ  بەکتریاناس  بەکتریاناسی  بەکتریای ئازووت  بەکتریای بەرهەم هێنەرەكانی تاموبۆیتیژ  بەكتریای هەوێنی شیری
 بەکتریای چیلکەیی  بەکتریای خۆ خواردن ساز  بەکتریای خوێی خواز  بەکتریای ساردی خواز  بەکتریای شیكەرەوەكانی پرۆتین  بەکتریای شیكەرەوەكانی پرۆتین و شەكرەكان  بەکتریای كۆلۆن  بەندی جووتەنی
 بەوور       بەردووگ  بەردوونگ  بەردووڤ    
 برقەندەرە    برێنە  بزی  بزبزۆک  بزن  بزوو  بزێ   بزێک
 بزێکە  بزیا   بژ  بژی  بست  بسبسۆک  بزیە  بنه‌ماڵه‌ ‌
 بۆا  بۆجی    بۆڕاندن  بۆغ  بۆق  بۆقەخۆرە  بۆنجی  بووفالۆ
 بۆگدی   بۆکەنگە      بێبه‌ر  بێچوە گامێش   بێسڵه   بێشکه
           بێچووی حوشتر    
 بێوەڵە  بێوڵە   بیژووكەزا   بیسۆن  ببڵە   بیوور    

.

 پابلند  پاپیو  پاچە  پاچک  پاران گوین  پارچمک  پارخخە  پارز
 پارس  پارگۆل  پارگوێر  پارگوێل  پارۆنە  پاروونەک  پارون  پارێن
 پارینە  پاکاس  پالاخ  پالاغ  پاكوڕە  پاڵنگ  پاندا  
 پارچمک       پانە  پانێر  پانێڕی نەخەساو    پاپیلۆن
 پەپوولە  پەپوولە پایزە        پەلچمۆک    
 په‌خشه  په‌روار  پەروانە  پەس    په‌نگره‌ئه‌ستێره    پەیچەڵ 
 پڕپا  پرپە  ‌        پەیك  
 پرپە  پڕپڕ   پرك  پز    بزنی بەرتەگە  
       پسینگ         
 پشی  پشیک  پشیلە  پشۆ  پشو      
 پشیلە پایزە  پشیلەی دارستان  پشیلەی دەستیی  پشیلەی سیڤێت  پشیلەی كێوی پشیلەی یۆزی پشیلەی مسك  پشیلەی مسكی هیندی
 پشیلۆک  پشیلۆكە         پڵنگ  پڵینگ  
 پن   پنت  پند  پندەپیر        
   پۆغە    پۆڵ  پۆزبەران  پووشووە  پۆلیکات  
   پوپەی كەلەشێر      پەسپەسەکۆڵە  بیلەکەرە    
 بێشکه  پێشه‌کوورک  پێشووله  پێڕۆ  پێكوڕە  پێدرێژ  پێشوولە  ررە
  پێست دڕکاوییەکان  پێستی ڕەق و مردوو  پێست pêst  پێستە pêste        
               پیرچەمەک
 پیرچەمک  پیرپیرۆشک   پیرعەڤۆک  پیرێژنۆکە  پیزاگ  پیزانگ  پیزەک  پیزەنگ
 پیسپیسۆک   پیشوو  پیفگ  پیفۆ  پینگۆك  

.

 تاوڕۆشنکه‌ره‌وه  تانجی  تاژی  تانزی        
 ته‌پۆ  تەزتەزۆك  تەتەڵەمیران          
 ته‌رس  ته‌ڕه‌زه‌ن    ته‌رشداری   تەتڵەمیران  توتكەشووانە     تۆفانه‌
 تەزەرد  تاژپڵنگ   توڵەپڵنگ  تیرەمار  توت  توتکەسەگ  تۆرم  تیوواز 
 تەگە  تەكە  تگە  تەژە  تەچە  تۆڕک  تۆڕی  
 توولەمار 
 تێشتیر    توێشیر  توێشتیر  توشتیر  تشتیر  تەرق تووێژی ماری  تشتیر
 تیلەمار  تیوواز   تییرەمار  تیژەمار         

.

جاتانە      جاڵجاڵۆكە       جرجەمشك 
   چەقاڵ _ چەقەڵ      جەرد      
         جۆبڕ    جۆبڕكە  جۆر  جۆڵاتەنە
 جێنێتیک    جریواندن  جەڕا  جەڕابوون      
       جیهانی زیندەوەر        

.

 جاتانە      جاڵجاڵۆكە  جۆبڕ  جۆبڕكە  چالەكە  چالگ
 چالو              
 جێنێتیک  جۆر  جریواندن  جەڕا  جەڕابوون  جەرد  جۆڵاتەنە  ج
 چاربەری  چارکۆڵۆڵ  چاروا  چارەوا   چارەوێ   چاڤری  چه‌هچه‌هـ  جوێشتیر
    چزەوپێڵە    جرجەمشك    چنگار     
 چوار تووره‌که‌ی ناوگه‌ده‌  چزه  چه‌شن  چۆت  چەكچەكیلە  چێل  چەقال  چەقەل
 جۆگەلە  جۆگەلەکان  جۆگەلەی فرمێسک  جۆگەی چیکڵدانەیی  جۆگەی دەرکەوانە  جۆگەی دەرهاویشتن  جۆگەی زراو  جۆگەی زەردێنە
 جۆگەی لوولپێچە  جۆگەی نزیک  جۆگەی وارتن  جۆگەی ولفان  جۆگەهاڤرس  جۆگەی هاوێژە  جۆگەی هێلکە  لووتە جۆگەی فرمێسک
 جاڤسپیک    جۆگەی ڤولکمان  جۆگەی کۆم  چنگنە جاڵجاڵۆکە  چوالو     

.

     چاڵەکەی هەنگوین   چاڵەکە       چاربەری
 چەکەچەکی
 چەکەچەکیلە  چەکچەکۆڵە  چەکچەکی  چەکچەکیلە  چەکیلە  چەوتەوکەڵ  چەوتەک
 چەفتەكەڵ      چەوتەكەڵ        
   چنگ      چلیجیلی      
 چوشتیر  چوشتر  چتوور          

.

 حدود  حیلکاندن        حەپە    
 خاویر              
 خێزان  خێزانی بۆق  خاکه‌   خرش  خوێندن  ختك  خورمە  خورمەی دەریایی

.

 خاکه           حەمحەم    جین
 خاڵخاڵان  خاڵخاڵۆک    خاڵخاڵۆکە  خاڵخاڵک      
     خەرچنگ            

.

 دابه‌سته‌          دامنەچەقان  دانی  
 ده‌زووڵه‌ ده‌رماڵه‌  دەڤە  ده‌نووک  ده‌وڵه‌ت داری ده‌وره‌ی متبوون دەهف
     دژەزەرداو  دژەجینەکان  دژەلەش  دژەژاوە  دژەژاوە  دژەسفیلس 
 دژەکۆپانە   دژەخوێنمەیین 
 دژەسیل  دژەکۆکە 
       
 دلو            
 دۆشنده            
   دووپشک  دووپشکی مام ناونجی      دووساڵە  دووڤمەساس  
 دوڕەشير          دهلک    

.

 ڕه‌سه‌ن  ڕیشاڵ  ریخ  ڕه‌‌شه‌وولاغ  ڕەقە  ڕووتبوونەوەی تووک     رۆبیان
 ڕۆڤی  ڕووڤی    ڕوواس  ڕاست   ڕوواسە  ڕاسۆ  ڕێوی
 ڕسک   ڕستی            

.

 زاروو    زاڵوو          
 زه‌رده‌واڵه‌  زنجیره‌  زیکاندن  زریکاندن  زیقاندن  زیکه‌زیک  زه‌ڕین  زڕەک
 زەباد    زەروو  زەلوو  زۆریل زه‌رگه‌ته  زه‌رده‌واڵه‌ زێور زەردەقۆڕە
 زچ              
 زۆڵەجین  زۆێڵە         زندی  زوورک زووری
 زێلۆ  زیكریلە  زیفە  
زیڤەزیڤ زێڵۆ  زێروو  زێڵۆ  زێور      
زیوی زێور      زیک  زیوانخۆره‌   زیڤەزیڤ  زیوور  زیوی
 زیندەوەر  زیندەوەرزانی     زیوور       زیندی   

.

 ژه‌نگه‌ سووره‌               
 ژژۆ  ژژوک  ژژوو   ژڤژی  ژۆژۆ    ژۆژی  ژوو  ژووژک
 ژووژوو   ژووژی  ژووشک  ژوژو        
 ژهـ  ژێرپێست  ژيرکە  ژيژو  ژيژۆ  ژيری   ژيشک   ژیی

.

 سابرێن  ساوا  ساورێن        سایتۆپلازم  
 سه‌گ   سپێنه‌ی هێلکه‌  باسکەسەگ    ستێور  سەگیڕاو       سەرهەنگ 
     سەرەمێکوتە    سەرمازەڵە  سوێرەک    سووچەر 
    سێ ساڵە
 سەگی بچكۆلە   سەگی گەورە سیخۆر  سیرمە

.

 شەمار  شاخ   شاخه‌ی ئاژه‌ڵ  شه‌وسووتکه  شەمار  شاخی بچووک    شه‌قۆن
 شه‌یتانۆکه  ‌  شه‌وسووتکه‌  شەلەمین كەرە  شەمشەمەكوێرە  شەک مەڕ  شەکەمێ  شوتدەر
   شووژی  شوور    شڤر  شەوگەر   شەوگەرد  شەڤشەڤۆک  

.

 غادم              غادم

.

  فیل   فیکه‌لێدان  فیشكه‌لێدان  فیلەگێژە    فیلەگێجە   فسەگورگ      فیکاندن
             فرەخانەی زیندوو  

.

 قه‌باخی کیسه‌ل  قامچی  قاتر  ‌قشپڵ     قسر    قوڕ  قاچی مەر  
       قرژانگ قرژانگی ڕووبار  قرژاڵ  قرژاڵی ڕووبار  
   قالۆنچەی چەوەندەر  قوڕباقە    قڕواق  قۆچ  قوڕنوو  قوزبڕكە
 قدەم  قۆرتە      قومقومۆکە      

.

كیسەڵ  كه‌ره‌كێوی  كتتە  كاكڵەموشات  کەمتیار  کەرگووان  کۆچەك    کوڕ
 که‌له‌شێر  که‌ر  که‌ڵمێش  کورکورۆک  کلک   کوڕەپەسك  کووزە  کۆچ
که‌حێل  کونده‌به‌بوو  کەر  که‌ڵ    کلاسک  که‌ڵه‌کێوی‌   کەندۆ   کارمامز 
       کشە        
   کەراسمار       کۆدۆ کراسمارانە    کوڵه
 کرم  کرمە ئەلقەیییەکان کرمە پانبووەوەکان کرمە دەزوولیییەکان کرمی جگەر
   
 كێچی ده‌ریا  كوللـه‌  کەمبوونی موو  كوجیلەسەگ    کۆر  کودەڵەی وورچ  كوێشتیر
 كوڕەبەش  کرژ  کشە  كوللـە  که‌ڵمێش  كو  کولەحاجی  کورکورۆک
     کێچ          

.

 گا  گاکێوی    گاگێنه  گاڵگاڵی  گامێشی قسر  گامێشی نه‌زۆك  گەڵی خەساو
       گەرەشاخ   گاکێوی  گامێشی ئەمریکی    
    گەرا( هێلکە)  گەرگەدەن  گمۆره‌مۆر  گوێرەكەی نەخەساو     گوجیلە سەگ  گژ
   گورگ  گۆشته‌ زیاده‌  گمۆره‌مۆر  گەوزەلكە  گۆلكی پارز  گواندار  گرژ
 گوه‌ستێره‌  گوڵ ئه‌ستێره   گوڵه‌ئه‌ستێره‌  گوورەکڵە  گوێلپار   گوان کۆر  گورگی زەوی  گوڕ
 گیسک  گیسکەمێ  گیسکەنێر    گیانه‌وه‌ر  گیاندار    گیانله‌به‌ر

.

   لوولاندن   لووی پێست        لاور

.

 مائاهوو  ماڵات  مێشووله‌  ماڵات     مامز  ماسک  مریشک   ماین 
 مشك  مار مێش مێشه‌نگ  مه‌ر  مارموێڵکه  مامر  مانگای زاو
 ماماڵێ  ماییچە  مایین  ماهیین  مەهیین  مارەزیو    
 مریشک  مه‌ڕداری ماین  مرخاندن  مرخه‌مرخ  مه‌گه‌ز  مانگا  میواندن
 مارەزیو  مەیمون  مارماروشک  مشک  مشکەکوێرە  مه‌ڕ  مشكی خورما  منمنیك
 مێشووله  مێرووی ڕووه‌ك  مەڵكەسەن  مختی  مخمخک   مارمژ  مێتوولە  مێتولکە 
 مارمێلکە   میزمیزک  مارەزیو  مەڕی  مێشوولە      مڵە

.

 نائاووس          نیوون    
 نەبان      نەڕەشێر    نه‌زۆک  نه‌زێ  نازیندوو
     نەوەن         نەوەنی نەخەساو 
     نمنۆک        نوهگوڕن     
 نێوون  نێنگووین       نێری دووساڵە    نەوەند    

.

 ورچ  واڕگ  وه‌ره‌ماس  ووشەك  وڵسات    وورگ ئاووسان  وه‌ره‌ماس
  ووشتر  ووشتری مێ  وەرشەق   وەرشەك  وێز  وەیشەک  ووشەک  وورە
 وردەزیندەوەرزانی               
     وەیشەک   ویزویزە        

.

     هاس          
      هەزارپا  هەزارپێ  هه‌سپ  هەفتجار  هه‌‌ڤۆ  هه‌‌ڤۆری
 هەڵۆ  هۆڵە    هه‌ڵنیشگه        
     هۆرێشە    هەڵەشە      
   هوره‌          هووشنگ  
 هێستر   هێلكە‌     هێلین  هێلانە      هێمۆگلۆبین

.

 یابوو       یاڵ    یاڵ و بژ       
         یەستر    یەكساڵە   یەکبەرخ    یەکانە 
 یه‌کسم   یەکساڵە   یەکبەند           
       یۆغرە   یووز  یێکەڵ   یێکەڵەگوان   

.

.

.

.